In de ethiek denken we na over kwesties van goed en kwaad en daarbij zijn we uiteindelijk gericht op
het welzijn van alle betrokkenen. Je mag niet iemand neerschieten om een klein meningsverschil. Dit
soort normen waar de samenleving het in meerderheid over eens is, noemen we morele normen van
de samenleving. Zo zijn er ook een aantal waarden waar de samenleving in meerderheid achter staat,
zoals eerlijkheid, gelijkwaardigheid, veiligheid en gerechtigheid. Omdat moraal altijd betrekking heeft
op een groep mensen is het verstandig nooit over ‘de moraal’ te spreken maar altijd over ‘de moraal
van groep x’. Het verschil tussen moraal en ethiek is dat in de moraal al een bepaald standpunt is
ingenomen en dat we in de ethiek nog naar een standpunt zoeken.
Je zou morele normen kunnen zien als middelen om morele waarden te realiseren, maar het is niet
zo dat bij elke morele waarde precies één morele norm hoort. Eén morele norm kan naar
verschillende morele waarden verwijzen en één morele waarde kan de basis zijn van verschillende
morele normen. De morele norm: gemaakte afspraken moet je nakomen, leidt tot de morele
waarden: betrouwbaarheid en eerlijkheid. Een van de manieren waarop een samenleving de
voorwaarden creëert voor burgers om hun geluk te realiseren is door ieder mens morele rechten toe
te kennen, zoals het recht op het maken van eigen vrije keuzes. Morele rechten zijn niet te begrijpen
zonder morele normen. Het recht op veiligheid is verbonden met de morele norm dat iemand de
veiligheid van een ander niet mag beperken of onnodig in gevaar mag brengen.
2.2
Er is één morele waarde die een speciale vermelding behoeft, omdat deze in zekere zin de basis
vormt van alle andere morele waarden van onze samenleving: gelijkwaardigheid. In onze
samenleving worden alle mensen als gelijkwaardig gezien, wat wil zeggen dat voor iedereen in
principe dezelfde morele rechten gelden. Dit betekent dat voor ieder mens ook dezelfde normen
gelden. De algemene gelijkwaardigheid was niet altijd vanzelfsprekend. De belangrijkste regel in de
ethiek bedraagt hierom ook: ‘wat u niet wilt dat u geschiedt, doe dat ook een ander niet!’. Omdat
gelijkwaardigheid algemeen geldend is in onze samenleving, kunnen we een ethische redenering dus
op haar waarde voor onze samenleving beoordelen door haar te testen op algemeenheid.
Algemeenheid betekent hier: als jij mag liegen om die reden, mag iedereen liegen om die reden. De
algemeenheidstest houdt in dat je je afvraagt wat de gevolgen zouden zijn voor ons rechtssysteem,
en in verlengde daarvan onze samenleving als alle mensen zouden mogen liegen voor de rechtbank
om hun vrienden te helpen. Een variant op de algemeenheidstest is de wederkerigheidstest.
Wederkerigheid betekent: wanneer jij iets bij een ander mag doen, mag een ander het ook bij jou
doen. Gelijkwaardigheid impliceert algemeenheid en algemeenheid impliceert wederkerigheid.
Gelijkwaardigheid Algemeenheid Wederkerigheid
Gelijkwaardigheid wordt in onze samenleving zo’n belangrijke waarde gevonden dat deze gekoppeld
is aan een grondwettelijke norm die discriminatie moet voorkomen. We moeten discriminatie niet te
algemeen opvatten. Mensen behandelen elkaar voortdurend op ongelijke wijze, maar dit hoeft niet
onethisch te zijn. Je behandelt je vrienden anders dan vreemden bijvoorbeeld. Het is pas
discriminatie als je bepaalde personen of groepen op grond van algemene kenmerken (seksuele
voorkeur, geslacht of ras) uitsluit van bepaalde fundamentele rechten (zoals recht op werk,
godsdienstkeuze en vrije meningsuiting). Wanneer je iemand uitsluit op grond van een uniek
kenmerk, bijvoorbeeld omdat zijn persoonlijkheid of persoonlijke overtuiging je niet bevalt, is dat
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller RubenYoung. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.75. You're not tied to anything after your purchase.