Leervragen: Hersenwerk hoofdstuk 1 en Fundamenten hoofdstuk 2
Noem voorbeelden die erop wijzen dat er zich meerdere processen in de hersenen
afspelen en dat we ons lang niet van al deze processen bewust zijn.
Er bestaat een relatie tussen de hersenen en de gedragingen, emoties, gevoelens en
gedachten van een mens. De hersenen zijn een complex systeem dat bestaat uit neuronen
die altijd actief zijn.
Wat wordt bedoeld met witte stof en grijze stof?
Witte stof = axon, grijze stof = dendriet
Een axon is een uitloper van een zenuwcel die elektrische impulsen doorgeeft en zo zorgt voor
informatieoverdracht in de hersenen. Sommige axonen zijn langer dan 1 meter. Ze zijn omwikkeld
met myeline, dat de elektrische impulsen extra snel geleidt. Een axon geleidt signalen van de
zenuwcellen af, een dendriet geleidt signalen ernaartoe. Axonen zijn lang en dun, dendrieten zijn dik
en sterk vertakt.
Dendrieten (van het Griekse dendron, "boom") zijn de vertakte uitlopers van een zenuwcel (neuron).
Ze geleiden elektrische impulsen die afkomstig zijn van andere neuronen van en naar het cellichaam
van het neuron waar ze zelf toe behoren
Welke twee typen hersencellen worden onderscheiden?
We onderscheiden de neuronen (grijze stof) en gliacellen (witte stof).
Welke functies hebben hersencellen zoal?
De functie van neuronen is om zintuiglijke, motorische en intraneurale informatie over te
dragen. Gliacellen zijn hun steuncellen. Zij zorgen voor structuur, stevigheid, de aanvoer
van voedingsstoffen, het opruimen van afval, de isolatie van axonen door myeline, het
wijzen van de weg, de vorming van de bloedhersenbarrière en zijn de buffer.
Wat zijn de uitgangspunten van de biologische psychologie?
- Mens is een beschreven blad.
- Al bij de conceptie wordt het DNA en dus een groot deel van de gedragsmogelijkheden
van de mens bepaalt.
- Gedrag en gedachten, emoties en motieven worden altijd samengesteld met de biologische
processen in het lichaam. Zo kan gedrag worden veroorzaakt door bijv. een virus, erfelijke gen,
cel afwijking, te veel of tekort aan hersenen- en lichaamsstofjes zoals neurotransmitters en
hormonen.
- De hersenen zijn het belangrijkste orgaan als het gaat om het sturen van gedrag,
gedachten en emoties.
- Zonder hersenen is gedrag niet mogelijk
- De mens is een uitkomst van de evolutie. Ons gedrag kan verklaard worden door het
plaatsen binnen deze evolutie.
Wat zijn de uitgangspunten van de evolutiepsychologie?
- Hersenen zijn, net als alle andere onderdelen van het lichaam, de uitkomst van een
evolutionair proces.
- Daaruit volgt dat, al is iedereen uniek, ieders geest ook kenmerken heeft die terug te
vinden zijn bij alle andere mensen.
,- Deze worden d.m.v. natuurlijke selectie (zie Darwins theorie) doorgegeven van generatie
op generatie omdat ze helpen bij overleving dan wel voortplanting.
- Deze universele kenmerken van de menselijk geest, psychologische adaptaties(=
aanpassingen) genoemd, zorgen ervoor dat onze gedragsmogelijkheden (die in theorie
oneindig zijn) gereduceerd worden tot een beperkt aantal acties
- Psychologische adaptaties zijn complex, bestaan uit verschillende onderdelen, zijn
functioneel gespecialiseerd en bovendien talrijk, snel, automatisch en onbewust! (Van
der Linden p. 86)
- Massive modularity hypothesis: The mind is a “a collection of instincts adapted for
solving evolutionarily significant problems -the mind as a Swiss Army knife”. (Pinker,
1994)
- Denk bijv. aan snel en gepast reageren op bijvoorbeeld een slang of op een mogelijk
ontrouwe partner. Sluit aan bij deze cursus: in de hersenen blijken allerlei functies die wij
als één geheel beschouwen, te zijn opgebouwd uit meerdere deelprocessen. zie bijv. de
les over de visuele waarneming.
Wat is het verschil tussen natuurlijke en seksuele selectie?
Natuurlijke selectie houdt in dat alleen de best aangepaste dieren/mensen
overleven. Zwakkere soorten zullen hierdoor uitsterven, zij zijn niet sterk genoeg.
Het verschijnsel dat sommige organismen uit een bepaalde populatie beter in hun omgeving
passen, dat wil zeggen: meer kans hebben om te zorgen voor overlevende nakomelingen
dan minder goed aangepaste organismen.
Seksuele selectie is de selectie van partners op grond van eigenschappen die als seksueel
aantrekkelijk worden ervaren, maar die voor de overleving van het individuele dier geen of
zelfs nadelige gevolgen hebben. (pauw met mooie veren). Bij seksuele selectie overleven dus
ook de soorten die soms ‘onhandige’ eigenschappen hebben. Dit komt omdat deze
eigenschappen soms aantrekkelijk worden gevonden door het andere geslacht. Door
voortplanting blijven deze onhandige eigenschappen vervolgens voortbestaan.
Het verschil tussen natuurlijke en seksuele selectie ‘survival of the fittest’ is dat natuurlijke
selectie uitgaat van de best aangepaste in zijn soort en dat bij seksuele selectie ook de
dieren met minder handige eigenschappen overleven.
VOORBEELD SEKUSELE SELECTIE
De hanenstaartwidavink (Euplectes progne) is een vogel waarbij de mannetjes voorzien zijn
van een zeer lange staart. Bij een onderzoek werden een aantal mannetjes van zulke lange
staarten voorzien dat ze niet eens meer konden vliegen. Deze mannetjes bleken nóg
aantrekkelijker voor de vrouwtjes maar ze bleken een gemakkelijke prooi voor roofdieren.
Bij deze vogelsoort bestaat dus een zeer nauw evenwicht tussen natuurlijke en seksuele
selectie.
De extreem lange staart van de hanenstaartwidavink is een handicap bij het overleven maar
noodzakelijk om een vrouwtje te lokken
-> door seksuele selectie kiest de vrouw vaak voor grote sterke en agressieve mannetjes of
een imposant uiterlijk. Blz 75
,Wat is een adaptatie?
Adaptatie betekent letterlijk aanpassing. Dit zorgt ervoor dat gedragsmogelijkheden (die in
theorie oneindig zijn) gereduceerd worden tot een beperkt aantal acties.
Wat betekent het woord ‘fit’ in ‘survival of the fittest’?
Survival of the fittest houdt natuurlijke selectie in. Bij dit proces overleven alleen de soorten
met de beste eigenschappen. Fit betekent dus in dit geval beste of slimste of gezondste en
dus meest passend in die levensvorm. Want alleen dat mannetje of vrouwtje past zich beter
aan en krijgen dus ook betere en gezondere nakomelingen.
Wat is een adaptatie?
Aanpassing (voorbeeld imprinting -> jonge eenden lopen eerste wat ze zien achterna omdat
ze denken dat dit de moeder is en dat vaak ook het geval is ).
Wat is een psychologische adaptatie?
Deze universele kenmerken van de menselijk geest, psychologische adaptaties(=
aanpassingen) genoemd, zorgen ervoor dat onze gedragsmogelijkheden (die in theorie
oneindig zijn) gereduceerd worden tot een beperkt aantal acties
Psychologische adaptaties zijn complex, bestaan uit verschillende onderdelen, zijn
functioneel gespecialiseerd en bovendien talrijk, snel, automatisch en onbewust! (Van der
Linden p. 86)
Psychologische adaptatiees zorgen ervoor dat onze gedragsmogelijkheden gereduceerd
worden tot een beperkt aantal reacties. Ze is het mogelijk om snel en gepast te reageren op
bijvoorbeeld een slag of een mogelijk ontrouwe partner.
Voorbeeld jaloezie: kan opgedeeld worden in 2 delen seksuele en emotionele jaloezie, en is
functioneel gespecialiseerd.
Wat is ‘seksueel dimorfsme’ en wat is de verklaring ervoor?
Seksueel dimorfsme is het verschil tussen mannen en vrouwen in seksuele selectie. Dit
houdt in dat het uiterlijk en gedrag van mannen meer gevoelig zijn voor seksuele selectie
dan vrouwen. Dit heeft te maken met de hoeveelheid tijd en energie mannen en vrouwen in
het nageslacht stoppen.
Welke vier vragen stelt men in de ethologie bij het onderzoek naar de adaptieve
waarden van het gedrag van dieren? Pas ze toe op een zelfgekozen voorbeeld.
- Wat is de directe oorzaak van gedrag?
- Hoe ontwikkelt gedrag zich tijdens het leven van een organisme?
- Wat is de functie van het gedrag voor de overleving?
- Wat is de evolutionaire geschiedenis van gedrag?
De beweging van moeder eend roept het gedrag op. Na een aantal maanden neemt dit
gedrag af. Het gedrag zorgt ervoor dat ze dicht bij de moeder blijven, waardoor ze een
grotere overlevingskans hebben. Hetzelfde gedrag is terug te zien bij andere vogelsoorten
die een gemeenschappelijke voorouder hebben met de eend. (Dit is een voorbeeld uit het
boek op bladzijde 78)
, Wat betekent ‘inclusive fitness’?
Dit idee van Bill Hamilton zegt dat evolutie (evolutietheorie van Darwin) draait om het
directe, eigen succes wat betreft voortplanting. Iemand met vijf kinderen heeft een grotere
fitness dan iemand met twee kinderen. Inclusive fitness is dus de som van het reproductieve
succes (klassieke fitness) van een individu én de effecten van het gedrag van dit individu op
het reproductieve succes van genetische verwanten.
Inclusive fitness (Bill Hamilton) is de som van klassieke fitness van een individu
en de effecten van het gedrag van een individu op het reproductieve succes van
genetische verwanten. (het loont dus om te investeren in familieleden)
KLASSIEKE FITNESS – evolutie draait om het directe, eigen succes wat
betreft voortplanting. (iemand met 5 kinderen heeft een grotere fitness
dan iemand met twee kinderen) Individu kan ook zonder krijgen van kinderen zijn genen
doorgeven, door bijvoorbeeld indirect door energie te steken in kinderen van broers of
zussen.
Voorbeeld: Iemand die zelf geen kinderen heeft, maar wel vijf kinderen van zijn broers en
zussen helpt (zij delen 25 procent genen – 125%), heeft een grotere inclusive
fitness dan iemand met twee kinderen en die de kinderen van zijn broers en zussen niet
helpt (want 50% + 50% = 100%)
Conclusie van deze gedachte gang = Het evolutionaire proces draait niet om het overleven
van organismen, groepen of soorten, maar om het doorgeven van genen aan de volgende
generatie.
In het boek noemt men ‘cumulatieve cultuur’ en ‘shared intentionality’ als
kenmerkend voor mensen. Mee eens? Zie je nog andere verschillen tussen mens en dier?
Cumulatieve cultuur houdt in dat we niet alleen dingen van elkaar overnemen, maar ook
verbetering aanbrengen in wat we van elkaar leren. Shared intentionality betekent dat om
gezamenlijk een doel te bereiken, de mens bereid is om de beloning te delen. Hierdoor
wordt samenwerken makkelijker en aangenamer.
Ik ben het wel eens met de cumulatieve cultuur, maar ik denk niet dat ieder mens bereid is
de beloning te delen en dus samen te werken, zoals bij shared intentionality.
Welke kritiekpunten op de evolutionaire psychologie worden in het boek genoemd?
- Kritiek op de massive-modularity-hypothese. Die zou een star beeld van de menselijke
psyche weergeven, alsof ons gedrag hoofdzakelijk wordt bepaald door aangeboren
instincten en daarnaast sluit het niet goed aan op moderne inzichten uit de
neurowetenschappen (blz 86).
- Het is haast onmogelijk om een evolutionair psychologische hypothese te toetsen. (blz.
86-87). Het is soms lastig om voor een evolutionaire verklaring bewijs te vinden. Just-so-
stories = verhaaltjes die verzonnen worden over de vraag waarom een bepaalde
eigenschap is geëvolueerd.
- De evolutionaire psychologie zou (volgens Steven en Hillary Rose) een politieke agenda
hebben. Het zou seksistisch zijn, omdat er onderzoek gedaan wordt naar
sekseverschillen. (blz. 87).
- De evolutionaire psychologie zou te veel nadruk leggen op een eenzijdige invloed van
genen op ons gedrag. (blz. 88). De relatie tussen genen en gedrag is erg complex.
Les avantages d'acheter des résumés chez Stuvia:
Qualité garantie par les avis des clients
Les clients de Stuvia ont évalués plus de 700 000 résumés. C'est comme ça que vous savez que vous achetez les meilleurs documents.
L’achat facile et rapide
Vous pouvez payer rapidement avec iDeal, carte de crédit ou Stuvia-crédit pour les résumés. Il n'y a pas d'adhésion nécessaire.
Focus sur l’essentiel
Vos camarades écrivent eux-mêmes les notes d’étude, c’est pourquoi les documents sont toujours fiables et à jour. Cela garantit que vous arrivez rapidement au coeur du matériel.
Foire aux questions
Qu'est-ce que j'obtiens en achetant ce document ?
Vous obtenez un PDF, disponible immédiatement après votre achat. Le document acheté est accessible à tout moment, n'importe où et indéfiniment via votre profil.
Garantie de remboursement : comment ça marche ?
Notre garantie de satisfaction garantit que vous trouverez toujours un document d'étude qui vous convient. Vous remplissez un formulaire et notre équipe du service client s'occupe du reste.
Auprès de qui est-ce que j'achète ce résumé ?
Stuvia est une place de marché. Alors, vous n'achetez donc pas ce document chez nous, mais auprès du vendeur evitanck1. Stuvia facilite les paiements au vendeur.
Est-ce que j'aurai un abonnement?
Non, vous n'achetez ce résumé que pour $5.82. Vous n'êtes lié à rien après votre achat.
