Summary
Samenvatting Hoorcolleges Vaderlandse Geschiedenis, blok 1
- Course
- Institution
Samenvatting van de Hoorcolleges Vaderlandse Geschiedenis, blok 1.
[Show more]
Seller
Follow
cbrijer
Reviews received
Content preview
InhoudVroege Vaderlandse Geschiedenis.........................................................................................................1
Troon overgang Karel V – Filips II...........................................................................................................2
De 80-jarige oorlog / Opstand................................................................................................................3
Oorlog en ontwikkeling van de staat tijdens de Opstand.......................................................................5
Het 12-jarig Bestand...............................................................................................................................7
Interne verdeeldheid..........................................................................................................................7
1621: De Oorlog hervat......................................................................................................................7
Na het Bestand.......................................................................................................................................8
De Ware Vrijheid, sociale stratificatie en de Willem III / IV....................................................................9
Willem III / IV, economische stagnatie en politieke onrust...............................................................11
Patriotten, Bataven en Fransen............................................................................................................14
De VOC en de WIC................................................................................................................................18
Vroege Vaderlandse Geschiedenis
De Nederlanden Verenigd?
15e eeuw: hertogen van Bourgondië erven en veroveren steeds meer Nederlandse gewesten
1500-1543: Karel V van Habsburg erft Nederlanden, verwerft Utrecht, Gelre, Noordoosten
1548-49: ‘Pragmatieke Sanctie’: legt vast dat de Nederlandse gewesten een eenheid zijn en zullen
blijven (een Kreits)
Zeventien vaderlanden
- 17+ gewesten
- Ieder met een eigen verleden (o.a. van oorlog onderling)
- Verbonden via (nieuwe) dynastie (personele unie met Habsburgse keizer)
o Maar hechten aan onderlinge verschillen, bijv. in rechtspraak
Drie talen: Nederlands, Frans, varianten
Verschillen West / Oost
Ieder gebied heeft eigen wetten
Gemeenschappen, steden en groepen hebben eigen rechten: ‘privileges’, en
hechten daaraan
Pogingen tot integratie van het bestuur
Recht wordt gecodificeerd (opgeschreven)
Centrale rechtbank in Mechelen (Grote Raad)
1531: Collaterale raden
1) Raad van State (adel & juristen – politiek advies)
2) Geheime raad (juristen & ambtenaren – bestuur)
3) Raad van financiën (adel & juristen)
,Troon overgang Karel V – Filips II
Karel verwerft een wereldrijk
1516: Karel wordt ook koning van Spaanse koninkrijken, delen van Italië, en Nieuwe Wereld
1519: Karel wordt Keizer van het Heilige Roomse Rijk (Duitsland en deel centraal Europa)
Karel heeft veel macht, prestige en middelen, maar ook veel zorgen
Wat betekent dit voor de burger?
Men profiteert van economische samenwerking en goed rechtssysteem
Men heeft geen stem, maar wordt vertegenwoordigd in de Staten Generaal
Men voelt zich wel onderdaan, maar geen ‘Nederlander’ (geen Nederlandse identiteit)
De landsheer is vaak afwezig en vraagt geld voor verre oorlogen
Karel V doet troonsafstand
Splitsing van het rijk tussen twee zoons
Zoon Filips: Spaanse bezittingen, Nieuwe Wereld, Italië, Nederlanden
Broer Ferdinand: Heilige Roomse Rijk
Problemen in de Nederlanden
Voor het volk voelt Filips II als vreemde vorst
Loyale hoge adel ontevreden over invloed van Filips op het landsbestuur en zijn bang buiten spel
gezet te worden door anderen die hun carrière te danken hebben aan de gratie van Karel V en Filips
Ongenoegen met het religiebeleid; nieuwe interpretaties van het christendom komen tot stand
, De 80-jarige oorlog / Opstand
Het wonderjaar 1566
April: Verbond der Edelen biedt smeekschrift aan bij Margareta van Parma
Ketterijwetgeving opgeschort tot Filips van zich laat horen
Geuzen worden ongekend populair, maar gaan uiteindelijk veel geweld gebruiken
De tijdelijke vrijheden leidden in hetzelfde jaar tot de Beeldenstorm.
Twee perspectieven op 1566
Het perspectief van de koning: hoge adel en stadsbesturen hebben dit laten gebeuren
Het perspectief van de hoge adel: wij hebben het land gered van een burgeroorlog (door
versoepeling religiebeleid)
Besluit Filips: ‘bad cop, good cop’ strategie; eerst straf, dan genade
Hertog van Alva wordt naar de Nederlanden gestuurd (1567-1573)
De strafexpeditie van de Hertog van Alva
Raad van Beroerten (Bloedraad) veroordeelt ca. 13.0000 mensen, ca. 11.000 executies
Oranje werft in ballingschap troepen, maar boekt aanvankelijk weinig succes
In 1570 zijn de Nederlanden gepacificeerd (de gewesten kunnen weinig meer uithalen en conflicten
worden bijna standaard gewonnen door de Spanjaarden)
Het probleem van Alva
Geldtekort
Nederlanden moeten zelf gaan betalen aan belastingen (ze betalen dus eigenlijk het leger waar de
Opstand tegen vecht)
- Poging tot invoeren 10e penning
Filips II beheert een wereldrijk, en de Nederlanden zijn niet steeds prioriteit, dus geldtekort neemt
toe. In 1572 leidt dit tot:
Muitende soldaten
Bloederigere oorlogvoering door Alva
o Bloedbad Naarden
Dit werkt contraproductief en de andere steden zijn meer bereid door te vechten
Tactiek van Alva (1572-1576)
Gewelddadige strategie verzandt in dure en langzame oorlog die de koning eigenlijk niet meer kan of
wil betalen (imperial overstretch)
Muiterijen leiden tot het eisen van vertrek van de Spaanse troepen in de Zuidelijke Nederlanden
Pacificatie van Gent (vrede en samenwerking tussen Noordelijke en Zuidelijke gewesten)
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller cbrijer. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.90. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
52510 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now