Hoofdstuk 6 De moderniteit en de
vrijemarkteconomie: het goede leven op een
vulkanische breuklijn (6.2 t/m 6.5)
21. De kandidaten kunnen uitleggen dat volgens Smith welvaart voor eenieder komt door
arbeid, arbeidsdeling en vrije markt. Daarbij kunnen ze:
Smiths opvatting van een markt betrekken en aangeven welke vooronderstellingen
hierbij in het geding zijn;
Smith wil een markt waar iedereen producent en consument is. De markt moet een plek
zijn waar de talenten en het aanbod van de ene persoon wordt afgestemd op de vraag van
de andere. Door arbeidsdeling wordt er meer welvaart gecreëerd. Een proces wordt
opgesplitst in verschillende onderdelen, waardoor iemand zich kan specialiseren. Door het
aanbieden en kopen van producten kan je constant anderen helpen, want ben je
zelfvoorzienend en hoef je geen beroep meer te doen op liefdadigheid van anderen. Er
wordt verondersteld dat we ons kunnen inleven in waar de ander behoefte aan heeft
(preferenties) en ons kunnen richten op diens eigenbelang. Ook denkt hij dat door
globalisering iedereens levensstandaard erop vooruitgaat en dat iedereen een product kan
maken dat iets kan bijdragen. Als je eruit gegooid wordt in de concurrentie, kun je weer met
een ander product de markt op. Verder zijn er bij zijn vrije markt geen belangengroepen
voor de arbeiders, waardoor ze een minimumloon konden regelen, wat later nogal
problematisch bleek. Zijn denken in termen van evenwichten werd later verder
doorgetrokken en kan ertoe leiden dat het zicht op de werkelijkheid verloren gaat achter de
modellen.
Weergeven welke ‘dehumaniserende effecten’ er volgens Smith bij een vergaande
arbeidsdeling zullen optreden.
Bij arbeidsdeling wordt er alleen op een klein onderdeel gefocust en dat kan nogal
geestdodend zijn. Smiths oplossing is om door middel van onderwijs wat verrijking van het
leven te bieden. Arbeidsdeling is immers noodzakelijk om zoveel mogelijk welvaart voor
zoveel mogelijk mensen te creëren.
22. De kandidaten kunnen uitleggen dat volgens Marx de vrije markt, die gebaseerd is op
privébezit van productiemiddelen, op gespannen voet staat met het goede leven. Daarbij
kunnen ze uitleggen welke rol het kapitaal daarin volgens Marx speelt.
In de eerste plaats was geld bedoelt als ruil middel om andere dingen te kunnen komen. Dit
veranderde snel. Het werd namelijk belangrijker om geld te hebben. Als winst op zich het
doel is, zijn arbeid en arbeidsomstandigheden een kostpost en moet er zoveel mogelijk op
bespaard worden. Om dezelfde reden moet de arbeidsproductiviteit zo groot mogelijk zijn.
Dit heeft natuurlijk geen bevorderde invloed op het goede leven van een arbeider. Er
ontstond als het ware een nieuw soortgevangenschap in de vrije markt.
23. De kandidaten kunnen de opvatting dat de vrije markt gepaard gaat met
dehumanisering, ecologische uitputting en financiële verstikking weergeven, toepassen,
evalueren en hiervan eigen voorbeelden geven.
Door dehumanisering gaat de intrinsieke betekenis van arbeid verloren. Het wordt voor
de producent alleen maar een kostenpost. Dit komt doordat hij naar winstmaximalisatie
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller cbve. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.16. You're not tied to anything after your purchase.