HC Therapie bij kinderen met
een fonologische stoornis
Sanne Diepeveen
Boek articulatie bestellen.
Spraakproductiemodel, model
van Levelt:
Kind zegt het woord /gieter/.
Eerst het
concept/conceptualiseren
(plaatje gieter in je hoofd)->je
wilt vertellen aan je moeder dat
jij de gieter wilt hebben ->
formulator -> misschien wil je wel
gieters zeggen, dit wordt dan
opgehaald uit het lexicon -> hier
wordt het lemma bijgezocht (hoe
het woord is opgebouwd) -> dan
gaat het terug naar de formulator waar het naar de fonologische codering gaat -> uiteindelijk via een
aantal stappen naar de motorische uitvoer.
In het proces van de spraakproductie liggen de verschillende spraakproblemen en kan op veel
gebieden misgaan. Wat je niet weet (als een kind een fonologisch probleem heeft) kan het tieter
zeggen i.p.v. gieter. Tieter staat in zijn lexeem opgeslagen, hij denkt dat hij het goed uitspreekt, niet
bewust hiervan. Als je nog nooit een gieter hebt gezien, heb je hier geen concept van en gaat het
daar al mis.
Als het kind een fonologische stoornis heeft, kan het kind /tieter/ zeggen in plaats van /gieter/. Tieter
staat in zijn lexeem opgeslagen en komt ook overeen met wat hij hoort. Als moeder dan wilt dat het
kind gieter zegt, zal het kind even goed tieter zeggen, omdat dit in het lexicon voorkomt. Voor hem is
tieter goed.
Het kan zijn dat een kind met een fonologische stoornis geen onderscheid kan maken tussen de /g/
en de /t/. De /g/ kan opgeslagen zijn als de /t/. Dit kan woordafhankelijk zijn, maar kan ook bij elk
woord zijn.
Ze hebben eigenlijk niet door dat wat zij zeggen een andere vorm is dan dat wij uiten. Metaphon is
hierop gebaseerd.
Bij spraakontwikkelingsdyspraxie kan het zijn dat het kind in het lexicon gieter kent maar tieter
uitspreekt. Ze trekken zich vaak terug wanneer ze iets opnieuw willen zeggen, dan denken ze ik kan
het toch niet.
Bij beide stoornissen wordt /xi/ /ter/ genoemd. Je weet dus niet of het om een fonologisch of
motorisch probleem gaat (SOD). Je zult in dit systeem moeten gaan onderscheiden.
Je gaat dus kijken op welk niveau het mis gaat in de spraak (zie afbeelding).
Het gaat vooral mis in het stukje van de:
fonologische codering fonetische planning motorische programmering motorische
uitvoering.
Op al deze gebieden kan er dus iets misgaan.
Fonologische problemen
Bij kinderen met fonologische problemen gaat het mis bij de
fonologische codering. Zij hebben eigenlijk een verkeerde
codering gekoppeld aan een concept. Voor hen is in hun
ontwikkeling tieter in hun systeem gekomen.
Dit is geen afwijkend proces, fronting komt in de normale
ontwikkeling voor. De /t/ is makkelijker dan de /g/, vandaar
dat ze dit doen. Ook omdat de klanken op dezelfde plaats
gemaakt worden is dit makkelijker voor hun (voor in de
mond). Klanken kunnen vaker voorkomen in een woord, kan
het zijn dat dezelfde klank twee keer voorkomt in een woord:
pot -> pop.
SOD
Spraakontwikkelingsdyspraxie gaat mis in de spraakmotorische programmering en in de fonetische
planning. Het kan ook een combinatie zijn van miscommunicatie, waardoor de uiting anders
overkomt dan verwacht.
Deze kinderen weten wel dat ze fouten maken. De fonologische codering is goed en in de planning
en programmering gaat het mis.
Dysartrie
Dysartrie gaat in de motorische uitvoer mis. Bij dysartrie zijn de spieren slap.
Fonetische articulatiestoornis
Bij een fonetische articulatiestoornis gaat het tussen de spraakmotorische programmering en
motorische uitvoeren mis. De spieren maakt het kind op de juiste plek, het is geen afwijkende plek
maar schiet alleen een beetje te ver door. Het ligt wel in de buurt, geen complete vervanging van een
klank.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller nadiajanssen. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.59. You're not tied to anything after your purchase.