Summary
Ontwikkelingspsychologie uitgebreide samenvatting!
- Course
- Institution
- Book
Incl. illustraties, figuren en tabellen uit het boek. Ik heb zelf een 8 gehaald.
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Follow
irisvandort
Reviews received
Content preview
ONTWIKKELINGSPSYCHOLOGIEDEEL 1 DE ONTWIKKELING VAN HET KIND
Hoofdstuk 1 Een inleiding in de ontwikkeling van het kind
1.1 Een oriëntatie op de ontwikkelingspsychologie
Ontwikkelingspsychologie (of levenslooppsychologie) is de wetenschappelijke studie naar
patronen van groei, verandering en stabiliteit bij mensen vanaf de conceptie helemaal tot
aan de ouderdom, maar met een accent op de jaren tot de volwassenheid, waarin
veranderingen elkaar het snelst opvolgen.
1.1.1 De reikwijdte van het vakgebied
Ontwikkelingspsychologen specialiseren zich meestal in een thema of leeftijdscategorie.
Thematische gebieden binnen de ontwikkelingspsychologie
- fysieke ontwikkeling > fysieke opbouw van het lichaam: invloed van de hersenen, het
zenuwstelsel, de spieren, de zintuigen en de behoefte aan eten, drinken en slaap op
gedrag.
- cognitieve ontwikkeling > kijkt naar intellectuele vermogens, waaronder leren, geheugen,
probleemoplossing en intelligentie.
- sociaal-emotionele ontwikkeling > kijkt naar sociale relaties, interacties met anderen en het
omgaan met emoties.
- persoonlijkheidsontwikkeling > kijkt naar duurzame gedragingen en (karakter)-
eigenschappen die de ene persoon van de andere onderscheiden.
Leeftijdsgroepen en individuele verschillen
- prenatale periode (van conceptie tot geboorte)
- babytijd (van geboorte tot 2 jaar)
- peuter- en kleutertijd (van 2 tot 6 jaar)
- schooltijd (van 6 tot 12 jaar)
- adolescentie (van 12 tot 20 jaar)
De koppeling tussen thema’s en leeftijden
Deskundigen die bijdragen op het gebied van ontwikkelingspsychologie kunnen ook o.a.
pedagogen, genetici en artsen zijn.
1.1.2 Invloeden op de ontwikkeling: ontwikkelen in een sociale wereld
Ieder mens behoort tot een specifieke cohort: een groep mensen die rond dezelfde tijd op
dezelfde plek zijn geboren. Naast het cohort bepalen ook normatieve en niet-normatieve
gebeurtenissen mede de ontwikkeling van iemand.
Normatieve gebeurtenissen > historisch, leeftijdsgebonden of sociaal-cultureel bepaald
Niet-normatieve gebeurtenissen > specifieke gebeurtenissen waar de meeste andere mensen
niet mee te maken krijgen (denk aan: kind verliest ouders op jonge leeftijd)
1.2 Kinderen: verleden, heden en toekomst
Kinderen vanuit een wetenschappelijke invalshoek bestuderen is een relatief recent
fenomeen.
,1.2.1 Vroege denkbeelden over kinderen
Tot 1600 werden kinderen gezien als miniatuur volwassenen.
Babybiografieën
Babybiografieën waren de eerste geschriften waarin kinderen methodisch werden
bestudeerd (eind 1700, Duitsland), door de ouders. Darwin schreef er ook één.
Focus op de kindertijd
Door industrialisatie eind 18e, begin 19e eeuw was er sprake van kinderarbeid > wetten om
kinderen te beschermen > kinderen naar school > men werd bewust van de invloed van de
kindertijd op het volwassen leven.
1.2.2 De twintigste eeuw: ontwikkelingspsychologie als discipline
Eerste helft van de 20e eeuw startte toen grootschalige, systematische en langdurige
onderzoeken naar kinderen en hun ontwikkeling.
1.2.3 Vraagstukken bij de thema’s van de ontwikkelingspsychologie
Continue verandering versus discontinue verandering
Continue verandering > ontwikkeling is geleidelijk en kwantitatief. Vaardigheden of
kenmerken veranderen dus niet in aard, maar wel in omvang.
Discontinue verandering > ontwikkeling geschied in stappen (denk aan: trap) of stadia en is
kwalitatief. De inhoud en hoedanigheid is anders dan in eerdere stadia.
Kritieke en gevoelige perioden: de invloed van de omgeving
Een kritieke periode is een specifieke tijd in de ontwikkeling waarin een bepaalde
gebeurtenis de grootste – en zelf onomkeerbare – gevolgen heeft. Bepaalde
omgevingsstimuli is noodzakelijk voor een normale ontwikkeling tijdens deze periode (bijv:
liefdevolle ouder bij jong kind).
Tegenwoordig ziet men echter dat met name op het gebied van cognitieve, sociaal-
emotionele en persoonlijkheidsontwikkeling er een aanzienlijke plasticiteit(te veranderen) is.
Daarom spreken ontwikkelingspsychologen liever van gevoelige perioden > perioden waarin
jonge kinderen extra gevoelig zijn voor bepaalde omgevingsinvloeden en sterk ontvankelijk
zijn voor het leren van specifieke vaardigheden.
Levensloopmodel versus focus op specifieke perioden
Vroeger lag de focus op de babytijd en de adolescentie, tegenwoordig van conceptie tot
volwassenheid. In elk levensstadium is er sprake van ontwikkelingsgroei en -verandering.
Intelligentie blijft trainbaar tot ver na onze adolescentie.
De relatieve invloed van nature en nurture op de ontwikkeling
Nature > gedrag is gevolg van genen
Maturatie: het proces van het zich geleidelijk ontvouwen van voorbestemde genetische
informatie.
Nurture > gedrag is gevolg van de fysieke en sociale omgeving waarin we opgroeien.
Nature-nurturedebat: de discussie over de oorsprong van ons gedrag en onze
eigenschappen; in hoeverre komen deze voort uit onze aanleg en in hoeverre uit onze
opvoeding en leefomgeving?
Gevolgen voor opvoeding en sociaal beleid
Ontwikkelingspsychologen kijken naar de mate waarin nature en nurture van toepassing is.
,1.2.4 De toekomst van de ontwikkelingspsychologie
- Onderzoekers zullen nieuwe onderzoeksgebieden en perspectieven vinden.
- Informatie over genen en de neurobiologische aspecten van gedrag zal alle domeinen van
de ontwikkelingspsychologie beïnvloeden.
- Multiculturele samenleving zal leiden tot meer aandacht voor diversiteitsvraagstukken.
, Hoofdstuk 2 Theoretische perspectieven en onderzoek
2.1 Perspectieven bij het kijken naar kinderen
Visies op de kindertijd van ontwikkelingspsychologen zijn een (doel)bewuste en precieze kijk
en omvatten één of meer theorieën en voorspellingen over het verschijnsel waarop ze zich
richten. Een theorie biedt een raamwerk om de relaties tussen een op het oog ongeordende
reeks feiten of principes te begrijpen.
2.1.1 Psychodynamisch perspectief: focus op innerlijke krachten
Voorstanders van het psychodynamisch perspectief geloven dat gedrag gemotiveerd wordt
door innerlijke krachten en herinneringen waarvan een persoon zich nauwelijks bewust is en
waarover hij weinig controle heeft.
De psychoanalytische theorie van Freud
De psychoanalytische theorie van Freud gaat ervan uit dat onbewuste krachten bepalend zijn
voor iemands persoonlijkheid en gedrag. Met het onbewuste bedoelde hij het deel van
iemands persoonlijkheid dat kinderlijke wensen, verlangens en behoeften bevat, die
vanwege hun verstorende aard afgestoten zijn van het bewustzijn.
Volgens Freud kent elke persoonlijkheid drie aspecten:
- Het id > het primitieve, ongeorganiseerde, aangeboren deel van de persoonlijkheid dat
opereert vanuit het genotsprincipe (zo veel mogelijk bevrediging, zo min mogelijk
inspanning) Het staat voor primitieve driften: honger, seks, agressie en irrationele impulsen.
- Het ego > het rationele en redelijke deel van de persoonlijkheid, dat opereert vanuit het
realiteitsprincipe (instinctieve energie in toom houden om te kunnen integreren in de
samenleving).
- Het superego > iemands geweten, onderscheid tussen goed en kwaad. Kinderen
ontwikkelen dit rond 5- of 6-jarige leeftijd, doordat kinderen het overnemen van belangrijke
volwassenen in hun leven.
Freud ontwikkelde ook een theorie over de manier waarop persoonlijkheid zich tijdens de
kindertijd vormt. Volgens hem voltrekt de psychoseksuele ontwikkeling zich doordat
kinderen een aantal fasen doorlopen, waarbij genot, of bevrediging, telkens met een ander
deel van het lichaam wordt geassocieerd:
- geboorte tot 12-18 maanden > mond/ orale fase
- 12-18 maanden tot 3 jaar > anus/ anale fase
- 3 tot 5-6 jaar > fallisch
- 5-6 jaar tot adolescentie > latentie (fase van seksualiteit op de achtergrond)
- adolescentie tot volwassenheid > genitaal
Als er iets mis gaat in een bepaalde fase, dan kan dat volgens Freud leiden tot fixatie. Fixatie
is het gedrag dat in een eerdere ontwikkelingsfase is blijven steken als gevolg van een
onopgelost conflict.
De psychosociale theorie van Erikson
De psychosociale ontwikkeling omvat veranderingen in onze interacties met anderen en in
hoe we tegen het gedrag van anderen en tegen onszelf als leden van de maatschappij
aankijken.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller irisvandort. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.89. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
75619 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now