Dit is dyslexie
Inhoudsopgave
Dit is dyslexie ........................................................................................................................................... 1
Hoofdstuk 1 – Wat is dyslexie? ........................................................................................................... 2
Hoofdstuk 2 – Hoeveel dyslectici zijn er? ............................................................................................ 4
Hoofdstuk 3 – Definitie van dyslexie ................................................................................................... 5
Hoofdstuk 4 – Verklaring van dyslexie ................................................................................................ 7
Hoofdstuk 5 – Rol van de ouders ........................................................................................................ 8
Hoofdstuk 6 – Invloed van het onderwijs.......................................................................................... 10
Hoofdstuk 7 – Vroege aanwijzingen voor dyslexie............................................................................ 11
Hoofdstuk 8 – Signalering van leesproblemen .................................................................................. 14
Hoofdstuk 9 – Vaststellen van dyslexie ............................................................................................. 17
Hoofdstuk 10 – Verschillende vormen van dyslexie ......................................................................... 21
Hoofdstuk 11 – Wat is de beste aanpak op school? ......................................................................... 22
Hoofdstuk 12 – Hoe kunnen leesproblemen voorkomen worden? .................................................. 24
Hoofdstuk 13 – Leesproblemen verhelpen op school....................................................................... 28
Hoofdstuk 14 – Behandeling van ernstige dyslexie........................................................................... 32
Hoofdstuk 15 – Omgaan met dyslexie .............................................................................................. 36
Hoofdstuk 16 – Wildgroei in aantal dyslectici ................................................................................... 39
,Hoofdstuk 1 – Wat is dyslexie?
Dyslexie
- Hardnekkige stoornis in lezen en spellen
➢ Moeite met het toepassen van leesstrategieën van technisch lezen bij het leren lezen.
Het verwerken van tekst gaat langzaam door een gebrek aan leestechniek op
woordniveau. Dit is onvoldoende geautomatiseerd, waardoor het veel energie kost.
➢ Problemen met de techniek van lezen en spellen.
➢ Onvoldoende automatisering van de koppeling tussen letters, woorddelen, woorden en
bijbehorende klankeenheden.
➢ Het begrijpend lezen en het schrijven van begrijpelijke teksten hoeft niet aangedaan te
zijn.
- Geïsoleerde cognitieve stoornis
➢ Geen invloed op intelligentie, kan bij zowel intelligente als minder intelligente mensen
voorkomen.
➢ Meestal geen invloed op andere vaardigheden en talenten.
- Ontstaan
➢ Op de kleuterschool gaat het vaak goed, de problemen beginnen met het leren lezen.
➢ Vaak zijn er meerdere familieleden met dyslexie.
- Gevolgen
➢ Moeite met het volgen van lessen, toetsen en teksten lezen of schrijven.
➢ Vaal veel spelfouten en een gebrekkige zinsbouw in teksten.
Doel van teksten lezen en schrijven
- Lezen: het begrijpen van de tekst.
- Spellen: het schrijven van een begrijpelijke tekst.
Deze doelen komen in gevaar door onvoldoende automatisatie, vooral bij moeilijkere
omstandigheden.
- Tijdsdruk bij toetsen: extra stress wanneer lezen en schrijven veel tijd kost. Er is dan
onvoldoende tijd om de vragen te begrijpen en te beantwoorden.
- Taken in dagelijks leven kosten meer tijd: briefje schrijven, ondertiteling snel lezen, iets
opzoeken, studeren, vergaderingen.
Uitingen van dyslexie
Probleem Kenmerken Gevolgen
Automatiseren Moeite met leren en snel • Langzaam lezen, veel vergissingen
van technisch herkennen van geschreven • Technisch lezen op woordniveau kost veel
lezen woorden energie
• Minder aandacht voor betekenis en
intonatie
Spelling Veel spelfouten • Fonetische schrijfwijze (schrijven hoe het
wordt uitgesproken)
• Regelfouten (spellingsregels onjuist
toepassen)
• Woordbeeldfouten (ei/ij, ou/au)
Begrijpend lezen Moeite met twee dingen • Woord voor woord lezen
tegelijk (lezen en begrijpen), • Minder goed woordbeeld, zinsbeeld en
omdat lezen niet tekstbeeld
geautomatiseerd is • Foute interpretatie van de tekst
2
,Strategisch Moeite met formuleren van • Minder vloeiend proces van zinsbouw,
schrijven teksten zinsdelen, hoofd- en bijzaken
• Moeite met zinsbouw, vervoegingen en
grammatica
• Kost meer tijd
• Grotere kans op fouten (spelling,
grammatica, structuur)
• Achteraf corrigeren gaat lastig
Visualisering Moeite met koppeling • Schrijfwijze is moeilijker oproepbaar
klankvorm tussen geschreven tekst en • Moeite met luisteren en tegelijkertijd
verklankte vorm aantekeningen maken
• Moeite met zinsbouw, interpunctie, leren
van woordrijtjes, grammaticale regels
Taalvaardigheid Minder ervaring met taal • Minder kennis van woordenschat,
(mondeling en (door minder lezen) grammatica, vervoegingen en zinsbouw
schriftelijk • Kortere zinnen
• Minder lezen vanwege moeite met lezen
en spellen
Aandacht en Schriftelijk werk kost meer • Sneller afgeleid
concentratie tijd, moeite en energie • Huiswerk kost meer tijd
Sociaal- Matige resultaten ondanks • Minder zelfvertrouwen, onzekerheid,
emotionele grote inspanning faalangst
problemen • Frustratie, verminderde motivatie
Andere leer- of Soms i.c.m. • Korte aandachtsboog
gedragsproblemen aandachtsproblemen en • Rekenproblemen: talige redactiesommen
rekenproblemen (verhaalsommen)
3
, Hoofdstuk 2 – Hoeveel dyslectici zijn er?
Prevalentie
- 7% van de leerlingen heeft een hardnekkige achterstand die niet door school opgelost kan
worden.
- Jaarlijks worden 13.000 kinderen tussen de 7-12 jaar aangemeld voor behandeling in de
buitenschoolse zorg. Meestal hebben deze leerlingen al 16-17 maanden verlengde instructie
en remedial teaching op school gehad.
- 12.000 van deze 13.000 kinderen krijgen de diagnose enkelvoudige dyslexie. Deze diagnose is
gebonden aan strenge criteria en geeft recht op aanpassingen op school (dyslexieverklaring),
waaronder verlenging van de examenduur.
- Bij het eindexamen voortgezet onderwijs, heeft gemiddeld 12% van de leerlingen een
dyslexieverklaring
➢ VMBO: 15%
➢ Havo: 11%
➢ VWO: 6%
- Familiair risico: wanneer dyslexie bij ouders of naaste familieleden voorkomt, is de kans op
dyslexie >10%.
➢ 18% eind groep 3
➢ 29% eind groep 4
➢ 33% eind groep 3 (3x zoveel risico dan normaal)
Ontwikkeling van dyslexie
- Leeftijd: sommige kinderen hebben meteen problemen met het leren van letters en
woorden, anderen pas later bij versnelling van het lezen.
➢ Meestal ontstaan de problemen tussen groep 3-5
➢ Groep 3: leren van letters en woorden
➢ Groep 4: versnelling van het lezen, i.p.v. directe herkenning van woorden. Normaal hoort
herkenning van woorden steeds makkelijker te gaan, maar bij dyslexie kost deze
automatisering veel moeite.
- Latere manifestatie: soms ontstaan de problemen door dyslexie pas later, vanwege
compenserende kwaliteiten (grote woordenschat) of gebrekkige opmerkzaamheid van
leerkrachten in eerdere leerjaren
➢ Middelbare school: vaak onvoldoende compensatie voor complexere vakken en vreemde
talen.
Factoren
- Het aantal dyslectici lijkt hoger te worden, omdat veel mensen het in meerdere of mindere
mate hebben.
- Diagnostiek is afhankelijk van culturele invloeden, wanneer dyslexie vaker wordt besproken,
is er meer aandacht voor.
- Een diagnose geeft voordelen, diagnostiek en behandeling leveren inkomsten op voor de
behandelaren.
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Optostudent. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.77. You're not tied to anything after your purchase.