Summary
Samenvatting Fijne motoriek bij het kind
- Course
- Institution
Samenvatting van 12 pagina's voor het vak Kinderfysiotherapie aan de HU
[Show more]
Seller
FollowKimm1995
Content preview
Fijne motoriekDefinitie; vaardigheden die met de handen worden uitgevoerd om voorwerpen te pakken en er
mee te manipuleren, nauwkeurig gebruik van de hand.
Uit onderzoek vanuit Amerika bleek dat 30-60% van de tijd op school besteedt wordt aan
fijnmotorische taken, waarvan 85% aan pen -en papiertaken. Uit een ander onderzoek blijkt dat
kleuters net zoveel tijd kwijt zijn aan fijnmotorische taken, maar minder aan pen -en
papiertaken.
Effectief handgebruik in het dagelijkse leven hangt af van een complexe interactie tussen
handvaardigheid, houdingsmechanismen, cognitie en visuele perceptie. Daarbij wordt de
handvaardigheid mogelijk gemaakt door informatie die het kind krijgt via het tactiel-
proprioceptieve en visuele systeem.
Fundamentele vaardigheden, met name tijdens eerste 2,5 jaar:
- Reiken; beweging van arm en hand om een voorwerp met de hand aan te raken
- Grijpen: het pakken van een voorwerp met de hand
- Dragen: transport van een voorwerp in de hand van de ene plaats naar de andere
- Willekeurig loslaten: intentioneel laten vallen van een voorwerp op een specifieke tijd en
plaats
- In-hand manipulation: vaardigheden waarbij de positie van een voorwerp in de hand
wordt aangepast voor gebruik, positioneren of loslaten. Het voorwerp blijft daarbij in een
hand en komt tijdens het manipuleren niet in contact met de onderlaag.
- Bilaterale vaardigheden: het gebruik van twee handen samen om een activiteit tot stand
te brengen
Bij het beoordelen van fijne motoriek wordt gekeken naar kwaliteit, maar vaak ook naar
snelheid. Met name de ‘dexterity’ = handigheid. Snelheid wordt namelijk ook gezien als
kwaliteitskenmerk, omdat kinderen met problemen in de fijne motoriek namelijk een langzamere
en meer gevarieerde uitvoering van motorische vaardigheden zien. Zij hebben nog geen
consistente efficiënte uitvoeringsstrategie ontwikkeld.
Bilateraal handgebruik
Tweehandige vaardigheden beginnen als alternerende handbewegingen, waarbij de handen om
de beurt of na elkaar gebruikt worden. Peuters van 17-18 maanden gebruiken tegelijkertijd
beide handen, waarbij de ene hand speelgoed vasthoudt en de andere het betast en beweegt.
Deze vaardigheden kunnen pas ontstaan wanneer het kind de twee kanten van zijn lichaam kan
dissociëren en de twee handen gelijktijdig begint te gebruiken voor verschillende functies.
Tussen de 18 en 24 maanden ontwikkelt het kind vaardigheden die de voorloper zijn van
gelijktijdig manipuleren, waarbij het kind in staat is om met beide handen tegelijkertijd
verschillende motorische strategieën uit te voeren. Het impliceert dat twee handen tegelijkertijd
actief zijn en elkaar aanvullen.
, Vanaf 2,5 jaar leren kinderen twee handen tegelijk te gebruiken voor activiteiten waarbij
verschillende strategieën van beide handen nodig zijn bijvoorbeeld knippen of rijgen van kralen.
Kinderen beginnen op deze leeftijd ook met knippen en moeten te tegelijkertijd met hun andere
hand het papier hanteren.
Een kind met problemen in de bilaterale coördinatie is langzaam in het ontwikkelen van een
goede taakverdeling tussen twee handen (in vergelijking met leeftijdsgenoten die al goed
meekomen met voorbereidend schrijven).Het kind wisselt nog steeds het gebruik van twee
handen af. De hand die de dominante rol op zich neemt zorgt voor de fijnere manipulaties en de
andere hand assisteert door te stabiliseren, te positioneren of beweegt het voorwerp dat
gemanipuleerd wordt.
Als kinderen verder ontwikkelen wordt de functie van beide handen meer verschillende en de
coördinatie wordt fijner. Een kind dat onvoldoende bilaterale coördinatie heeft, vergeet het zijn
papier vast te houden met de niet-dominante hand. Zolang de dominante hand geen leidersrol
vervuld is de niet-dominante hand ook niet bezig met de assisterende rol.
Gebruik van gereedschap
Het gebruik van gereedschap (kleurpotloden, pennen, stiften enz.) is een van de complexe
vaardigheden van de fijne motoriek. Het leren om gereedschap te gebruiken is moeilijk om aan
te leren, omdat het kind in plaats van direct, indirect met zijn hand een activiteit uitvoert. De
ontwikkeling van het gebruik van gereedschap is noodzakelijk voor het handelen van het kind
in spel, zelfredzaamheid, en school.
Vaardigheden in het gebruik van gereedschap ontstaan in het 2e levensjaar nadat het kind
bovenstaande basale vaardigheden heeft geleerd. De ontwikkeling van het gebruik van
gereedschap vindt tegelijk plaats met de ontwikkeling van het manipuleren in een hand. De
vaardigheid van het manipuleren is belangrijk voor het gebruik van gereedschap, hierdoor wordt
het mogelijk om gereedschap goed in de hand te plaatsen nadat het opgepakt is.
Fijne motoriek in de kleuterperiode
In de periode van 4 tot 6 jaar laten kinderen een enorme vooruitgang zien in de ontwikkeling
van de fijne motoriek. De precieze handvaardigheid ontwikkelt zich vooral tijdens de
kleuterjaren. De vooruitgang is het gevolg van:
1. Een haptische perceptie ( de herkenning en discriminatie van grootte, gewicht, vorm en
oppervlak van een voorwerp). De haptische perceptie is bij 5-jarige volledig ontwikkeld.
2. Toenemende precisie in het gebruik van handkracht. Op de leeftijd van 4 jaar is het
subtiel krachtsgebruik ontwikkeld. Voorwerpen worden met precies voldoende kracht
vastgehouden, waardoor kinderen kleine, fragiele voorwerpen goed kunnen hanteren.
3. Toename van eenhandige en bilaterale manipulatieve vaardigheden.
Sensorische aspecten
Er is een sterke relatie tussen somatosensorische functies van de hand en de fijnmotorische
vaardigheid. De rol van de somatosensorische informatie en feedback is essentieel in de
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Kimm1995. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.38. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
66579 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now