Mijn samenvatting is een zo goed mogelijk verkorte versie van de informatie in het boek Nectar biologie 4e editie 5 vwo hoofdstuk 10. Alle belangrijke informatie is in begrijpelijke taal, voorzien van handige plaatjes en uitgebreid maar toch tijdbesparend opgeschreven.
Je darmflora is het geheel van alle verschillende soorten bacteriën in je darmkanaal. Een
goede darmflora is belangrijk voor vertering, ontlasting en afweer. De bacteriën die je
gezondheid bevorderen in de vorm van capsules heten probiotica. Je hebt onverteerbare
plantendelen die de groei van deze bacteriën stimuleren, prebiotica. Een goede hygiëne
verkleint de kans dat je slechte bacteriën binnenkrijgt.
Je krijgt ook volgende voedingsstoffen binnen via eten:
- koolhydraten: Dienen als brandstof; leveren energie en worden door cellen gebruikt
als bouwstof. Zit veel in granen, brood, pasta, koek, saus en aardappelen.
- vetten: Brandstof, bouwstof, reservestof en warmte-isolatie. Zit in olie, boter, noten
en pinda’s.
- eiwitten: Bouwstof (spiereiwitten, hemoglobine, antistoffen) en brandstof. Zit veel in
vlees, vis, ei, zuivel en zaden.
- water: Bouwstof voor cellen, transportmiddel en warmtebuffer.
- mineralen: Bouwstof en voor verschillende processen in je lichaam
- vitaminen: Voorkomt gebreksziekten. Zit in plantaardige en dierlijke
voedingsmiddelen.
Voedingsvezels zijn onverteerbare koolhydraatmoleculen die de darmperistaltiek
stimuleren. Ze nemen veel water op zodat de ontlasting structuur krijgt en soepel blijft, dit
voorkomt obstipatie.
De Wereldgezondheidsorganisatie geeft per voedingsstof een advies over de aanbevolen
dagelijkse hoeveelheid, ADH. Voor de hoeveelheid energierijke voedingsstoffen wordt er
een percentage gegeven, dus bijvoorbeeld 55 - 75% koolhydraten van je totale
energieverbruik op een dag. Eet je regelmatig meer dan de richtlijnen, dan word je te dik en
loop je kans op obesitas. Er zijn allelen gevonden in DNA die eetgedrag beïnvloeden.
Voedingsmiddelen bestaan ook uit additieven: toegevoegde stoffen om het voedingsmiddel
aantrekkelijker te maken (kleur- geur en smaakstoffen). Deze stoffen zijn goedgekeurd door
de EFSA en hebben een E-nummer. Van veel additieven is er een maximale hoeveelheid
per dag per kg in lichaamsgewicht, de ADI.
Een voedselallergie is een heftige reactie op een normale voedingsstof. Je
immuunsysteem reageert dan heel sterk op een bepaalde voedingsstof en er komt histamine
vrij in je lichaam. Dit kan onder andere leiden tot jeuk, bultjes op de huid en benauwdheid.
Allergie komt steeds vaker voor door de sterk toegenomen hygiëne en bewerkte
voedingsmiddelen.
, 10.2 Verteringsstelsel
Enzymen in je verteringsstelsel breken moleculen uit het voedsel af, dit heet vertering. De
vertering begint in je mond met mechanische verkleining. De kleine stukken van het voedsel
vormt zo een groot oppervlak waar speeksel makkelijker bij kan. Er zijn zes grote
speekselklieren. Speeksel bevat onder andere:
- het enzym amylase: breekt zetmeelmoleculen in brood af,
- slijm: zorgt voor makkelijk doorslikken,
- eiwitten die mondbacteriën en schimmels doden.
Spijsverteringssappen (Binas 82F)
Tijdens het slikreflext duwt je tong het voedsel naar achteren. De huig sluit de neusholte af
en het strotklepje de luchtpijp. Het voedsel gaat de slokdarm in en via peristaltische
bewegingen naar beneden.
Links zie je de
peristaltische
beweging, op deze
manier gaat het
eten via je slokdarm
naar je maag. De
reis door je maag,
dunne darm, dikke
darm en endeldarm
duurt langer,
ongeveer een dag.
Met sterke spieren kneedt de maag de voedselbrokken en vermengt ze met maagsap,
afkomstig uit maagsapklieren. Het maagsap bestaat uit drie klierproducten:
- zoutzuur of HCl; Laat eiwitten opzwellen zodat enzymen er beter bij kunnen en
speelt een rol bij het activeren van eiwitsplitsende enzymen en het doden van
bacteriën.
- pepsinogeen, een inactief pro-enzym; vormt samen met zoutzuur peptase dat
eiwitten afbreekt tot polypeptiden
- slijm; bedekt de binnenkant van de maag en beschermt maagwand tegen zoutzuur
en peptase.
Spijsverteringssappen (Binas 82F), Spijsverteringsenzymen (Binas 82E)
Aan de bovenkant sluiten kringspieren de maag af van de slokdarm en aan de onderkant de
maagportier. Deze sluit de maag af naar de twaalfvingerige darm. In de maag stopt de
vertering van koolhydraten bijna helemaal omdat de omgeving te zuur is voor amylase en
het eiwitsplitsende peptase het meeste amylase afsplitst.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller ilaydakrcn2004. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.32. You're not tied to anything after your purchase.
