Summary
Samenvatting Nectar VWO5 Hoofdstuk 14
- Course
- Level
- Book
samenvatting Nectar VWO5 Hoofdstuk 14
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Follow
manyuiwu
Content preview
BIOLOGIEHOOFDSTUK 14.1
Zenuwstelsel: T88B
● Centraal zenuwstelsel (CZS)
○ neuronen (zenuwcellen) van de hersenen en het ruggenmerg met hun
ondersteunende cellen
○ In de hersenen ligt de grijze stof (hersenschors) aan de buitenkant en de witte
stof aan de binnenkant. Bij de ruggenmerg is dat andersom.
● Perifeer zenuwstelsel
○ bestaat uit aan- en afvoerende uitlopers van neuronen in het CZS die delen
van het lichaam verbinden met het CZS
Elk type zintuig heeft een eigen primair en secundair gebied in de schors van de linker en
rechter hersenhelft. Hoe groter en complexer de informatiestroom, hoe groter het deel van
de primaire schors / de centra.
● Primaire motorische schors= kleine gebieden met neuronen die impulsen stuurt naar
een eigen groep spieren/klieren, verbonden met secundaire motorische schors
● Secundaire motorische schors bevat geheugen/info over hoe de spieren hun
bewegingen gecoördineerd kunnen uitvoeren (sport, muziek)
● Primaire sensorische centra ontvangen impulsen van zintuigen.
● Secundaire sensorische centra koppelt de impulsen met geheugen informatie
Hersenen, ruggenmerg en hun bloedvaten zijn beschermd door de spinnenwebvlies, harde
hersenvlies en zachte hersenvlies. Bloed-hersenbarrière= cellen van de haarvaten in de
hersenen en astrocyten (=steuncellen met veel uitlopers, vormen een gesloten kring rond
bloedvaten in de hersenen). Deze barrière biedt bescherming tegen ongewenste stoffen.
Informatie uit omgeving→ zintuigen→ perifeer zenuwstelsel→ ruggenmerg→ verlengde
merg→ hersenstam→ grote hersenen
Grote hersenen
● ordenen en verwerken van informatie
● logisch nadenken
● het wil
● bewustzijn
● geheugenfuncties
● emoties
● motorprogramma’s ontwikkelen die het mogelijk maken automatisch en
gecoördineerd complexe handelingen uit te voeren: lopen
De hersenbalk
● verbindt beide helften van de grote hersenen en stemmen de activiteiten op elkaar af
, De hersenstam
● bevat vitale centra voor het regelen van bloedcirculatie, lichaamstemperatuur en
ademhaling
● de pons
○ verbindt grote en kleine hersenen, tussenstation tussen evenwichtszintuig en
kleine hersenen
● de middenhersenen
○ beloningscentrum (prettig gevoel na eten/drinken bij honger/dorst)
● Het verlengde merg
○ verbindt de hersenen met het ruggenmerg. Hier kruisen de zenuwbanen,
waardoor de linker hersenhelft info krijgt uit de rechter lichaamshelft en ook
daar de spieren aanstuurt. De rechterhelft ontvangt info uit de linker
lichaamshelft.
● Reflexen uit het gebied van het hoofd gaan via de hersenstam.
De kleine hersenen spelen vooral een rol in het coördineren van bewegingen met
samenwerking met de grote hersenen, de hersenstam en het ruggenmerg.
De hypothalamus
● betrokken bij homeostase (aansturen van hypofyse)
○ lichaamstemperatuur, activiteit van organen
De thalamus
● selecteert welke impulsen van zintuigen naar de verschillende delen van de
hersenschors gaan
● kan bepaalde impulsen remmen (filtreren van achtergrondinfo→ beter concentratie)
○ Bij ADHD is het voorste deel van de hersenschors niet erg actief→ minder
vorming van dopamine→ problemen bij selecteren van belangrijke info uit de
stroom van info naar de hersenen→ concentreren mislukt
Ruggenmerg T88J
● bevat hoofdzenuwkabels van het lichaam
● lange geïsoleerde uitlopers van neuronen (witte stof) liggen aan de buitenkant
● grijze cellichamen van afvoerende neuronen liggen aan de binnenkant
● ruggenmergzenuwen maken in paren verbinding met organen
○ het deel dat info afvoert, verlaat het ruggenmerg aan de buikzijde
○ het aanvoerend deel komt aan de rugzijde binnen
● het aanvoerende deel heeft een verdikking voor het ruggenmerg (spinale ganglion,
cellichamen van aanvoerende neuronen zitten daar bij elkaar).
Reflex= reactie op een prikkel zonder of voordat bewustwording optreedt
● beschermen door snelle reacties, evenwicht bewaren en ontlasten de hersenen
● via het ruggenmerg of via de hersenstam (pupilreflex)
● Aangeleerd: fietsen. Aangeboren: hoestreflex. Reflexboog: zintuigcellen→
sensorische neuronen→ schakelcellen→ motorische neuronen→ spier- of kliercellen.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller manyuiwu. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.27. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
53068 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now