In de ethiek gaat het om de vraag wat iemand tot een goed mens maakt, in tegenstelling tot een
slecht mens. Het woord ethiek is afgeleid van ethos wat gewoonte betekent. De ethiek bestudeert de
moraal. De moraal is het geheel van waarden en normen in een bepaalde cultuur en is bepalend voor
de manier waarop mannen en vrouwen met elkaar omgaan, hoe kinderen worden opgevoed, welke
feesten er zijn en welke regels er gelden in het openbare leven. Morele regels hebben voorrang op
andere regels.
Waarden geven aan wat mensen belangrijk vinden en vormen de kern van de moraal. Morele
waarden zijn bijvoorbeeld rechtvaardigheid, eerlijkheid en respect. Normen worden afgeleid uit
waarden. Waarden kunnen onderverdeeld worden in instrumentele en intrinsieke waarden.
De is/ought fallacy: de drogreden van zijn en behoren. Bijvoorbeeld vrouwen moeten het
huishouden doen en voor de kinderen zorgen omdat hun van kinderen kunnen baren, hierin wordt
een norm ten onrechte afgeleid uit een feit. Dit zijn naturalistische drogredenen: uit de natuur wordt
afgeleid hoe het (in de cultuur) moet zijn.
2
Volgens Aristoteles is een goed mens iemand die optimaal functioneert, een mens die letterlijk
deugt. De ethiek van Aristoteles wordt de deugdethiek genoemd. Deugden zijn volgens deze
opvattingen houdingen die je aanzetten om het goede te doen, zoals eerlijkheid.
Het uitgangspunt van Epicurus was dat we plezier in het leven moeten nastreven en de pijn
vermijden. Dit is het hedonisme. Zijn doel was om innerlijke rust te vinden, niet om overmatig te
consumeren. We moeten de deugd van ataraxia nastreven: een houding tegenover de buitenwereld
van volkomen rust en zorgeloosheid. Zowel lichamelijke als geestelijke verwarring moet vermeden
worden. Het hedonisme ligt ten grondslag aan het utilitarisme (Bentham) (een van de drie
hoofdstromingen in de ethiek) en is onderdeel van de gevolgenethiek waarbij handelingen
beoordeeld worden op de gevolgen ervan. De hoofdregel van het utilitarisme staat bekend als de
hedonistische calculus: Een handeling is goed als deze zoveel mogelijk geluk voor zoveel mogelijk
mensen oplevert. Een verschil met het hedonisme is dat het hier niet alleen gaat om het geluk of
plezier van het individu, maar om dat van zoveel mogelijk mensen.
Mill voegde iets toe aan de theorie van Bentham: bij het bepalen van het nut van de handeling moet
niet alleen rekening gehouden worden met de kwantiteit geluk, maar ook met de kwaliteit van het
geluk. Zelfontplooiing is meer waard dan lust en luiheid. De kritiek van Mill op het utilitarisme was:
waarom zouden we aan de ene vorm van geluk meer waarde moeten hechten dan de andere? Het
echte geluk bestaat uit een combinatie van intellectueel geluk en ongecompliceerd genot. Pas door
in harmonie met anderen te leven, kun je het geluk bereiken.
Je kan de problemen van het utilitarisme ondervangen door een onderscheid te maken tussen
handelingsutilisme en regelutilisme.
- Handelingsutilisme = Een handeling uitvoeren die zo veel mogelijk geluk voor zo veel
mogelijk mensen meebrengt.
- Regelutilisme = Kijkt naar de langere termijn gevolgen van een handeling en stelt dat je moet
kiezen voor de regel die, algemeen nagevolgd, tot zoveel mogelijk geluk zou leiden.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller RubenYoung. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.75. You're not tied to anything after your purchase.