STRATEGIE & INNOVATIE
____________________________________________________________________________________________
is het op een nieuwe manier combineren van dingen
HOOFDSTUK 1 die in andere situaties al succesvol zijn.
Creativiteit is het vermogen om ideeën te bedenken
INNOVEREN, UITVINDEN, CREATIVITEIT die origineel en bruikbaar zijn. Het is niet alleen
Innoveren is het introduceren van vernieuwingen die
nuttig zijn. Innovaties zorgen ervoor dat de wereld
steeds weer verandert. Het woord innovatie stamt af
van de Latijnse woorden in en novus, die naar en Nodig bij het startpunt van innovatieprocessen, het
nieuw betekenen. Innovaties maken mensen wijzer, bedenken van een innovatief idee. Ook gedurende
vrolijker, gelukkiger, gezonder of rijker, besparen tijd, het innovatieproces is veel creativiteit nodig om zo
geld of moeite of lossen maatschappelijke problemen goed mogelijk om te gaan met alle problemen en
op. kansen die aan het licht komen.
Innovatiemanagement is het leidinggeven aan WAAROM INNOVEREN?
innovatieprocessen binnen organisaties. De twee De omgeving van elke organisatie verandert
belangrijkste taken die hieronder vallen zijn: voortdurend, zoals de wensen van de klanten,
- Het waarborgen van een goede voortgang mogelijkheden van technologie, aanbod van
van innovatieprocessen, het doel is om ervoor concurrenten, behoeften van medewerkers en regels
te zorgen dat de juist innovaties zo goed, snel en wetten.
en goedkoop mogelijk worden ontwikkeld.
- Het waarborgen van een continue stroom van VERANDERTEMPO
innovaties, het doel is om ervoor te zorgen dat Het tempo van veranderen is in de afgelopen jaren
er steeds weer nieuwe innovaties worden sterk toegenomen. Hiervoor zijn verschillende
ontwikkeld. oorzaken:
- Meer middelen voor R&D.
Innovatievermogen wijst naar de mate waarin een - Het aantal mensen en landen dat betrokken
organisatie erin slaagt regelmatig betere producten en is bij R&D neemt toe, met als gevolg dat de
betere werkwijzen te bedenken, te ontwikkelen en op economische levensduur van producten
de markt te brengen of in te voeren. daalt.
- Vooruitgang stimuleert vooruitgang in
andere gebieden.
De toenemende snelheid van veranderingen heeft
zijn weerslag op ondernemingen.
Het overlevingsvermogen van ondernemingen is
afhankelijk van de mate waarin en de snelheid
waarmee zij is staat zijn zich aan te passen aan de
veranderingen in markten en in technologieën.
Stilstaan is achteruitgaan.
Het begrip innovatie en vernieuwing wordt vaak
door elkaar heen gebruikt. Innovatie betekent
hierin: pas als de vernieuwing nuttig blijkt te zijn,
noemen we het een innovatie.
Innovatie is geen vrijblijvende activiteit;
afhankelijk van de doelstellingen van de organisatie
is het een gerichte activiteit, namelijk het
voortbrengen van nuttige vernieuwingen.
Uitvinden is het ontdekken van een nieuwe
methode, middel of apparaat. Innoveren is het
proces van het omzetten van een uitvinding of een
creatief idee in iets wat commercieel gezien
bruikbaar en waardevol is. Het is dus het toepassen
van uitvindingen.
Bij innoveren is het dus vaak niet nodig om nieuwe
technologie uit te vinden. Recombinatie van kennis
1
, is het beter te kijken naar de kansen die een
verandering biedt.
- Geen risico’s durven nemen
Succesverhalen horen bij innoveren, maar
er hoort ook onzekerheid, risico nemen en
WAAROM NIET INNOVEREN? mislukken bij.
Er zijn verschillende redenen waarom organisaties
minder aan innoveren doen dan wenselijk is. Dit - Geregeerd door de waan van de dag
zijn de volgende 4 redenen: Veel organisaties zijn zich bewust van de
noodzaak tot innoveren, maar worden
geregeerd door de waan van de dag. Het
probleem is dat iedereen het druk heeft,
terwijl innovaties alleen ontstaan als er
ruimte is. Ruimte om na te denken, om j af
te vragen of iets ook anders kan, om te
luisteren naar klanten en te verdiepen in
nieuwe kennis.
VERBETEREN EN VERNIEUWEN
- Innoveren is niet nodig Elke organisatie dient zich continu af te vragen hoe
Het gaat goed met de organisatie. De ze betere producten en diensten kan leveren en hoe
verkopen en de winst groeien ieder jaar en ze die sneller of goedkoper kan maken. Hiervoor
klanten zijn tevreden. Innoveren is in zijn er 2 processen te onderscheiden:
sommige succesvolle organisaties soms - Exploreren, dit staat voor experimenteren,
nog moeilijker dan in niet succesvolle zoeken variëren, risico nemen, spelen en
organisaties. De mate waarin innovatie ontdekken. Het leidt tot nieuwe producten,
noodzakelijk is, is afhankelijk van de diensten en processen. Mislukkingen horen
strategische gezondheid van een hierbij; wie geen fouten durft te maken, zal
organisatie. Een belangrijk aspect hiervan nooit grenzen verleggen. Testen is hierin
is de financiële gezondheid, zoals trends, een belangrijk aspect.
winstgevendheid of financiële positie. - Exploiteren, dit heeft te maken met
Andere belangrijke aspecten zijn de verfijnen, kiezen, produceren, selecteren,
motivatie van werknemers, uitvoeren en efficiëntie. Hoe vaker je iets
klanttevredenheid, reacties van doet, des te beter je weet hoe je het moet
leveranciers, structurele veranderingen in doen. Exploiteren is verbeteren; een
de markt, nieuwe wetgeving, nieuwe natuurlijk proces als de ervaring toeneemt.
technologie ect. Het is een continu proces dat gebaseerd is
op het idee dat de wereld nooit perfect is.
Organisaties moeten beide vormen van innovatie
toepassen. In het Engels heet dit ambidexterity.
_________________________________________
HOOFDSTUK 2
SUCCES IS NIET TE KOOP
- Angst voor verandering Bedrijven die (relatief) meer besteden aan innovatie
Schumpeter omschreef innovatie als groeien niet sneller en maken niet meer winst. De
creatieve destructie, het creatieve nieuwe reden is dat bij deze bedrijven het gevaar bestaat
vernietigt het oude bestaande. Het verwijst dat de R&D een doel op zich wordt; het inwikkelen
ook naar het moeilijke en vaak pijnlijke van nieuwe technologieën waarmee mogelijk ooit
proces van afstand doen van het oude. nog een nieuwe producten kunnen worden gemaakt.
Banen komen te vervallen, vanwege Dit onderstreept dat het belangrijk is om innoveren
innovatie. Zoals koetsiers die hun baan te zien als een proces met als doel succes in de
kwijtraakte bij de opkomst van auto’s. markt. De effectiviteit van dit proces bepaalt het
Angst voor verandering is begrijpelijk, eindresultaat, niet hoeveel geld een bedrijf in dit
maar houdt verandering niet tegen, daarom proces investeert. Er zijn verschillende factoren die
2
,invloed hebben op het succes van Cultuur heeft te maken met de normen,
innovatieprojecten, de belangrijkste factoren waarde en overtuigingen van een
hebben de volgende eigenschappen: organisatie. Klimaat is de weerslag van
- Het nieuwe product, het relatieve voordeel cultuur in beleid, gewoontes en procedures.
van het nieuwe product. De inschatting die Als een bedrijf zich ziet als een vernieuwer,
klanten maken van het relatieve voordeel komt dat tot uiting in het beleid, gewoonten
t.o.v. bestaande alternatieven. en procedures. Belangrijke aspecten voor
- De organisatie, innovaties moeten innovatie zijn intern ondernemerschap, het
aansluiten bij de organisatiedoelstellingen. belonen van mensen met nieuwe ideeën,
Medewerkers moeten tijd en ruimte krijgen het bevorderen van nieuwe ideeën ect.
en ondersteund worden om te innoveren. - Innovatiebeleid
- Het innovatieproces, er is een expliciet Een organisatie die geen ruimte vrijmaakt
proces en dit wordt beheerd. Zo voorkom je voor innovatie zal ook geen innovaties
dat belangrijke zaken over het hoofd gezien realiseren. Daarom is expliciet
worden, ontstaan er beslissingsmomenten innovatiebeleid nodig. De organisatie dient
waarop besloten wordt over de verdere de innovatiedoelstellingen te formuleren,
ontwikkeling, en is voortgangsbewaking middelen vrij te maken voor innovatie en
mogelijk. Het gebruikte stappenplan moet plannen op te stellen om de doelstellingen
flexibel zijn. met de beschikbare middelen te realiseren.
- Markt, uiteindelijk beslist de markt over het Innovatiebeleid waarborgt dat de juiste
succes van het nieuwe product. Hoe groter innovaties worden ontwikkeld. Innovaties
het marktpotentieel en hoe beter de dienen te voorzien in daadwerkelijke
organisatie dit voegtijdig kan inschatten, klantbehoeften en moeten aansluiten bij de
des te succesvoller is de innovatie. De mate strategie en competenties van de
van concurrentie heeft echter minder organisatie.
invloed op het innovatiesucces. - Structuur en prestatiemaatstaven
De organisatiestructuur en de gebruikte
prestatiemaatstaven hebben grote invloed
op hoe kennisuitwisseling in een
organisatie plaatsvindt. Een bureaucratische
organisatie met strikt gescheiden afdelingen
stimuleert ander gedrag dan een bedrijf met
een meer organische structuur waarbij vel
wordt samengewerkt in crossfuntionele
teams. Structuur faciliteert innoveren,
prestatiemaatstaven zorgen voor de prikkels
die medewerkers motiveren om energie te
NAAR EEN INNOVATIEORGANISATIE steken in innoveren. Goede
5 groepen factoren bepalen het innovatievermogen prestatiemaatstaven maken dat
van een organisatie: medewerkers nieuwe ideeën bedenken en
- Strategie en leiderschap deze gaan uitvoeren.
De strategie beschrijft de - Communicatie en samenwerking
langetermijndoelstellingen van een Voor innoveren zijn intensieve
organisatie en hoe de organisatie deze wil communicatie en samenwerking essentieel,
realiseren. Een strategie moet duidelijk en omdat innoveren een kennisintensief proces
bekend zijn voor de werknemers. Zo is. Tijdens het innovatieproces moeten zeer
kunnen zij gericht op zoek gaan naar veel vragen beantwoord worden. Het is
innovaties die het gestelde doel dichterbij belangrijk dat je weet welke informatie je
brengen. nodig hebt en hoe belangrijk die informatie
Leiderschap is belangrijk voor het bepalen is. De informatie betreft interne en externe
en communiceren van de doelstellingen en informatie.
de strategie van een organisatie. Veel Samenwerking beperkt zich niet tot de
veranderingen stuiten op weerstand en dan eigen organisatie, maar strekt zich ook uit
is steun van de leiders in een organisatie tot externe partijen. In veel gevallen
nodig om innovaties succesvol ingevoerd te werken bedrijven voor innovaties actief
krijgen. samen met externe partijen, vooral met
- Cultuur en klimaat klanten en leverancier.
3
, BEPALEN WAAR JE GAAT EN STAAT Bij elke innovatie speelt toeval een rol, maar of een
Toekomstverkenning is het systematisch in kaart organisatie op lange termijn succesvol is met
brengen van wat in de toekomst zou kunnen innoveren, is niet afhankelijk van het toeval. Een
gebeuren of nodig zou kunnen zijn, en het gebruik belangrijke factor die de kans op succes vergroot is
van deze inzichten op een voor de organisatie de wijze waarop een organisatie innovatieprocessen
bruikbare wijze. Toekomstverkenning kent twee structureert. Een innovatieproces kent de volgende
aanvullende benaderingen; inspelen, hierbij start je fasen:
vanuit het heden, je inventariseert mogelijke - Ideegeneratie, het verzamelen van zo veel
ontwikkelingen en onderzoekt de gevolgen hiervan. mogelijk ideeën die zouden kunnen leiden
Na het in kaart brengen van de veranderingen in het tot nieuwe productie, diensten of processen.
speelveld, wordt de vraag gesteld hoe de - Ideeselectie, het kiezen van de ideeën die
organisatie hierop gaat inspelen. zo kansrijk worden geacht dat de
Vormgeven, hierbij ontstaat de toekomst niet organisatie bereid is te investeren in de
zomaar, maar dit is het gevolg van ons eigen ontwikkelingen hiervan.
handelen. Na het vaststellen van een gewenst - Ontwikkeling, het omzetten van een idee in
toekomstbeeld bepaal je wat er nodig is om deze een nieuw product, dienst of proces. Deze
toekomst te realiseren en ontwikkel je een plan dat fase omvat onder meer het ontwerpen en
de brug vorm van het heden naar de gewenste testen van de innovatie.
toekomst. - Diffusie, in deze fase van verspreiding
wordt het nieuwe product op de markt
Toekomstverkenningen worden uitgevoerd door gebracht of wordt het nieuwe proces op
teams uit verschillende partijen, om te zorgen dat grote schaap in de organisatie ingevoerd.
alle relevante perspectieven worden meegenomen
en omdat het uiteindelijke doel is een visie te
ontwikkelen over wat de organisatie in de komende
jaren te doen staat. Er zijn verschillende analyses
bruikbaar voor toekomstverkenning:
- Trendanalyse, dit is het ontdekken van
patronen in het verleden en die doortrekken De eerste 2 fasen worden samen ook wel de (fuzzy)
naar de toekomst. front- end innovatieactiviteiten genoemd.
- Scenarioanalyse, het bepalen van de te
verwachten gevolgen van diverse INNOVEREN EN MANAGEN
mogelijke toekomstige situaties. Innovatieprocessen kun je niet managen als een
- Literatuuranalyse, het in kaart brengen van lopende band, maar de meeste innovaties zijn geen
de kennis over een onderwerp of het toeval. Succesvolle innovaties ontstaan onder de
bepalen van de onderwerpen waarover veel juiste randvoorwaarden. Het managen kan op de
wordt gepubliceerd, alsmede de volgende manieren innovatie bevorderen:
ontwikkeling hierin. - Door te zorgen voor een innovatieve
- Patentanalyse, vergelijkbaar met organisatie, door de medewerkers te
literatuuranalyse maar dan toegespitst op prikkelen om verbeteringen te bedenken, en
een database met patenten, om een beeld te ze ruimte te geven.
krijgen van technologieën waarnaar veel - Door de noodzakelijke keuzes in het
onderzoek wordt gedaan en mogelijke innovatieproces te maken, in een
technologische doorbraken. innovatieproces moeten namelijk een hoop
- Technologische roadmap, het identificeren keuzes gemaakt worden.
van noodzakelijke technologieën om
gewenste producten of diensten te kunnen HOE KOM JE AAN EEN IDEE?
aanbieden. Er zijn 7 bronnen voor innovatieve ideeën:
- Onverwachte gebeurtenissen
SUCCES IS TE BEÏNVLOEDEN - Ongerijmdheden, dit zijn zaken die niet
Een organisatie bepaalt zelf de eigenschappen van soepel verlopen, maar soms al jaren
het nieuwe product, hoe het dit gaat ontwikkelen en geaccepteerd worden. De hieruit
hoe helder de doelstelling is. Alleen het voortkomende innovatie zoekt de oplossing
marktpotentieel is een gegeven, maar ook hier kan vaak in een andere richting dan waarin
een organisatie iets aan doen door middel van een steeds werd gezocht.
goede toekomstverkenning.
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller inezknoop. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.96. You're not tied to anything after your purchase.
