Summary
Samenvatting deel vertaalwetenschap (Babel)
- Course
- Institution
Een volledige samenvatting van het deel Vertaalwetenschap van Babel
[Show more]
Seller
Follow
Uantwerpenstudent98
Reviews received
Content preview
Sien Eelen Iris SchrijverBabel - Vertaalwetenschap
Hoofdstuk 1. Vertalen: Definitie en centrale begrippen
1.1 Vertalen en tolken
Vertalen = overkoepelende term
- schriftelijke activiteit
- mondelinge activiteit OF tolken
Zowel datgene wat vertaald wordt alsook de vertaling zelf mondeling van aard.
Hoeft niet altijd een mondelinge doeltekst (DT) te hebben, kan ook in gebaren of een
schriftelijke tekst worden uitgedrukt.
1.2 Vertaal- en tolkvormen
Diversiteit aan vertaalopdrachten benoemd en geclassificeerd via verschillende paraplutermen
(betrekking op thema van de BT) zoals:
- economische vertaling
- juridische vertaling
- beëdigde vertaling
- lokalisatie
- audiovisuele vertaling
- literaire vertaling
Voorbeelden van vertaalvormen:
- juridisch vertalen
vaktermen
teksten met juridische functie
beëdigd vertalen =
- medisch vertalen
- technisch vertalen (patenten en octrooien)
- literair vertalen (refereert naar publicatiegenre waartoe de BT en de DT worden gerekend)
meest gevraagde vertalingen: juridisch, medisch en financieel-economisch vertalen
Audiovisueel vertalen (verwijst naar het medium of de mix van media van de BT en DT)
- ondertiteling
kwetsbare vorm van vertalen: gelijktijdig BT en DT dus men kan meteen nagaan of men
iets goed doet of niet.
- ondertiteling voor doven en slechthorenden (SDH/captioning)
bv. “roaring” (wanneer dit soort geluid gemaakt wordt op tv maar men het dus niet kan
horen)
wordt meestal op voorhand gemaakt, uitgezonderd van live uitzendingen
live ondertiteling: meestal intralinguaal, soms ook interlinguaal
- dubbing (nasynchronisatie)
eerst maakt de vertaler een vertaling van de film => moeilijk want de woorden die hij
gebruikt moeten overeenkomen met de mimiek van het beeld.
Stemacteurs worden gekozen (bij ons vaak bv’s)
- boventiteling (theater)
- audiobeschrijving (voor blinden en slechtzienden)
AD (audiodescriptie) = audiobeschrijving
Geen tekstuele brontekst, bron is beeld. Vertaler gaat de brontekst zelf bepalen.
Alles wat in beeld gebeurt wordt door een soort verteller uitgelegd.
- lokalisatie
Waarom in sommige landen een ondertitelingstraditie en in andere landen een dubbingstraditie?
- dubbing is 15x duurder, er zijn meerdere personen voor nodig en niet maar 1 vertaler. In
grotere landen zijn meer kijkers (cinema’s) dus meer inkomsten => meer dubbing.
- Analfabetisme: bij ondertiteling wordt verondersteld dat met kan lezen.
,Sien Eelen Iris Schrijver
Babel - Vertaalwetenschap
- Nationaal protectionisme (bv. Spanje onder Franc, fascistisch Italië, Duitsland onder Hitler) =>
info manipuleren en censureren voor hun kijkers.
Voorbeelden van tolkvormen:
- conferentietolken
simultaan (koptelefoons en microfoons vanuit tolkcabines)
kan ook consecutief
indien geen tolk aanwezig die zowel brontaal als doeltaal goed beheerst => derde
bemiddelende taal (= relay interpreting met bv. Engels als relay taal)
- verbindingstolken of liaison interpreting
kleinschalige context bv. ziekenhuis
meestal consecutief van aard en in direct contact met de spreker en de luisteraar
speciale techniek = chuchotage (of fluistertolken) => simultaan
verbindingstolken = sociaal tolken (of community interpreting)
- sociaal tolken (of community interpreting)
als de tolkprestatie ten doel heeft iemand die de taal van de gemeenschap niet kent
toch toegang te verlenen tot publieke dienstverlening.
Meestal zonder notities, waarbij elke zin consecutief vertolkt wordt.
- gerechtstolken
gerecht en gevangenis (beëdigd tolken = door iemand die een eed heeft afgelegd bij de
rechtbank van eerste aanleg. Zij zijn de enige die juridische teksten mogen vertalen)
soms sociaal tolken => justitiële context
- taptolken
justitiële context
= tolken van telefoon-, skype- en facetimegesprekken tussen verdachten en derden die
door de politie zijn afgetapt (inhoudelijk + letterlijke vertaling van bv. Slang)
Classificatie van tolkvormen:
- moment waarop de tolkbeurt plaatsvindt. Simultaan (= gelijktijdig met de spreker) of
consecutief (= na de spreker)
- de aard van het contact met de partijen en de afstand tot hen
in direct contact met spreker en luisteraar
in direct contact met de luisteraar alleen
niet in direct contact met de spreker en de luisteraar
- de setting waarop de tolkprestatie plaatsvindt
1.3 Semiotisch karakter van vertalen
Verschillende vertaalvormen ook geclassificeerd door semiotisch karakter.
Roman Jakobson (On linguistic aspects of translation 1959) onderscheidde zo drie soorten vertalingen.
Classificatie van Jakobson:
1. Intralinguale vertaling
- bron en doeltaal zijn varianten van dezelfde taal (bv. Vlaamse serie die in NL wordt
uitgezonden)
2. Interlinguale vertaling
- bron en doeltaal zijn twee verschillende talen
3. Intersemiotische vertaling
- bron- en doeltekst opgebouwd uit andere tekensystemen
- verbale tekens (BT) omgezet naar niet verbale tekens (DT)
Classificatie van Gottlieb (2008) (ruimere notie van vertalen):
1. Intrasemiotische vertaling
Dezelfde tekensystemen
2. Intersemiotische vertaling
Verschillende tekensystemen
Verbaal -> niet-verbaal ( bv. Schilderij gebaseerd op een literair werk)
, Sien Eelen Iris Schrijver
Babel - Vertaalwetenschap
Niet-verbaal -> verbaal (bv. Radiocommentaar bij een voetbalwedstrijd)
Niet verbaal -> niet verbaal (bv. Ballet vertaald in balletnotities)
(nog eigen vbn zoeken)
1.4 Definitie en afbakening van vertalen
Visie op vertalen in de loop der eeuwen grondig veranderd. Vertalen impliceert doelbewuste activiteit
die verandering inhoudt (prefix ver- = ‘verandering’)
Concept ‘vertalen’ breed en eng gedefinieerd:
Enge definitie volgens Van Dale: Vertalen is van de ene taal in de andere overbrengen. Vertalen
impliceert doelbewuste activiteit die verandering inhoudt (prefix ver- = ‘verandering’). Wat leken
meestal verstaan onder vertalen.
Brede definitie volgens Van Dale: Vertalen is in een andere, veelal duidelijkere vorm weergeven +
bruikbaar maken (bewerken) => eerder ruime interpretatie, hier wordt vertalen eerder als een
mentale activiteit gezien van kennis- en informatieverwerking.
De aandacht van vertalers gaat meestal naar de interlinguale vertaling (= 2 verschillende talen), dus
wordt er in de vertaalwetenschap de enge definitie van vertalen gebruikt: Van de ene taal in de
andere overbrengen. (visie op vertalen echter wel verruimd door opkomst intralinguale (varianten
zelfde taal) en intersemiotische (verschillende tekensystemen) vertaling)
Onderscheid tussen vertaling en bewerking
- punt voor discussie:
- sommige vertaalwetenschappers maken duidelijk onderscheid tussen beide concepten,
anderen hangen een ruime definitie van vertalen aan en beschouwen vertaling en bewerking
niet als afzonderlijke categorieën maar als continuüm.
- Luc Van Doorslaer: “een tekst wordt niet alleen vertaald (enge def.) maar ook
‘gepragmatiseerd’, d.w.z. aangepast aan gedeeltelijk tekstexterne omstandigheden” => een
vertaling is bijgevolg altijd een bewerking en het verschil tussen beiden termen is niet
essentieel maar gradueel. Hij ziet bewerken en vertalen als continuüm.
- Michael Schreiber: onderscheid tussen vertaling en bewerking heeft volgens hem betrekking
op de mate van vrijheid tot de brontekst.
Vertaling volgt zoveel mogelijk de brontekst (tekstinterne en tekstexterne factoren)
maar soms zijn afwijkingen noodzakelijk (versch. gramm. structuren in verschillende
talen).
Bij bewerkingen is het doel om wél af te wijken van de brontekst qua vorm en/of
inhoud. Er moet wel minstens 1 van die tekstinterne en –externe factoren hetzelfde
blijven om verband met brontekst duidelijk te houden.
Schreiber ziet bewerken en vertalen dus wel als duidelijk onderscheid.
Schreiber onderscheidt 3 soorten bewerkingen:
1. diminutive bearbeitung / diminutieve bewerking: ingekorte of vereenvoudigde vorm van de
brontekst (samenvatting)
2. augmentatieve bearbeitung / aumentatieve bewerking: tekst die de BT tracht uit te breiden,
te verbeteren, te overtreffen of te zuiveren
3. adaptierunde bearbeitung / adaptieve bewerking: tekst wordt aangepast vanwege een
verschil in context (tijdperk, doelpubliek, medium, functie)
De interpretatie van vertalen is cultuur en tijdsgebonden:
- in de KO werden bepaalde teksten als vertaling beschouwd terwijl wij deze in onze westerse
cultuur als bewerkingen zouden zien => Cicero was erg pragmatisch (aanpassend) en behield
enkel de kernboodschap van de brontekst en wilde het effect op het doelpubliek behouden.
Translatio, Imitatio en Inventio hingen toen fel samen.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Uantwerpenstudent98. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $11.95. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
75759 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now