Voeding voor dieren
Hoorcollege 1
Belang van diervoeding:
• Productie van diervoeding en dierlijke producten
“Gezondheid” van de wereld
• Gebruik van diervoeding
Gezondheid en welzijn van het dier
• Dierlijke producten
Gezondheid van de mens
Diervoeding is een onderdeel van de voedselproductie en het problemen die daarbij komen kijken.
De wereldbevolking groeit nog altijd hard door waardoor dus ook meer voedsel moeten worden
geproduceerd.
Vlees is een luxeproduct dat door de stijgende welvaart een steeds grotere vraag krijgt. Voor het
produceren van vlees moeten ook dieren voldoende voeding krijgen uit plantaardig materiaal.
Hiervoor wordt 70% van de landbouwgrond gebruikt voor het voeden van vee (indirecte
voedselvoorziening). Door de verschillende stappen in een voedselpiramide gaat er energie verloren
tussen het plantaardig materiaal en de productiedieren. De onderste laag heeft de meeste biomassa
en dit loopt steeds verder af richting de top. Dit komt door verbrandingsprocessen (onderhoud).
Voerconversie -> de gewichtstoename per opgenomen hoeveelheid voeder weer en is dus een maat
van voederefficiëntie; hoeveel kg voer heb je nodig om dier 1 kg te laten aankomen. Elk dier heeft
een andere voedselconversie. Grotere dieren hebben vaak een langere levenscyclus en het duurt
langer tot deze is uitgegroeid, bv koe duurt langer dan kip of varken. De verhouding
productie:onderhoud is bij een koe groter.
Uitdagingen
Een van de uitdagingen is het in controle houden van het klimaat. Het klimaat wordt enorm
beïnvloed door emissies (GHG’s -> GreenHouse Gas), bijvoorbeeld CO2 en ammoniak. Tussen de 19%
en 29% van de totale GHG-emissie komt uit de voedselproductie. Hoe gunstiger de voerconversie,
hoe minder emissie. Door middel van 9 innovatiethema’s wordt geprobeerd veilig en gezond voedsel
voor de gehele wereldbevolking te realiseren. Uitdagingen:
• Voldoende productie van voedsel
• Reduceren van emissies
• Voldoende schoon drinkwater (70% van schoon drinkwater wordt gebruikt voor landbouw)
Directe voeding voor mensen: 8,4 miljard ton (vers) per jaar (FOOD)
Indirecte voeding voor mens (dieren): 6,4 miljard ton (drooggewicht) per jaar (FEED)
De meeste voeding voor dieren bestaat uit gras, overblijfselen van andere natuurlijke producten,
granen en soja. Vooral mais en granen worden grotendeels gebruikt voor diervoeding ipv voedsel
voor de mens.
Swill -> al het voedsel wat overblijft na bereiding van de mens, dus uit de keuken en supermarkt. Dit
is vaak een klein aandeel in de hoeveelheid voer voor dieren, dit heeft te maken met wetgeving. Het
is verboden om alles wat dierlijke producten bevat te voeren aan dieren doordat hiermee ziektes
kunnen worden overgebracht.
1
,Eiwitalternatieven:
• Andere dieren uit oceaan halen, zoals inktvissen en kwallen.
• Zeeboerderijen -> farming macro of micro. Zeewier en algen is een zeer efficiënte manier om
op een klein oppervlak veel eiwitten te produceren.
• Artificial eiwitten -> het kweken van vlees.
• Het beter benutten van overblijfselen van voedselproductie.
• Andere typen planten kweken die een grotere eiwitbron zijn.
• Insecten kweken
Het zoeken van de meest efficiëntste methode is zeer belangrijk.
Niet elk plantaardig eiwit wordt hetzelfde gebruikt door dieren. Lupine bonen bevatten bijvoorbeeld
eiwitten die minder lijken op dierlijke eiwitten in vergelijking met sojabonen. Het lichaam kan dan
minder efficiënt omgaan met deze eiwitten waardoor voerconversie laag ligt.
Insecten
Een nog veel sterkere eiwitbron zijn insecten. Deze dieren kunnen op een hele kleine schaal worden
geproduceerd in vergelijking met andere dieren. Hierdoor kan per hectare een enorme hoeveelheid
eiwitten worden geproduceerd. Insecten hoeven geen ‘hoogwaardig’ voedsel te krijgen die voldoet
aan veel eisen, dit is dus een groot voordeel in vergelijking met de veehouderij.
Door de voedselverspilling te hergebruiken door te voeren aan insecten en deze insecten vervolgens
als diervoeding te gebruiken, kan het probleem met overdragen van ziektes worden verholpen.
Voor vrije uitloop kippen zijn insecten deel van hun voeding, maar insecten zijn wettelijk verboden in
kippenvoeding. Dit geldt alleen voor verwerkte dieren, niet levende insecten.
Insecten kunnen zich zeer snel voortplanten, dus naast het efficiënt produceren van eiwitten is het
proces ook nog vele maler korter.
Samenvatting:
• De vraag naar diervoeding stijgt als gevolg van de wereldbevolkingsgroei en de toenemende
welvaart.
• De duurzame productie van grondstoffen voor diervoeding is van groot belang.
• Alternatieve eiwitbronnen zoals algen en insecten kunnen mogelijk bijdragen aan een
oplossing voor het toekomstige voedselprobleem.
Hoorcollege 2
De Weender analyse
Gaat over de nutriënten in de voeding. Zieke dieren hebben een hogere behoefte aan specifieke
nutriënten (zoals aminozuren) dan gezonde dieren. Deze aminozuurbehoefte kan tot 30% verhoogd
zijn in dieren met een geactiveerd immuunsysteem.
Nutriënten -> voedingsstoffen die onontbeerlijk zijn voor de groei en ontwikkeling van het
organisme.
De nutriënten worden geanalyseerd door de Weende(r) analyse. Dit kan via de nat chemische
methode en de Near Infrared Spectroscopy (NIRS) methode. Met deze analyse kunnen de
voedingsstoffen in het voedsel en voer worden bepaald. De methode is niet goedkoop.
2
, Voedermiddel (product)
Vocht Droge stof (DS) DS = 1000 - vocht
Anorganische stof
OS = 1000 - AS Organische stof (OS)
Ruw as (RAS)
N-houdend deel N-vrij deel Ether extract
Ruw eiwit (RE) (koolhydraten) Ruw vet (RVET)
Werkelijk eiwit (WE) Amiden
Ruwe celstof (RC) Overige koolhydraten (OK) OK = 1000 – vocht – RAS – RE – RVET - RC
Berekende waarden Of
OK = DS – RAS – RE – RVET - RC
Chemische analyse van een voedermiddel (Weende analyse)
Bron: www.fao.org (bewerkt)
1. Voedermiddel wordt gedroogd in een oven op 105 graden. Hierdoor wordt het aantal vocht
en droge stof bepaald.
2. De droge stof (DS) wordt in de oven gestopt tot 550 graden. Al het anorganische stof blijft
achter, dit wordt ruw as genoemd. Al het verbrande stof is organisch stof, dit is het deel dat
energie levert aan het organisme.
3. Door middel van een nieuw monster wordt bepaald waaruit het organische stof ontstaat.
a. Het stikstofhoudende deel wordt bepaald door de Kjeldalmethode. Het aandeel
stikstof wordt vermenigvuldigd met het internationale eiwitfactor 6,25. Het deel wat
voor spieropbouw kan worden gebruikt heet het werkelijke eiwit. Het andere deel
bestaat uit amiden die niet kunnen worden gebruikt (bv urinezuur, ureum).
b. Het stikstof-vrije deel bestaat uit koolhydraten. De ruwe celstof bestaat uit? Overige
koolhydraten bestaan uit zetmeel en suikers.
c. Het ruwe vet wordt opgelost in een ether waarmee je het vetdeel bepalen.
Rekenen met de Weender analyse -> zie opgaven powerpoint
Van Soest methode
Een uitgebreidere variant van de Weender analyse die zich vooral focust op het stikstofvrije deel van
het voedsel. De ruwe celstof en overige koolhydraten zorgen samen voor energie, onderhoud en
eiwitsynthese. Bij de Van Soest methode wordt voornamelijk de ruwe celstof geanalyseerd. De ruwe
celstof wordt gebruikt bij bijvoorbeeld achterdarmverteerders (paard) en voordarmverteerders (koe)
om energie uit te halen. Slechts een deel van de ruwe celstof kan worden gebruikt als energie.
De vertering van koolhydraten vindt plaats in de mond, dunne darm en pancreas door middel van het
enzym amylase.
3
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller maartjespeelman. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.38. You're not tied to anything after your purchase.