Opbouw aarde
Korst → vast Zit in het lithosfeer
Mantel → Buiten → plastisch Zit in het asthenosfeer
→ Binnen → Vast
Kern → buiten → Vloeibaar
→ binnen → Vast
Tot halverwege de negentiende eeuw ging men ervan uit dat de continenten en de oceanen
op vaste plaatsen op de aarde lagen. Vanaf de zeventiende eeuw ontstaat het vermoeden
dat de continenten ooit aan elkaar hebben gezeten en door aardbevingen van elkaar waren
gebroken. Een verklaring hiervoor had men niet, want men ging uit van de catastrofetheorie.
Volgens deze theorie komen ingrijpende veranderingen van het aardoppervlak plotseling tot
stand.
Catastrofe of niet?
Later begrijpt men dat de aarde veel langer bestaat en dat veranderingen geleidelijk zijn
gegaan. De catastrofetheorie wordt vervangen door het principe van actualisme. Dit stelt dat
geologische krachten en processen nu hetzelfde zijn als vroeger. ‘Het heden is de sleutel tot
het verleden.’
Alfred Wegener
Alfred Wegener vond in 1912 bewijzen dat de continenten aan elkaar vast zaten. Hij zag
overeenkomsten tussen fossielen in uiteenlopende delen van de wereld. Hij vond sporen
van gelijktijdige vergletsjering in Australië, Zuid-Afrika, India en Zuid-Amerika. Hij merkte ook
op dat rotsen op verschillende continenten op elkaar aansloten.
Volgens Wegener bestaan continenten uit licht gesteente en drijven zij op iets dat min of
meer vloeibaar is. Hij bedacht dat alle continenten ooit samen één oercontinent vormden,
dat hij Pangea noemde. Zijn theorie staat bekend als de theorie van de
continentverschuiving of ‘continental drift’. De meeste geologen vonden de theorie
bespottelijk, omdat niemand er bewijzen voor kon vinden.
Bewijzen
In de jaren zestig van de twintigste eeuw werd door dieptemetingen in de oceanen
vastgesteld dat de oceaanbodem niet vlak is, maar bestaat uit ravijnen, greppels en spleten.
Dwars door alle oceanen loopt een bergketen die een totale lengte heeft van ongeveer
19.000 kilometer. Hier en daar steken de bergtoppen boven het water uit, bijvoorbeeld de
Azoren. Door het midden van deze Atlantische bergketen loopt een kloof. De aardkorst
onder de oceanen is vrij jong, maar wordt ouder als je van de Midden-Atlantische Rug naar
het oosten of westen gaat. Conclusie: aan beide kanten van de rug werd nieuwe
oceaankorst gevormd. Deze werd vervolgens weer opzij gedrukt om plaats te maken voor
nieuwe korst.
● Het bewijs vindt men in het paleomagnetisme, het aardmagnetisme uit het verre verleden.
In de loop van de geologische geschiedenis verandert het aardmagnetisch veld. De enige
verklaring kan zijn dat de continenten van positie zijn veranderd ten opzichte van de polen.
● De oceanische korst groeit vanuit het midden aan en de oceaan wordt naar twee kanten
toe steeds breder. In het midden is de bodem jong en naarmate je verder van de rug komt,
wordt deze ouder.
■ In de jaren tachtig lieten satellietmetingen zien dat continenten zich echt verplaatsen.
► Nu verklaren we de verschuiving zo: de oceaanbodem beweegt horizontaal en neemt
daarbij de continenten mee.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller esmeevansark. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.26. You're not tied to anything after your purchase.