Summary
Samenvatting Nectar VWO5 Hoofdstuk 12
- Course
- Level
- Book
samenvatting Nectar VWO5 Hoofdstuk 12
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Follow
manyuiwu
Content preview
BIOLOGIEHOOFDSTUK 12.1
Bescherming tegen herbivoren bij planten
● Mechanische afweer
○ Harde stekels en doornen
○ VB: Acacia levert nectar en eiwitten aan mieren die in de holle stekels wonen
en belagers bijten (mutualisme)
● Chemische afweer
○ Bittere, bijtende, brandende of giftige stoffen die planten maken.
○ VB: brandharen van brandnetels
■ mierenzuur bijt en maakt wondjes in de huid;
■ histamine kan het lichaam in en verwijdt bloedvaten.
■ Acetylcholine (prikkelt de zenuwen) kan via de verwijde bloedvaten
zich gemakkelijk rond het wondje verspreiden→ brandende pijn.
○ VB: fototoxische stof, furocoumarine, komt vrij bij contact met haren op de
stengels van de reuzenberenklauw of bij beschadiging→ huid extreem
gevoeligheid voor uv-straling→ brandwonden.
Plantencellen herkennen schadelijke schimmels en bacteriën via receptoren op de
celmembranen: maatregelen
● sluiten van huidmondjes
● maken van H2O2 (verdikt celwand)
● Bij beschadiging komt NO vrij, dodelijk voor ziekteverwekkers èn de plant. De
plantencel maakt meteen een stof die NO binnen de cel onschadelijk maakt.
Experiment met limabonen van Heil:
1. Kevers tasten een deel van een plant aan
2. plant maakt waarschuwingsstoffen
3. dat deel omwikkelen met een zak om verspreiding te verhinderen
4. geen reacties bij de andere (onbeschadigde) bladeren van de aangevreten plant
5. zak verwijderen + luchtstroom
6. bladeren die lucht ontvangen van de aangevreten plant (korte afstand) maken stoffen
die bladetende dieren vies vinden.
Ook kleine carnivoren (wespen, spinnen) nemen de uitgescheiden stoffen waar. Andere
beschadigde planten maken in kliercellen buiten de bloemen speciale nectar om natuurlijke
predatoren van zijn belager te lokken.
HOOFDSTUK 12.2 Eerste verdedigingslinie
Bacteriën
● geen celkern, cirkelvormig DNA ligt los in het grondplasma
● leefomgeving (aeroob of anaeroob)
● voedselherkomst (heterotroof of autotroof)
, ● celvorm (bolletjes of staafjes)
● celwandverschillen
De meeste schadelijke bacteriën leven van organische stoffen die ze uit hun omgeving
opnemen. Producten daarvan leiden soms tot heftige gevolgen. VB: cholerabacterie maakt
het eiwit choleratoxine→ darmcellen gaan water uitscheiden als reactie op de gifstoffen→
diarree. VB: blauwalgen/blauwwieren/cyanobacteriën maken organische stoffen
(fotosynthese) zoals microcystines (tasten lever aan) of anatocine-a (tast zenuwen aan→
ademhaling stopt).
Prik van malariamug→ malariaparasieten komen in het lichaam→ ontwikkelen in lever en
besmetten rode bloedcellen, waar ze ongeslachtelijk vermeerderen→ breken uit rode
bloedcellen, waarbij gifstoffen vrijkomen: koortsaanval.
Eerste verdedigingslinie
Grote moleculen en ziekteverwekkers kunnen niet door nauw aansluitende cellen van
dekweefsels. VB: hoornlaag van het huid (buitenste laag) bestaande uit dode, verdroogde
cellen. Bij aan- en uitkleden, douchen en afdrogen slijten ze samen met bacteriën af.
Huidbacteriën die achterblijven kunnen de huid doordringen en ontstekingen veroorzaken
als er een wond is. De hoornlaag groeit weer aan door delende cellen van de onderste laag
van de opperhuid, de kiemlaag.
Beschermingsreactie tegen uv
● extra productie van pigment door melanocyten. Dat pigment hoopt zich op om de
kern van naburige cellen in de kiemlaag om te voorkomen dat DNA beschadigd
wordt en huidkanker kan ontstaan.
● verdikking van de opperhuid
Slijmvlies (dekweefsel) in ademwegen en verteringsstelsel
● slijmbekercellen scheiden slijm met bacteriedodende stoffen af.
● In de longen werkt het als een kleeflaag, waaraan bacteriën en stof blijven plakken.
Dekweefselcellen van de luchtweefsel hebben trilharen, die met krachtige slagen het
vervuilde slijm richting keelholte brengen. Daar slik je het in.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller manyuiwu. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.27. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
53068 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now