Summary
Uitgebreide samenvatting collegevideo's Staatsrecht 1
- Course
- Institution
Week 1 t/m 7 Staatsrecht 1 uitgewerkt. A.d.h.v. alle collegevideo's en werkgroep opdrachten.
[Show more]
Seller
FollowChantalbruining1996
Reviews received
Content preview
Staatsrecht samenvattingWeek 1
De Habsburgse tijd en de opstand tegen Spanje
Hoe komt het dat Nederland bestaat?
Keizer van het heilige Romeinse rijk, hoogste heerser ven Europa. Onder hem stonden 100den
graven, hertogen, baronnen etc.
Familie van Habsburg werd hertog van Bourgondië. Bourgondië zelf ging verloren, maar de
Nederlandse gewesten wisten ze te behouden + uit te breiden.
16e eeuw Karel V, keizer van het heilige romeinse rijk, kreeg alle 17 Nederlandse gewesten in handen.
Nederlandse gewesten kregen samen één naam: onze Nederlanden, onze laag gelegen
landen (Nederland, België + Luxemburg).
Karel V probeerde eenheid te creëren:
> Voor alle 17 gewesten één uiteindelijke beroepsrechter, soort van Hoge Raad.
> Overleggen met de lokale afgevaardigden van de Nederlanden in Brussel.
> Die vertegenwoordiging in een gewest werd gezien als een Staat, en deze
vertegenwoordiging samen vormde de Staten-Generaal.
> Karel V stelde een adviesorgaan in, de Raad van State.
Formeel hoorde de Nederlanden nog steeds bij het Bourgondische Rijk.
1555 Karel V treedt af, zijn zoon Filips II wordt opvolger in Nederland en Spanje.
Filips II had geen affiniteit met Nederland, in tegenstelling tot Karel V. Hij veranderde z’n
Nederlandse verantwoorders door Spaanse verantwoorders onvrede + verzet.
Dit + de reformatie leidde tot een opzet, geleid door Willem van Oranje.
Opstand concentreerde zich in Noordelijk Nederlanden door verovering Antwerpen door
Spanje.
Zuidelijke gewesten (België) verzoenden zich met Filips II.
1648: Vredesverdrag met Spanje, einde 80-jarige oorlog.
Nederlanden vrij van de Spaanse kroon, losgemaakt van het heilige romeinse rijk.
De 7 Noordelijke Nederlandse gewesten werden een onafhankelijke staat. Geen eenheidsstaat,
aantal dingen regelden ze nog wel gezamenlijk. Geen vorst De republiek der zeven verenigde
Nederlanden.
De Franse tijd en de stichting van het Koninkrijk
Republiek der zeven verenigde Nederlanden 1,5 eeuw succesvol De Gouden eeuw.
,2e helft 18e eeuw: Onvrede in Nederland, Nederland gaat achteruit. Het Nederlands bestuursmodel is
bevroren geraakt in de 16e eeuw terwijl andere landen meestal onder hun monarch hun
bestuursmodel moderniseren. Het lukt de Nederlanden niet zelf om te hervormen.
Tot 1789, De Franse Revolutie.
Nederlandse hervormers (de patriotten) vonden dat Nederland hetzelfde als Frankrijk moest doen.
Echter steunden vele Nederlandse provincies landen die tegen Frankrijk waren. Nederland raakte in
oorlog met Frankrijk.
1795: Frankrijk verovert Nederland.
> Frankrijk verandert het bestuur in Nederland.
> Republiek der zeven verenigde Nederlanden stopte met bestaan, werd vervangen door de
Bataafse republiek.
> Provincies werden afgeschaft, kwamen 8 departementen met nieuwe grenzen en nieuwe
namen. Werkte niet, 1801: Provincies weer terug + 1 nieuwe provincie: Noord-Brabant. Zuid-
Brabant stond nog onder Spaans gezag.
Familie Habsburg stierf uit, ander tak van de familie nam het over, de Oostenrijkse tak. De Spaanse
Nederlanden werden de Oostenrijkse Nederlanden. Dit tot de Franse revolutie, toen ze door
Frankrijk werden veroverd werden ze bij Frankrijk gevoegd (1793).
1798: De republiek kreeg een ‘grondwet’: De eerste Bataafse staatsregeling.
Alle macht in Nederland ging van het volk uit (nu vind je dit niet meer in GW);
Machtenscheiding werd in gevoerd;
Door het volk gekozen parlement;
Regering die verantwoordelijkheid moest geven aan het parlement etc.
Frankrijk werd getroffen door staatsgrepen.
1799: Napoleon Bonaparte kwam door een staatsgreep aan de macht.
> Napoleon was voor democratie, maar nog meer voor Napoleon. Alle macht van Frankrijk
berustte bij het volk, en die macht werd uitgevoerd door Napoleon.
Napoleon in Nederland:
1801: Nieuwe Grondwet want de oude was inefficiënt. Departementen geschrapt, oude
provincies kamen terug. Het oude parlement kreeg minder macht en het uitvoerend bewind
meer macht.
1805: Nieuwe staatsregeling. Nog wat minder democratisch. Rutger Jan Schimmelpennick
werd raadspensionaris van Nederland.
1806: Napoleon vond dat Nederland monarchie nodig had. Lodewijk Napoleon werd koning
van Nederland. Weer nieuwe grondwet: de constitutie voor het koninkrijk Holland.
1810: Napoleon zet zijn broer af want Napoleon begon zich te gedragen als een echte koning
van Holland, en hij kwam op voor het belang van Nederland tegen zijn broer. Noordelijke
Nederlanden worden aan Frankrijk toegevoegd.
Napoleon ervaart meer en meer tegenslagen.
1813: Franse legers moeten zich terugtrekken uit Nederland.
,3 mannen verklaren de onafhankelijkheid van de Nederlanden in naam van de prinsen van Oranje, de
laatste Stadhouder. Willem van Oranje aanvaart de soevereiniteit die aan hem wordt opgedragen,
maar onder de opschortende voorwaarde dat er weer een Grondwet zal komen, en dat hij binnen de
grenzen van deze Grondwet zal regeren.
1814: Nederland krijgt de grondwet, nu onder de naam Grondwet.
1815: Willem van Oranje wordt van soevereine vorst naar koning van Nederland. Koninkrijk der
Nederlanden ontstaat. De zuidelijke Nederlanden worden toegevoegd aan Nederland.
De wording van de democratische rechtstaat
Willem van Oranje werd Willem I genoemd.
1815: Grondwet moest weer worden aangepast want de Zuidelijke Nederlanden hoorden nu ook bij
Nederland. Met invloed van Zuidelijke Nederlanden werden de eerste en de tweede kamer
ingevoerd.
Franse revolutie heeft in Nederland 2 cruciale dingen veranderd:
1. We waren een republiek, werden een monarchie.
2. We waren een statenbond, we werden een eenheidsstaat.
Beide zijn we tot aan de dag van vandaag gebleven.
Zuidelijke Nederlanden kwam in opstand, de Belgische opstand. Ze verklaarden zichzelf
onafhankelijk. Willem I stuurt een succesvol leger, maar de Fransen, Russen en Engelsen leggen druk
op Den Haag om veldtocht te staken. België wordt onafhankelijk verklaard.
1839: Willem I moest zich bij zijn verlies neerleggen. Vredesverdrag met België werd gesloten,
Nederland erkent de onafhankelijkheid van België. Grenzen met België werden vastgesteld.
Nederland werd een koninkrijk van 11 provincies, Noord-Brabant en Limburg kwamen erbij.
1840: De Grondwet werd herzien, Belgische onafhankelijkheid werd erin opgenomen en de macht
van de koning werd ingeperkt. De ministers waren vanaf nu strafrechtelijk verantwoordelijk voor de
koning.
Willem I treedt af. Was nergens in de GW geregeld dat dat kon, maar hij deed het gewoon.
Willem II, de zoon van Willem I, volgde hem op.
> Willem II kon leven met de nieuwe grondwet, maar vond dat ook wel genoeg.
> Veel mensen vonden de grondwet nog maar het begin, zo ook Johan Rudolf Thorbecke.
> 1845: Thorbecke doet ‘het voorstel van de negen mannen’ tot een ontwerp tot
grondwetsherziening.
> 2de kamer behandelt dit niet, ze vinden dit aan de koning. Willem II had daar geen zin in, er
gebeurde niks.
1848: Wederom Franse revolutie, maar ook opstand in Duitsland. Willem II werd nerveus, hij gaf
Thorbecke akkoord voor een ontwerp voor grondwetsvoorziening. Voorstel aanvaard + inwerking
getreden.
, Kan worden gezien als eerste moderne grondwet.
Er kwam volledige ministeriële verantwoordelijkheid, de ministers waren vanaf nu voor alles
wat de koning deed verantwoordelijkheid verschuldigd aan het parlement.
Daarna is koning geleidelijk in facto uit de politiek verdwenen.
De ministers beslissen hoe het lang geregeerd wordt, en zij leggen daarover verantwoording
af aan de tweede en eerste kamer.
1868: De tweede kamer kan er niet alleen iets van vinden, maar ook iets aan doen, dit volgt
uit de vertrouwensregel. Een regel van ongeschreven staatsrecht. De kwestie Meijers en
Luxemburgse heeft ervoor gezorgd dat het parlement, de tweede kamer, ook het laatste
woord heeft in conflict met ministers.
1917 – kiesrecht voor mannen
1919 – kiesrecht voor vrouwen
Nederland wordt een echte democratie.
Belangrijke jaartallen Staatsrecht 1:
1543 Spaanse koning Karel V werd landsheer van alle 17 gewesten
1549 Pragmatieke Sanctie
1579 Unie van Utrecht
1581 Plakkaat van Verlatinge
1588 De Staten-Generaal nemen de soevereiniteit op zich
1648 Vrede van Munster & erkenning Republiek
1795 Bataafse Republiek (start Franse tijd)
1798 Staatsregeling voor het Bataafse volk
1801 Hernieuwing Staatsregeling
1806 Koninkrijk Holland
1810 Inlijving bij Frankrijk
1813 Nederland weer onafhankelijkheid
1814 Nieuwe Grondwet
1815 België bij Nederland gevoegd, Grondwet aangepast
1830-39 Opstand en afscheiding België
1840 Grondwetswijziging
1848 Grondwetswijziging
1868 Vertrouwensregel
1917 Grondwetswijziging
1922 Grondwetswijziging
1983 Grondwetswijziging
2010 Wijziging statutaire verhoudingen
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Chantalbruining1996. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.69. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
51292 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 15 years now