Hoofdstuk 1 : Introductie tot de
toxicologie
1. Definitie
Toxicologie = De leer van vergiften
Men bestudeert de schadelijke effecten van lichaamsvreemde stoffen of
xenobiotica in organismen.
Men zoekt uit hoe die effecten precies tot stand komen.
Het werkingsmechanisme van toxische stoffen
2. Subdisciplines
We onderscheiden verschillende toepassingsgebieden/subdisciplines van de toxicologie :
Klinische toxicologie :
Zowel bij mensen (humane toxicologie) als bij dieren (veterinaire toxicologie)
bestudeert deze subdiscipline volgende aspecten :
Hoe een vergiftiging herkennen en behandelen (diagnostiek en therapie).
Nagaan welke vergiftigingsmethoden mogelijk zijn en hoe toxische stoffen
opsporen in bloed, urine, …
Voedingstoxicologie :
Toxicologische aspecten van levensmiddelen en voedingsgewoonten :
Bv. de aanwezigheid van contaminanten en additieven in
voedingsmiddelen.
Arbeidstoxicologie, werkplaatstoxicologie of industriële toxicologie :
Men onderzoekt of chemische stoffen in de arbeidssfeer de gezondheid kunne
schaden, hetzij acuut door kortstondige blootstelling aan hoge concentraties,
hetzij door langdurige blootstelling aan lage concentratie.
Milieu- en ecotoxicologie :
Bij milieutoxicologie bestudeert men de effecten van vervuilde stoffen in het
milieu op planten, micro-organismen en dieren in aarde en water.
Bij ecotoxicologie bestudeert men een specifiek tak binnen de milieutoxicologie
die de invloed van toxische stoffen bestudeert op de populatiedynamiek in een
ecosysteem.
Geneesmiddelentoxicologie :
Specifiek ontwikkeld om de mogelijke nadelige effecten van geneesmiddelen na te
gaan vooraleer deze worden toegediend bij de mens.
3. Factoren die de toxiciteit bepalen van chemische stoffen
3.1. Interactie menselijk consument – chemische stof
Om de toxiciteit van een stof in onze voeding te evealueren, moeten we dan ook
nagaan wat het lichaam met de stof doet (= toxicokinetiek) en omgekeerd :
Wat de stof met het lichaam doen (=toxicodynamiek).
Toxicokinetische vragen :
1
, Hoofdstuk 1 : Introductie tot de toxicologie
Neemt het lichaam de stof vanuit het maag-darmkanaal in het bloed op?
(absorptiefase)
Hoe wordt de stof getransporteerd en over organen en weefsels verdeeld?
(verdelingsfase)
Hoe wordt ze verwijderd uit het lichaam? (eliminatiefase = metabolisatie +
excretie)
Wordt ze eerst afgebroken (metabolisatiefase) vooraleer ze uitgescheiden kan
worden?
Hoe en langs welke weg (nieren, gal, …) wordt ze uitgescheiden? (excretiefase)
Toxicodynamische vragen :
Welke zijn de doelwitorganen voor de stof? Ter hoogte van die organen zijn er
aangrijpingspunten (receptoren) voor de stof.
Interactie met receptoren
Welke biochemische reacties worden uitgelokt door de interactie van de stof met
de receptor? Welke tekens (symptomen) doen zich dan voor bij het slachtoffer?
Wat doet de stof met het lichaam?
3.2. Dosis
Elke stof kan toxische effecten veroorzaken, als de dosis maar hoog genoeg is.
3.3. Verschil in gevoeligheid naargelang het individu
Waarom reageren we niet allemaal op dezelfde manier?
Leeftijd
Heel jonge kinderen blijken gevoeliger voor xenobiotica omdat hun lichaam nog
niet volledig ontwikkeld is.
Zo werken sommige enzymatische ontgiftingssytemen en uitscheidingsorganen
nog niet optimaal en zijn bepaalde fysiologische barrières nog erg zwak.
Genetische verschillen
Hypergevoeligheid kan ook te wijten zijn aan genetische verschillen.
Voor sommige geneesmiddelen is het bekend dat sommige populaties duidelijk
lagere dosissen moeten krijgen dan andere.
Voorbeeld (cursus blz. 13)
2
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller stienm. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.02. You're not tied to anything after your purchase.