Ik heb deze samenvatting zelf gebruikt op de Hanze Hogeschool in jaar 2 voor het vak Bestuursrecht en Bestuursprocesrecht. Alles wat in de samenvatting staat is in de lessen besproken.
SAMENVATTING
BESTUURSRECHT EN
BESTUURSPROCESRECHT
Elleke Oosterloo
wout smit
,Bestuursrecht
Handhaving 1
Handhaving is elke actie die erop gericht is om de naleving van de regels te bevorderen en te
bewerkstelligen, zo nodig door het opleggen van sancties.
Handhavingstekort Als rechtsnormen worden geschonden en er handhavend moet worden
opgetreden, maar het bevoegde bestuursorgaan niet wil of kan handhaven.
Wat is een overtreding? Art. 5:1 Awb een gedraging die in strijd is met het bepaalde bij of
krachtens enig wettelijk voorschrift.
De overtreder Art. 5:1 lid 1 en lid 2 Awb Degene die een gedraging die in strijd is met het
bepaalde bij of krachtens enig wettelijk voorschrift pleegt of medepleegt.
Een overtreding wordt ontdekt door toezicht of door een klagende burger (verzoek om handhaving)
Toezicht Het houden van controle op de naleving van wettelijke regels
Toezichthouder Art. 5:11 Awb Een persoon, bij of krachtens wettelijk voorschrift belast met het
houden van toezicht op de naleving van het bepaalde bij of krachtens enig wettelijk voorschrift.
Bevoegdheden toezichthouder:
- Betreden plaatsen (behalve woning), zie art. 5:15 Awb
- Vorderen inlichtingen, zie art. 5:16 Awb
- Inzage identiteitspapieren, zie art. 5:16a Awb
- Zakelijke gegevens en bescheiden vorderen, zie art. 5:17 lid 1 Awb
- Onderzoek, opneming en monsterneming, zie art. 5:18 lid 1 Awb
- Onderzoek vervoermiddelen, zie art. 5:19 lid 1 Awb
Toezicht op naleving
- Verplichting tot medewerking, zie art. 5:20 lid 1 Awb
- Toezicht ziet op naleving, er is (nog) geen concrete verdenking van overtreding
o Is/ontstaat er wel een (strafrechtelijke) verdenking dan kan toezicht omslaan in
opsporing
Art. 5:20 lid 2 Awb geldt dan niet meer (nemo tenetur-beginsel)
Zwijgrecht (cautie)
Verzoek om handhaving
- Een overtreding kan naast toezicht ook aan het licht komen door een verzoek om
handhaving.
- Een verzoek om handhaving geldt als een aanvraag om een beschikking ex art. 1:3 lid 3 Awb.
Een bestuursorgaan moet hier een besluit op laten volgen (vgl. ‘dient’ in art. 4:13 lid 1 Awb).
- Let op: verzoeker moet belanghebbende zijn ex. Art. 1:3 lid 3 jo. Art 1:2 Awb (Hinder
Mestbassin Het uitgangspunt is dat degene die rechtstreeks feitelijke gevolgen ondervindt
van een activiteit die het besluit — zoals een bestemmingsplan of een vergunning —
toestaat, in beginsel belanghebbende is bij dat besluit.)
,Gedogen of handhaven?
Stel, er is een overtreding geconstateerd. Moet het bestuursorgaan over gaan tot handhaving? In
beginsel is er sprake van een discretionaire bevoegdheid. een bevoegdheid die een
bestuursorgaan in meer of mindere mate de vrijheid toekent om in concrete gevallen naar eigen
inzicht een besluit te nemen. (Zie bijv. art. 125 lid 1 Gemeentewet: ‘Het gemeentebestuur is bevoegd
tot oplegging van een last onder bestuursdwang.’)
Beginselplicht tot handhaving
- Een wettelijke regel heeft een bepaald doel (om een specifiek onderdeel van) het algemeen
belang te dienen.
- Algemene gedachte is dat elke wettelijke bepaling dus van belang is en dus moet worden
nageleefd.
- Als dat niet zo is, dient de wetgever de wettelijke bepaling te schrappen.
Boek en de Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State (ABRvS):
‘Gelet op het algemeen belang dat gediend is met handhaving, zal in geval van de overtreding van
een wettelijk voorschrift het bestuursorgaan dat bevoegd is om met bestuursdwang of een last onder
dwangsom op te treden, in de regel van deze bevoegdheid gebruik moeten maken. Slechts onder
bijzondere omstandigheden mag van een bestuursorgaan worden gevregd, dit niet te doen. Dit kan
zich voordoen indien concreet uitzicht op legalisatie bestaat. Voorts kan handhavend optreden
zodanig onevenredig zijn in verhouding tot de daarmee te dienen belangen dat van optreden in de
concrete situatie behoort te worden afgezien.’
- In beginsel moet dus worden gehandhaafd tenzij:
o Er concreet zicht is op legalisatie en/of
o Handhavend optreden zodanig onevenredig is in verhouding tot de daarmee te
dienen belangen
Geringe overtreding of een overtreding met een gering gevolg (Uitspraak
Nieuwkoopse sloot kunnen stellen dat handhavend optreden in dit geval
zodanig onevenredig is in verhouding tot de daarmee te dienen belangen,
dat daarvan behoort te worden afgezien
Onevenredigheid, dit kan worden ingekleurd door de abbb’s (niet verplicht)
o DUS: In beginsel moet over worden gegaan tot handhaving. Indien desondanks niet
wordt gehandhaafd zal een besluit uitvoerig moeten worden gemotiveerd.
o Als een van deze uitzonderingen zich voordoet, moet van handhaving worden
afgezien. Dan wordt er dus gedoogd.
Sinds 2011, precisering beginselplicht tot handhaving:
- ‘In gevallen waarin het bestuursorgaan in dat kader redelijk te achten beleid voert,
bijvoorbeeld inhoudend dat het bestuursorgaan de overtreder in bepaalde gevallen eerst
waarschuwt en de gelegenheid biedt tot herstel voordat het een handhavingsbesluit
voorbereidt, dient het zich echter in beginsel aan dit beleid te houden. ‘
(Rolhanddoekenautomaat)
Handhaving 2
Bestuurlijke sancties, waarom?
- Strafrechtelijke zijn niet voldoende om handhaving van het bestuursrecht te verzekeren, ze
zijn beperkt tot het bestraffen van de overtreder
, - Er moeten ook sancties kunnen worden opgelegd die primair gericht zijn op stopzetting of
ongedaan making van de overtreding
Bestuurlijke sancties, wanneer?
- Bij een overtreding (art. 5:1 lid 1 Awb)
- Een bestuurlijke sanctie kan zien op beëindiging van de overtreding en/of bestraffen van de
overtreder. (art. 5:2 lid 1 Awb)
Bestuurlijke sancties, aan wie?
- Bestuurlijke sancties moeten gericht worden tot de overtreder (art. 5:25 lid 1 Awb)
Overtreder?
- Onder overtreder wordt verstaan: degene die de overtreding pleegt of medepleegt (art. 5:1
lid 2 Awb)
o Normadressaat, de categorie personen voor wie een gegeven norm geldt
o Bestuurlijke sancties kunnen ook opgelegd worden aan rechtspersonen, 5:1 lid 3
Awb
Bestuurlijke sancties, welke?
Bestuurlijke sancties (soorten)
- Herstelsancties
o Last onder bestuursdwang
o Last onder dwangsom
- Bestraffende sancties
o Bestuurlijke boete
Overigens, er zijn ook nog andere, niet algemeen in de Awb geregelde, bestuurlijke sancties. Deze
kun je vinden in de bijzondere bestuurswetgeving, denk bijvoorbeeld aan het stadionverbod te
vinden in de Gemeentewet. In het kader van dit vak gaan we (met name) in op de Awb geregelde
sancties.
Wat is het verschil tussen een herstelsanctie en een bestraffende sanctie?
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller EFGroningen. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.94. You're not tied to anything after your purchase.
