Blok 2:
Interventies uitvoeren bij een sportploeg
Individueel coachplan schrijven – individuele atleet begeleiden met voeding
Vrije opdracht uitvoeren – contact opnemen met docenten erover
Kennistoetsen
Voorbeeldvragen:
Noem voedingsfactoren die de opname van ijzer verminderen
Noem voedingsfactoren die de opname van ijzer stimuleren
Noem de drie functies van ijzer in het lichaam
Beschrijf welke fysiologische mechanismen vitamine D beïnvloedt om het
calciumgehalte in het bloed op peil te houden
Beschrijf welke voedingsmiddelen rijk zijn aan ijzer, vitamine D, foliumzuur,
cobalamine
Doelen:
Fysiologie van vitamine D, calcium, foliumzuur, cobalamine, ijzer op hoofdpunten
(vertering, opname en transport)
Factoren (eerdere voedselinname, maaltijdsamenstelling, training, enz ...) die de
vertering, absorptie en transport van deze micronutriënten beïnvloeden
Vitamine D / calcium, foliumzuur / cobalamine en ijzermetabolisme
Regulatie van calciumhomeostase (inclusief vitamine D, PTH, calcitonine)
In het instructiecollege wordt de opdracht besproken
Voedingsstoffen
Macronutriënten
- Koolhydraten
- Vetten
- Eiwit
- Alcohol (een niet-voedingsstof) Niet te veel drinken
Micronutrienten
1. Vitaminen
- Wateroplosbaar: B-complex, C
- Vetoplosbaar: A, D, E, K (KADE)
2. Mineralen
- Macromineralen: Ca, Cl, Mg, K, P, Na, S
- Micromineralen (sporenelementen): Cr, Co, Cu, F, I, Fe, Mn, Mb, Se, Zn
Dagelijks veel macromineralen nodig, een beetje micromineralen nodig (sporen)
3. Fytochemicaliën
Vitaminen:
,In water oplosbare vitamines: B-complex, C.
- Opname in bloed
- Vrij circuleren in lichaamswater (geen toevoer)
Er is geen grote voorraad in je lichaam, dus we hebben ze dagelijks via voeding nodig.
In vet oplosbare vitamines: A, D, E, K
- Komen bloed binnen via lymfe, via de lymfe worden ze getransporteerd naar je bloed.
- Opgeslagen in vetcellen en lever (voorraad)
Vetoplosbare vitamines worden via vetabsorptie opgenomen Vetabsorptie gaat via
lymfevaten in het bloed.
Als we te veel vetoplosbare vitamines nemen zijn ze giftig.
De meeste water oplosbare vitamines zijn NIET giftig als we veel nemen plassen we uit.
Vitamine
Vita = leven, amin = amine (de eerste vitamine, thiamine, was een amine)
Organische verbindingen, 13 in totaal
- Kan worden vernietigd door verwarming (koken!), de ene gemakkelijker dan de andere
- Kan niet worden gebruikt als energiebron
- Kan niet worden geproduceerd door het menselijk lichaam
Uitzonderingen:
- Vit. D (hormoon): wordt in de huid gesynthetiseerd in aanwezigheid van zonlicht
- Vitamine K (micro-organismen)
- Sommige B-vitamines (ook in de dikke darm door bacteriële microflora)
Honden kunnen bijvoorbeeld vitamine C aanmaken, mensen niet
Waar wateroplosbare en vetoplosbare vitamines worden opgenomen.
Opname van in water oplosbare vitamines: rechtstreeks in het bloed links van plaatje.
Opname van vetoplosbare vitamines: met vetten via de lymfe rechts van plaatje.
Verschillen tussen water en vetoplosbare vitamines:
,Belangrijkste: vetoplosbare kunnen giftig zijn bij te veel en wateroplosbaar haast niet.
Algemene functies van vitamines:
Vitaminen zijn essentieel voor specifieke metabolische reacties in het lichaam en voor het
bevorderen van normale groei en ontwikkeling
Co-factoren in routes van energiemetabolisme (in het bijzonder B-vits) (zie ook ass. 7.1)
Synthese van heem en rode en witte bloedcellen (bijv. vits B11 & B12)
Helpen bij de vorming van botten, bindweefsel en kraakbeen (bijv. vits C & D)
Antioxidant functie (bijv. vits A, C & E)
Functie bij bloedstolling (vit. K)
Mineralen:
Anorganische verbindingen, 21 in totaal
Kan niet worden vernietigd door verhitting (behoud chemische identiteit)
Kan niet worden gebruikt als energiebron
Macromineralen (7)
- Vormen ten minste 0,1% van het totale lichaamsgewicht
Micromineralen / sporenelementen (14)
- Vormen minder dan 0,01% van het totale lichaamsgewicht
- Tekorten of excessen zijn uiterst zeldzaam (vanwege voedingsbronnen)
Algemene functies van mineralen (micronutriënten)
- Bouwstenen van weefsels (bijv. Calcium en fosfor in botten en tanden)
- Anti-oxidant functie (bijv. Se in glutathionperoxidase) – vangen vrijradicalen weg.
- Zuurstoftransport (Fe in heem)
- Enzymreacties, b.v.
- Zn in meer dan 200 enzymatische reacties
- Mg is cofactor voor meer dan 300 enzymen in biosynthetische processen en
energiemetabolisme
- Immuniteit (bijv.Cu, Se, Zn)
- Elektrolytfunctie (bijv. Na, K) Houden vochtbalans in controle.
, Belangrijke functie van B vitamine is dat het een co-enzym is (enzymfunctie)
Enzym is product dat chemische reacties stimuleert (katalysator), zonder gebruikt te worden.
Verbindingen: b.v. koolhydraten die worden afgebroken
Foliumzuurabsorptie en activering – en over vitamine B12 activering
Je hoeft niet alle chemische dingen te weten, maar wat belangrijk is:
Vitamine B12 en foliumzuur hebben elkaar nodig – om elkaar te activeren.
Foliumzuur (CH3) heeft Vit B12 nodig om geactiveerd te worden (te werken in het lichaam).
Vit B12 heeft foliumzuur nodig om geactiveerd te worden (anders werkt het niet).
Je kunt wel veel foliumzuur eten, maar als je geen Vit B12 eet dan wordt het niet geactiveerd
Alle vitamines zijn belangrijk.
Je moet ze via voeding nemen, omdat je lichaam ze niet zelf kan aanmaken (behalve vit D).
Vitamine B12 (cobalamine) – dierlijke producten
- Gevonden in vlees, vis, schaaldieren, gevogelte, lever, eieren, zuivelproducten:
voedingsmiddelen afkomstig van dieren
- Voedingsmiddelen verrijkt met deze vitamine
- Een deel van de co-enzymen die worden gebruikt bij de synthese van nieuwe cellen
- Hervormt het co-enzym foliumzuur
- Helpt bij het afbreken van dome FA en AA
Vegans moeten producten eten die verrijkt zijn met Vit B12 of supplementen gebruiken.
- Deficiëntie macrocytische anemie (grote ongedefinieerde rode bloedcellen)
Te weinig Vit B12 zie je snel bij celafwijkingen (bloed is snel delend weefsel)
te weinig bloedarmoede of anemie
Ook maag= snel delend weefsel. Te weinig Vit B12 binnenkrijgen, dan kun je gastritis krijgen
onvoldoende intrinsieke factor aanmaken. Intrinsieke factor nodig om B12 op te nemen.
- Bij atrofische gastritis gebrek aan intrinsieke factor: pernicieuze anemie)
- Geen limiet van inname (geen toxiciteit (niet giftig))
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller floorliefers. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $10.08. You're not tied to anything after your purchase.