H7: Een helende relatie (basis van herstel)
Kernervaringen van psychisch trauma: onmacht & isolement
Herstel richt zich erop dat de overlevende weer macht krijgt & zich weer verbonden voelt
met anderen
Kan alleen binnen de context van relatie’s (niet in isolement)
De fases van Erikson moeten weer worden opgebouwd in relatie’s met andere mensen;
vertrouwen, autonomie, initiatief, competentie, identiteit en intimiteit
Macht krijgen: de therapeut is de assistent van de patiënt, de patiënt kracht en zeggenschap geven
Macht = het samengaan van wederzijdse steun met individuele autonomie
Therapeutische relatie = uniek
Heeft als doel het herstel van de patiënt te bevorderen; om dat te bereiken wordt de
therapeut een bondgenoot
De hulpverlener stelt zich op als bondgenoot en getuige; er bijstaan en luisteren
Patiënt en therapeut sluiten een overeenkomst over het gebruik van macht; de patiënt
onderwerpt zich vrijwillig aan een ongelijke relatie waarin de therapeut de hoogste status en
de meeste macht heeft. Dit zodat hij de patiënt hulp en verzorging kan geven. De therapeut
mag geen misbruik maken van deze macht omdat dit gevoelens van vroeger op kan wekken.
Therapeut belooft zich belangeloos en neutraal op te stellen
Belangeloos: houdt in dat de therapeut haar macht niet gebruikt om haar eigen
behoeften te bevredigen
Neutraal: de therapeut kiest geen partij bij de innerlijke conflicten van de patiënt en
probeert de patiënt niet te beïnvloeden bij beslissingen
Traumatische overdracht: in de therapeutische relatie ontwikkelt zich overdracht. Dus onbewuste
herhaling van gedachten, gevoelens, fantasieën van de patiënt zijn emotionele reactie’s op mensen in
een gezagspositie (zijn vervormd door angst die ze hebben ervaren)
Het lijkt wel of het voor de patiënt van levensbelang is om de therapeut onder controle te
houden (verstoord de relatie)
De therapeut kan onbewust het trauma re-esceneren in de behandeling -> wat gevoelens
oproept van vroeger (komt meestal door de houding van de patiënt zelf)
Bv; vroeger is een kind vastgebonden en geslagen door haar vader, nu als volwassen vrouw
heeft ze anorexia en krijgt ze voeding door een buisje. Dat buisje trekt ze er de hele tijd uit
waardoor ze is vastgebonden zodat ze eten binnen krijgt en niet doodgaat
Weerspiegelt de ervaring van hulpeloosheid
Ze zijn opzoek naar een redder en dat verwachten ze van de therapeut die daar niks aan kan
doen (woede)
De verschuiving van woede van de dader naar de therapeut; heeft het gevoel dat de
therapeut hem bijna om het leven brengt
Patiënten hebben geen vertrouwen in de goede bedoelingen van de therapeut tot dat het
tegendeel bewezen is
Ze denken dat de therapeut niet echt luistert
Ze denken dat de therapeut dezelfde motieven heeft als de dader (profiteren van de
Patiënt)
, Chronisch getraumatiseerde mensen zijn ontvankelijk voor onbewuste en non-verbale communicatie
= ze hebben geleerd dat ze juist op de bewuste/directe en verbale communicatie van de dader
moeten letten
Deze vaardigheid nemen ze mee in de therapeutische relatie
Bv; de patiënt let erg op de handgebaren en woorden van de therapeut in een poging zich te
beschermen tegen de vijandige reactie’s die ze verwacht
Projectieve identificatie: gevoelens zoals woede, of seksuele gevoelens worden afgesplitst en
geprojecteerd op de ander. De patiënt gedraagt zich zodanig dat de therapeut zich in zijn
reactie complementair opstelt. Dat wil zeggen dat hij als het ware uitgenodigd wordt te
voelen of ervaren wat de patiënt niet kan verdragen. Het slachtoffer leent ondraaglijke
gevoelens uit. De gevoelens die het slachtoffer niet kan verdragen projecteert die op de
therapeut waardoor hij zich kan identificeren met jou
Traumatische tegenoverdracht/plaatsvervangende traumatisering: patiënt en therapeut creëren als
het ware samen een nieuwe situatie, waarin oude patronen een nieuwe uitvoering krijgen door de
zeer persoonlijke reacties van de therapeut. Alle emotionele reacties van de therapeut op de patiënt
en op de traumatische gebeurtenis (hulpverlener wordt dader)
Bv; patiënt vertelde therapeut dat hij dacht bespied te worden door zijn dode vader en hij zijn lijk
wilde opgraven om een houten staak door zijn hart te steken. Uiteindelijk kreeg de therapeut
nachtmerries dat hij bespied werd door het dode lijk van de patiënt zijn vader
Trauma’s zijn besmettelijk: de therapeut ervaart in mindere mate dezelfde angst, woede en
wanhoop als de patiënt
Therapeut kan last krijgen van PTSS symptomen
Bv; kan wantrouwiger worden naar mensen toe
Er kunnen traumatische ervaringen van de therapeut naar boven komen
Als de negatieve reacties van de therapeut niet worden onderkend leidt dat tot verstoring
van de relatie met de patiënt + conflicten met vakgenoten
Bv; therapeut kan zich hulpeloos gaan voelen en incompetent voelen ten opzichte van de
behandeling
Therapeut kan niet zonder hulp en steun een trauma behandelen
Hoe meer de therapeut zich neerlegt bij het idee dat de patiënt hulpeloos is, hoe meer ze de
traumatische overdracht bestendigt en de patiënt onmachtig maakt (therapeut stelt zich op
als redder)
Therapeut kan zich ook gaan identificeren met de gevoelens van de dader (verhaal van
patiënt gaan bagataliseren)
Er komt zeer waarschijnlijk een dynamiek waarin het trauma wordt herhaald, vaak
met overheersing — onderwerping, soms ook geseksualiseerd
Bv; een kind heeft een grote mond en wil alles bepalen maar jij kan daar niet tegen
en moet der zogenaamd aanpakken. Je pakt hierdoor het kind haar regie af en wordt
dus dader
Behandelingscontract; bondgenootschap tussen patiënt en therapeut ontwikkelt door gezamenlijke
arbeid
Relatie van existentiële betrokkenheid; beide partners wijden zich aan de taak van herstel
Het therapeutisch contract dient expliciet en tot in details te worden uitgelegd aan de
patiënt
Belangrijke punten
Spreek de waarheid en ben open
Samenwerking is belangrijk; we doen het samen
Er worden grenzen gesteld (blijf professioneel en weet wanneer je flexibel hierin kan zijn)
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller maudverbugt. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.60. You're not tied to anything after your purchase.