Economie, Markt en Overheid 2020-2021
Schrijfopdracht 3 Thema 6 Gedragseconomie en beleid
Naam student: Selen Umut
Studentnummer: 2646921
Aantal woorden: 1999 woorden
Datum: 24 december 2020
Docent: L. Hartveld
Bestuurs- en Organisatiewetenschap
Vrije Universiteit Amsterdam
, Zijn menselijke keuzes rationeel?
Menselijke keuzes maken is de puurste vorm van een vrije wil hebben. De vrijheid om het leven
precies vorm te geven op de manier waarop ieder dat wil, mits alle omstandigheden daarnaar staan
(Louis, 2018). Er zijn verschillende visies over de mate van rationaliteit bij menselijk handelen. De
neoklassieke economische theorie gaat uit van de homo rationalis oftewel de rationele mens. Dit
mensbeeld is gebaseerd op de aanname dat mensen stabiele preferenties hebben en overeenkomstig
handelen (Van Damme, 2016). De rationele mens heeft allereerst het doel duidelijk voor ogen en is
gemotiveerd het te behalen met een onbeperkt cognitief vermogen. Daarnaast beschikt hij over stabiele
preferenties en alternatieven om consistent te ordenen: waarbij sprake is van nature, geen nurture. Een
sub specie van homo rationalis is de homo economicus. In de literatuur aangeduid als mensbeeld
waarbij de mens wordt gezien als materialistisch, emotieloos en amoreel. Waarbij de focus wordt
gelegd op het maximaliseren van het eigen nut. De bovenstaande eigenschappen zijn gefalsificeerd
(Van Damme, 2016). Het mensbeeld van homo sapiens wordt als complex omschreven in de
literatuur, omdat dit mensbeeld ten opzichte van de homo rationalis juist niet beschikt over stabiele
preferenties en niet in staat is om alternatieven consistent te ordenen. Daarentegen wordt de homo
sapien geïnspireerd door doelen en motieven. Kenmerkend is dat de homo sapien ernaar streeft om
vervelende gevoelens te vermijden en plezierige te genereren. Zonder emoties is rationeel handelen
onmogelijk (Van Damme, 2016).
Gedragseconoom Herbert Simon veronderstelt dat alle mensen beperkt rationeel zijn en voor
de rest irrationeel zijn (Simon, 1957; Potters et al., 2015). Volgens gedragseconomen worden het
denken en de keuzes van de mens bepaald door twee systemen. Het eerste systeem is gericht op
intuïtie en werkt snel en onbewust. Het tweede systeem is gericht op redenatie en maakt bewuste
overwegingen, wat wél energie vergt en waarbij het proces trager werkt (Potters et al., 2015). Beperkte
rationele keuzes zijn geen optimale beslissingen (optimizing), maar beslissingen die goed genoeg
(satisficing) zijn. Een expressie van beperkte rationele keuzes is het gebruik van heuristieken. Een
heuristic is een praktische, veelal onbewuste manier om een beslissing te nemen op grond van
beperkte informatie (Potters et al., 2015; de Vries, 2019). De mens maakt gebruik van verschillende
heuristieken. Ten eerste naïeve diversificatie waarbij men een voorkeur heeft voor diversiteit als er
meer keuzes zijn. Ten tweede anchoring waarbij men een voorkeur heeft om informatie te gebruiken
die als eerste wordt gegeven of op een andere niet-relevante manier bijzonder is. Ten derde
familiariteitsheuristiek waarbij beslissingen worden genomen op basis van informatie uit het verleden,
omdat aangenomen wordt dat die ook voor het heden van toepassing zijn. Ten vierde
beschikbaarheidsheuristiek waarbij beslissingen worden genomen op basis van informatie die snel
mentaal beschikbaar is, en niet op basis van objectieve criteria. Ten vijfde representativiteitsheuristiek
waarbij situaties worden beoordeeld op basis van prototypische situaties die men in gedachten heeft.
Ten zesde conformatie-bias waarbij de menselijk tendens is om naar informatie te zoeken en/of deze
zodanig te interpreteren dat het overeenkomt met de al opgevatte vooroordelen. Als laatste hindsight-
2
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller selen1997. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.35. You're not tied to anything after your purchase.