Summary
Samenvatting Nectar VWO5 Hoofdstuk 13
- Course
- Level
- Book
samenvatting Nectar VWO5 Hoofdstuk 13
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Follow
manyuiwu
Content preview
BIOLOGIEHOOFDSTUK 13.1
Hormoonklieren (hypothalamus, hypofyse, schildklier, bijschildklieren, bijnieren, alvleesklier
en lever) maken hormonen die via het bloed terechtkomen bij doelwitorganen en -weefsels.
Exocriene klieren: producten van zweet- en verteringsklieren komen in uitwendig milieu.
Encrodriene klieren: producten van hormoonklieren komen in bloed en weefselvloeistof.
Hormoonklieren kunnen processen in meerdere weefsels en organen tegelijk aansturen:
● celdeling, groei, vorming geslachtscellen, stofwisseling en melkproductie
● secundaire geslachtskenmerken
● gedrag
● Ca2+ -en glucoseconcentratie in bloed en osmotische waarde
● lichaamstemperatuur
● vertering van voedsel
● slaap waakritme
De hypofyse (centrale hormoonklier) verbindt zenuwstelsel en hormoonstelsel.
● Uitlopers van neuronen uit de hypothalamus produceren (neuro)hormonen die via de
hypofyseachterkwab in de bloedbaan komen. Die activeren gladde spieren en nieren.
De hypofyse is hier een plaats van afgifte.
● Neuronen van de hypothalamus (controleert endocriene stelsel):
○ activeert via releasing-hormonen (RH’s) de h ypofysevoorkwab tot productie
van hormonen, die andere hormoonklieren tot actie aanzetten.
○ geven inhibiting-hormonen (IH’s) af, die de hormoonproductie remt.
FSH-releasing-hormoon (FSH-RH) stimuleert de voorkwab tot afgifte van FSH. FSH
activeert de eierstokken: follikels groeien en primaire oöcyten (voorlopers van de eicellen)
hervatten de meiose. Oestradiol uit de follikels zorgen voor een juiste verdeling van
, chromosomen tijdens de meiose, de ontwikkeling van vrouwelijke secundaire
geslachtskenmerken en botstructuur.
BPA lijkt op oestradiol qua structuur. BPA kan binden aan oestradiolreceptoren→
concentratie oestradiol in bloed verstoord in menstruatiecyclus. De cel reageert niet meer op
oestradiol: BPA werkt als hormoonremmer.
HOOFDSTUK 13.2
De hypothalamus groeihormoon geeft releasing hormoon (GRH of GHRH) af→ afgifte van
groeihormoon (GH) in de hypofyse. GH werkt via de lever, die maakt de stof IGF. In de
kindertijd werkt IGF in op de groeischijven van de pijpbeenderen. De kraakbeencellen van
de groeischijven delen en differentiëren tot botcellen: de pijpbeenderen groeien. Na de
puberteit verdwijnen de groeischijven: einde van de groei.
Reactie op stress: uit de hypothalamus komt het CRH (corticotropine releasing-hormoon)
vrij→ productie ACTH in de hypofyse. ACTH stimuleert cellen van de bijnierschors tot
productie van o.a cortisol. Cortisol verhoogt de glucosespiegel van het bloed.
Hydrofobe steroïdhormonen, gemaakt uit cholesterol, bewegen gemakkelijk door het
celmembraan (oestradiol, testosteron, cortisonen, vitamine D)
1. In het grondplasma van de doelwitcel bindt een receptoreiwit het hormoon en brengt
het naar de kern
2. Het hormoon-receptorcomplex activeert een gen in de DNA, RNA ontstaat
3. Ribosomen maken een eiwit die bv werkt als enzym
Tyrosinehormonen (schildklierhormoon en adrenaline) en hydrofiele eiwithormonen (insuline
en groeihormoon) passeren celmembraan niet
1. binden aan een receptormolecuul op het celmembraan
2. de receptoren veranderen na de binding
3. reactie aan de binnenkant van het celmembraan: G-eiwit koppelt GTP aan de
receptor→ cascade aan reacties geeft een secundaire boodschapper
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller manyuiwu. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.27. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
53068 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now