Eerste sporen van leven: prokaryoten
> foto-autotrofie = zelf voedsel maken d.m.v. fotosynthese
nCO2 +nH2O + E à (CH2O)n + nO2
> eenvoudige structuur (celmembraan omgeven door celwand, cytosol)
> Bacteria en Archaea
Eukaryoten door belangrijke nieuwvormen
o Interne cytomembranen (bv. kernenvelop)
o Cytoskelet met bijhorende motorische systemen
o Ruimtelijke scheiding transcriptie en translatie
o Mitochondria, peroxisomen en plastiden (energie)
2. De chemische bouwstenen van cellen
a. Eiwitten
b. Nucleïnezuren
c. Polysachariden
d. Vetten / lipiden
Eiwitten
bestaan uit aminozuren gebonden door peptidebindingen
o Centraal C-atoom
o Aminogroep (NH2)
o Carboxylgroep (COOH)
o H-atoom
o Variabele groep (R)
Primaire structuur: opeenvolging AZ
Secundaire structuur: opvouwen van gelokaliseerde gedeelten van de polypeptideketen
Tertiare structuur: 3D schikking van AZ
Quaternaire structuur: aantal en relatieve posities van subunits
Denaturatie = het verbreken van de natuurlijke conformatie
Nucleïnezuren
(zie verder)
Polysachariden
bestaan uit monosachariden / koolhydraten (CH2O)n
Eiwitten en koolhydraten vaak in combinaties: glycoproteïnen en proteoglycanen
1
,Vetten
NIET gevormd door polymerisatie zoals voorgaande
Zes grote klassen qua chemische structuur
o Vetzuren
o Triglyceriden
o Fosfolipiden
o Glycolipiden
o Steroïden
o Terpenen
3. De energiehuishouding in de cel
Metabolisme = het geheel van alle chemische reacties die plaatsvinden in een cel
Metabolische pathways
> anabolische pathways / anabolisme: opbouw, E nodig
> kathabolische pathways / kathabolisme: afbraak, geeft E vrij
ATP (adenosine trifosfaat) & ADP (adenosine difosfaat): energie-opslag
à Aëroob – cellulaire respiratie: gehele afbraak, waarbij alle energie wordt vrijgegeven
à Anaëroob – fermentatie: gedeeltelijke afbraak, waarbij een deel van de energie vrijkomt
4. Enzymen: algemene principes
Enzymen = eiwitten die als katalysatoren optreden
Eigenschappen katalysatoren:
o Verhogen reactiesnelheid
o Vorming tijdelijk complex met substraatmoleculen
o Veranderen enkel snelheid, niet positie van evenwicht
Eigenschappen enzymen:
o Substraat-specifiek
o Enorme diversiteit
o T- en pH-gevoelig
5. Methoden voor de studie van cellen en hun componenten
Cytologie: bestudeert de cellulaire structuur, en steunt daarvoor op visualisatie-technieken
Biochemie: bestudeert de functies in/van de cel
Genetica: bestudeert de informatiestroom en de overerfbaarheid
2
,6. De eukaryote dierlijke cel
6.1. Inleiding
Protoplasma = kern + cytoplasma
Cytoplasma = organellen + cytoskelet + cytosol
Celmembraan: verschillende processen kunnen naast elkaar plaatsvinden
6.2. De celmembraan
Bouw
Omsluit de cel
Opgebouwd uit fosfolipiden-dubbellaag
à lipiden
Fosfaat, polair, hydrofiel
Glycerol
Vetzuren, apolair, hydrofoob
Fosfolipidenlaag is vloeibaar, afhankelijk van de verzadigingsgraad v/d vetzuren en de
cholesterolconcentratie
Lipid rafts = microdomeinen die eiwitten vangen betrokken in de cel-signalisatie
à Eiwitten
o Integrale membraaneiwitten /
transmembraan-eiwitten
o Perifere membraaneiwitten
o Gedeeltelijk verankerd in de lipiden-dubbellaag
Vb.
o Receptoren
o Enzymen
o Transporteiwitten
o Membraaneiwitten betrokken in de intercellulaire communicatie
à Polysachariden
Buitenzijde plasmamembraan bedekt door polysacharidenmantel / glycocalyx / cell coat
3
, Functie
o Selectieve barrière waardoor het transport van stoffen naar binnen of buiten de cel
wordt geregeld. (permeabiliteit)
o Speelt een rol in de signalisatie tss de cellen onderling (herkenning/hechting)
o In beweeglijke cellen, speelt ook een rol in voortbeweging
à Transport
Passief transport
o Diffusie: hoge naar lage concentratie
o Osmose: speciale vorm van diffusie door semipermeabele membraan die enkel H2O
doorlaat
Transporteiwitten: laten grote en geladen moleculen door
Actief transport: tegen de concentratie- of ladingsgradiënt in, pomp en E nodig
Gefaciliteerde diffusie: in de richting van de concentratie- of ladingsgradiënt door carriers /
ionenkanalen
Aquaporines: specifieke kanaaleiwitten die water transporteren
Kan ook zonder membraan:
o Endocytose: pinocytose en fagocytose
o Exocytose
o Receptor-gemedieerde endocytose: macromolecule / ligand wordt aan receptor
gebonden à receptor-ligand complex wordt via endocytose opgenomen
à Signalisatie
Extracellulaire signaalmoleculen: controle van
o Metabolische processen binnen cellen
o Groei en differentiatie van weefsels
o Synthese en secretie van proteïnen
o Samenstelling van het ICM en ECM
Gesynthetiseerd en vrijgesteld door signaliserende cellen en produceren respons enkel in die
doelwitcellen die hiervoor specifieke receptoren bezitten
o Endocrien (bv. hormonen)
o Paracrien (bv. groeifactoren)
o Autocrien
Signaalmolecuul (= ligand) bindt op receptoreiwit aan het celoppervlak, sommige
diffunderen door membraan en activeren receptoren in de cel
Beiden = eerste boodschapper
Productie van nieuwe moleculen die het signaal ontvangen in de cel = tweede boodschapper
Leidt tot wijziging in identiteit of functie van de cel = signaaltransductie
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller farma1234567890. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $9.56. You're not tied to anything after your purchase.