Summary
Samenvatting Middelnederlandse letterkunde RUG
- Course
- Institution
Een samenvatting van Middelnederlandse Letterkunde zoals deze wordt gegeven aan de Rijksuniversiteit Groningen
[Show more]
Seller
Follow
esmeew2000
Content preview
Middelnederlandse letterkunde – Esmee WilpshaarTentamen Middelnederlandse letterkunde
Week 1
Tijdsperiode: ca. 1170 - 1500
Literati en illiterati: Literati waren mensen die konden schrijven (veelal geestelijken). Illiterati konden
niet schrijven, maar kregen verhalen binnen via de orale cultuur. Later werden deze verhalen in de
volkstaal opgeschreven, wat een belangrijk punt was, want nu werden verhalen voor iedereen
beschikbaar en niet alleen voor hen die Latijn konden. De eerste tekst in volkstaal was rond 500.
Perioden Nederlands:
Oudnederlands (v.a. ca. 500 tot ca. 1170)
Middelnederlands (ca. 1170 tot ca. 1500)
Nieuwnederlands (ca. 1500-heden)
Het hartland (randstad) had veel invloed qua taal
Hendrik van Veldeke (1140 – 1200) wordt gezien als het begin van de Middelnederlandse
letterkunde. Hij kwam uit Zuid-Limburg (Belgische gedeelte) en schreef in drie genres:
- Heiligenleven -> Leven van Sint-Servaas
- Ridderroman -> Eneïde
- Hoofse minnelyriek
Jan van der Noot (1539 – 1595) wordt gezien als het einde van de Middelnederlandse letterkunde. Hij
schreef als eerste in de Renaissance. Hij schreef Het Bosken en het Petrarka, deze laatste bestond uit
liefdesgedichten voor Laura. Van der Noot had veel aandacht voor ‘het beeld’.
Cultuur: Er was een rijke orale traditie, boeken waren gebruiksvoorwerpen voor de verteller, dus ze
waren niet mooi uitgegeven. Er werden mnemotechnische elementen gebruikt, dat zijn technieken
om iets beter te onthouden.
Het was dynamisch -> voor elk hof werd het aangepast, het werd vertaald naar verschillende milieus,
er was daardoor een grote variatie.
Vooraanstaande genres waren:
- Ridderromans
- Lyriek
- Drama
Er waren drie standen:
- Oratores (geestelijkheid)
- Bellatores (adel)
- Laboratores (boeren)]
Week 2
Karel ende Elegast
- Karel wordt drie keer bezocht door een engel die hem vertelt om uit stelen te gaan.
- Karel gaat op pad en komt een ridder tegen. Na een duel maakt de ridder bekend dat hij
Elegast is.
- Karel stelt zich voor als Adelbrecht, want hij wil niet dat iemand weet dat hij de koning is.
- Elegast verwerpt het voorstel om bij de koning te stelen, maar hij stelt voor om bij de zwager
van de koning te stelen, Eggeric.
- Elegast vermoedt dat Karel geen dief is door het incident met de ploegschaar.
- Elegast steelt een zadel, maar door de belletjes wordt het echtpaar wakker. Hij ontdekt dat
Eggeric zijn vrouw mishandelt en neemt als bewijs een bebloede handschoen mee,
, Middelnederlandse letterkunde – Esmee Wilpshaar
bovendien ontdekt hij dat er een plan is om de koning te vermoorden. Elegast vertelt dit aan
Adelbrecht en hij zegt dat hij het zal doorgeven aan de koning.
- Karel berecht Eggeric en herstelt Elegast in zijn eer.
Belangrijk punt: Elegast heeft magische krachten, waardoor hij dieren kan verstaan en mensen in
slaap kan brengen.
Karelepiek:
- Systeem van vazallen (leenstelsel)
- Paltsen (tijdelijk verblijf)
- Oorlog tegen islamitische heersers
Eerste vermelding: 1325
De plaatsen in het verhaal zijn cyclisch.
Karelepiek is vanaf 814
Chanson de geste vanaf de 11e eeuw (verhalen over historische/belangrijke figuren)
De mogelijke bron van Karel ende Elegast:
- Lied waarin Karel uit stelen ging: Albericus Triumfontium, Chronica (1240)
- Chanson de Basin
- Sprookjesmotief
Ook zijn er veel verhalen van een anonieme koning die uit stelen ging.
De zelfontwikkeling in het verhaal is dat een eigen falen wordt rechtgezet (elegasts verbanning wordt
recht gezet)
Dictie is het ideaal voor voordracht, dit houdt in dat het verhaal compact is.
Genre
Chanson de Geste: verhaal waarin een historisch figuur voorkomt. Er zijn platte personages en deugd
staat in termen van moed.
Hoofse roman: Deze vindt zijn oorsprong in de verhalen van Arthur. Het gaat dan over een ridder die
op queeste gaat. Deugd staat hier in termen van karakterontwikkeling en er zijn vaak ook
sprookjeselementen aanwezig.
Thematiek
1. Bezinningstocht
2. Godsbericht
3. Tweegevecht
4. Schijn vs. werkelijkheid
5. Rijkdom vs. armoede
6. Feodaliteit
• Karel-Elegast / Eggeric
• Karel-God
Verteltechnieken
- Exordiale herhalingen -> herhaling in de inleiding
- Alwetende verteller: dramatische ironie
- Innerlijke monologen
- Tempowisselingen
Epische vertraging
Epische versnelling
Van den Vos Reynaerde
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller esmeew2000. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.86. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
57727 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now