Summary
Samenvatting Nectar VWO5 Hoofdstuk 15
- Course
- Level
- Book
samenvatting Nectar VWO5 Hoofdstuk 15
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Follow
manyuiwu
Content preview
BIOLOGIEHOOFDSTUK 15.1
Evenwichtsorganen T87D
● registreren stand van hoofd t.o.v. zwaartekrachtrichting en welke bewegingen het
hoofd maakt.
● vestibulum (centraal deel)
○ endolymfe
○ Kalksteentjes op de geleilaag van de maculae drukken op zintuigharen. Ze
buigen in een bepaalde richting—> info over rechtlijnige bewegingen die de
zintuigcellen doorgeven aan de hersenen.
● 3 halfcirkelvormige kanalen
○ endolymfe
○ kanalen vrijwel loodrecht op elkaar
■ Ja-knikken (bovenkanaal)
■ hoofd heen en weer (achterkanaal)
■ nee schudden (zijkanaal)
○ Bij elke draaiing van het hoofd bewegen de wanden van de kanalen met
daarin de zintuigcellen en hun zintuigharen mee. De endolymfe en de cupula
bewegen pas later mee. De zintuigharen buigen en de zintuigcellen sturen
impulsen naar het evenwichtscentrum in de hersenstam. Bij het einde van
een beweging blijft de zintuigharen nog even impulsen sturen.
Het evenwichtscentrum combineert ontvangen info uit de ogen (omgeving), gewrichten,
pezen, spieren (bewegingen), evenwichtsorgaan (stand van het hoofd) en huid.
→ bewegen terwijl je naar een voorwerp kijkt
→ misselijkheid voorkomen
→ evenwicht bewaren
Receptorcellen zijn alleen gevoelig voor adequate prikkels.
● Bij mechanoreceptoren (o.a zintuigcellen in de cupulae en maculae, gevoelig voor
buiging van zintuigharen) en thermoreceptoren openen Na+ poorten direct.
● Bij chemoreceptoren en fotoreceptoren opent een secundaire boodschapperstof de
Na+poorten na een cascade aan reacties. Een adequate prikkel leidt tot een
verandering van de membraanpotentiaal. Prikkeldrempel bereikt→ Ca+ poorten
open→ Ca+ instroom en receptorcellen lozen exciterende neurotransmitter in een
synaps met sensorische neuron. Hoe sterker de prikkel bij de receptorcel, hoe meer
neurotransmitter vrijkomt, hoe hoger de frequentie van impulsen.
Adaptatie: door langdurig prikkelen boven de prikkeldrempel kan de prikkeldrempel omhoog
gaan. De receptorcel reageert dan minder op de adequate prikkel. Pijnzintuigen vertonen
geen gewenning.
, HOOFDSTUK 15.2
De oorschelp vangt geluidstrillingen op en geleidt ze via de gehoorgang het oor in. De buis
van Eustachius loopt van het middenoor naar de keelholte. Door te slikken gaat de over- of
onderdruk in het middenoor weg. Verkoudheid of oorontsteking hebben een nadelig effect
op het luchttransport. Een deel van het geluid verplaatst zich via de beenderen van de
schedel. Dat deel hoor je nog steeds als je verkouden bent. Bij earplugs krijgt dit een groter
aandeel → muziek rijker van klankkleur. De gehoorbeentjes (hamer, aambeeld en
stijgbeugel) versterken trillingen van het trommelvlies.
De trillingen van de stijgbeugel brengen via het ovale venster (membraan in de wand van
het slakkenhuis) de vloeistof in het slakkenhuis in trilling. Een trilling verplaatst zich door de
perilymfe in de richting van het centrum van het slakkenhuis. Afhankelijk van de frequentie
van de trillingen gaat ergens onderweg het membraan in het voorhoftrap meetrillen. Op die
plaats gaat de endolymfe (bevat K+, die zorgt voor depolarisatie) in het slakkenhuisgang
meetrillen, wat de trilling weer doorgeeft naar de perilymfe in het trommelholtetrap, die de
trilling afvoert naar het ronde venster. De membranen aan het begin en einde van het kanaal
werken als drukventielen die het mogelijk maken dat de vloeistof beweegt en trillingen zich
kunnen verplaatsen. In het middelste kanaal laten de trillingen het basilair membraan
bewegen. Over dit membraan loopt het orgaan van Corti, een langgerekte strook
mechanoreceptoren met zintuigharen: de haarcellen. Door trillingen van het basilair
membraan verbuigen de zintuigharen en openen de K+ kanalen van de zintuigcellen. De
instroom van K+ ionen leidt tot depolarisatie en afgifte van neurotransmitter aan sensorische
zenuwcellen. Die versturen hun impulsen via de gehoorzenuw naar het primaire
gehoorcentrum, waar de vertaling naar geluid plaatsvindt.
Elke plaats op het basilair membraan is gevoelig voor een andere trillingsfrequentie (hoge
tonen→ vooral eerste gedeelte, lage tonen→ vooral uiteinde). Het stukje basilair membraan
dat trilt bij een bepaalde toonhoogte, geeft via de mechanoreceptoren impulsen af aan de
hersenen. Die informatie interpreteren de gehoorcentra als een toonhoogte. Hoe hoger de
amplitude van de trilling, hoe groter de beweging van het basilair membraan. De
zintuigharen buigen sterker→ meer impulsen.
Gehoorbeschadiging: zintuighaartjes van mechanoreceptoren beschadigd in het
slakkenhuis. Ze geven ofwel geen info of verkeerde info (oorsuizing) door. Spiertjes aan
gehoorbeentjes trekken samen bij hard geluid ter bescherming van de trommelvlies of ovale
venster.
HOOFDSTUK 15.3
Pupilreflex T87
Donker: straalsgewijs lopende spiertjes in de iris samengetrokken→ grote pupillen
Licht: kringspier in de iris trekt samen→ pupil kleiner (bescherming)
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller manyuiwu. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.28. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
53068 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now