Bestuursrecht H6 Handhaving van het bestuursrecht
6.1 Handhaving en sancties
Handhaving: erop toezien dat burgers zich houden aan de wet en optreden als zij dit niet
doen.
6.1.1 Bestuurlijke handhaving
Bestuursrecht bevat eigen instrumenten waarmee bestuursorganen zelf direct kunnen
optreden tegen overtredingen van burgers en bedrijven. Overtreding: een gedraging die in
strijd is met het bepaalde bij of krachtens enig wettelijk voorschrift. Bestuurlijke handhaving
wordt gedaan door een bestuursorgaan.
6.1.2 Preventief en Repressief
Preventieve handhaving: voorkomen van overtredingen. Burgers moeten daarom goed op
de hoogte zijn van hun rechten en plichten. Dit kan op verschillende manieren:
Bestuursorganen moeten actief informatie verstrekken bij publicatie van regels en
beschikkingen, via Rijksoverheid, via radio- en tv-spotjes, brochures en websites.
Bijna elke gemeente en meeste ministeries hebben eigen site waarop je kan lezen
wanneer een vergunning moet worden aangevraagd en bij welk bestuursorgaan.
Verbinden van vergunningsvereiste aan een activiteit geeft bestuursorgaan
mogelijkheid om dit te weigeren of beperkende sancties op te leggen om
onrechtmatige gedragingen tegen te gaan.
Stimuleren van goed gedrag dmv bijv subsidies.
Repressieve handhaving: corrigeren van overtredingen. Bestuursorgaan treedt op als er een
overtreding heeft plaatsgevonden of dreigt plaats te vinden. Dit gebeurd dmv een sanctie.
Kunnen gericht zijn op voorkomen en ongedaan maken van een overtreding.
Herstelsanctie: sanctie die de overtreding ongedaan maakt (je moet je gebouw zonder
vergunning weer afbreken).
Bestraffende sanctie: als de overtreder bijv. een boete krijgt. Voor je een sanctie krijgt, moet
je als overtreder eerst gewaarschuwd zijn (behalve bij spoedeisende gevallen).
Voor het opleggen van sancties geldt het legaliteitsbeginsel.
6.1.3 Toezicht op de naleving
Vindt plaats door personen (meestal ambtenaren) die wettelijk zijn aangewezen als
toezichthouder. Zij houden toezicht, maar kunnen ook voorlichting geven aan
vergunninghouders en mensen die zonder vergunning handelen waarschuwen. Hun
bevindingen staan in een rapport of proces-verbaal.
Lagere bestuursorganen kunnen ook toezichthouders aanwijzen. Openbaar bestuur mag in
de persoonlijke levenssfeer van de burger optreden als sanctie als ze een bevoegdheid
hiervoor hebben. Zo moet een toezichthouder aan een aantal voorwaarden voldoen (art.
5:14 Awb e.v.)
Toezichthouders kunnen ook BOA of politieambtenaar zijn. Dan kunnen zij strafbare feiten
opsporen die met strafrechtelijke middelen kunnen worden bestraft. Awb is daarop niet van
toepassing. Die toezichthouders met dubbele functie moeten per situatie kijken met welke
functie zij optreden. Burgers moeten meewerken, tenzij het beroep of de wet iemand
dwingt tot geheimhouding of als hem zwijgrecht toekomt.
, Cautie: de toezichthouder moet de burger op het bovenstaande wijzen.
Een verdachte heeft het recht ‘to remain silent and not to contribute to incriminating
himself’
Nemo-tenetur-beginsel: een verdachte hoeft niet mee te werken aan zijn eigen
veroordeling.
Criminal charge: een beschuldiging waarop handhavend optreden of vervolging is ingesteld
die kan uitmonden in het opleggen van een straf. Hiervan is sprake zodra de verdachte uit
het optreden van de toezichthouder of het bestuursorgaan kan opmaken dat hij een
bestuurlijke of strafrechtelijke bestraffing gegeven zal worden.
Voorbeeld: als een toezichthouder een overtreding vermoedt en een onderzoek instelt zonder
dit aan de verdachte te melden. De info die de verdachte dan geeft of door een ander laat
geven mag niet gebruikt worden om hem te bestraffen.
De verplichting om inlichtingen te verstrekken vervalt als het bestuursorgaan een
beschikking voorbereidt waarin aan de overtreder een bestraffende sanctie wordt opgelegd.
Handhaven van openbare orde is een bestuursrechtelijke taak die onder het gezag van de
burgemeester gebeurd.
6.1.4 Handhavingsplicht
Bestuursorgaan moet handhavingsbeleid voeren en houden aan abbb’s om willekeur te
voorkomen. Van belang zijn het zorgvuldigheidsbeginsel, het motiveringsbeginsel en het
verbod van willekeur.
Beginselplicht tot handhaving: bestuursorgaan is in beginsel verplicht om gebruik te maken
van zijn bevoegdheden, tenzij dit in bijzondere omstandigheden niet redelijk zou zijn.
Bestuursorgaan moet voorafgaand aan ieder handhavingsbesluit de diverse belangen
afwegen. Kan soms ook besluiten dat een overtreding wordt gedoogd. Hieraan kan hij wel
bijv de voorwaarde leggen dat binnen een bepaalde termijn een vergunning wordt
aangevraagd waardoor de overtreding weer legaal wordt.
6.2 Bestuurlijke sancties
Er zijn 4 bestuurljike sancties waarmee een bestuursorgaan tegen overtredingen van een
bestuursrechtelijke norm kan optreden:
1- Last onder bestuursdwang
2- Bestuurlijke boete
3- Intrekken of wijzigen van een begunstigende beschikking
4- Last onder dwangsom
Last onder bestuursdwang en last onder dwangsom kunnen niet tegelijk met elkaar worden
opgelegd, maar wel samen met een bestuurlijke boete en het intrekken of wijzigen van een
begunstigende beschikking of direct na elkaar.
6.2.1 Last onder bestuursdwang
Het accent ligt op de herstelsanctie. De overtreder wordt verplicht (last) om de overtreding
geheel of gedeeltelijk ongedaan te maken. Doet hij dit niet (op tijd)? bestuursorgaan kan
dit zelf (laten) doen, wat op kosten gebeurt van de overtreder. Dit moet wel duidelijk in de
beschikking worden vermeld. Tegen een besluit voor last onder bestuursdwang kan bezwaar
en beroep worden ingesteld. Geldt ook voor derde-belanghebbenden.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller roosweerman. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.39. You're not tied to anything after your purchase.