Class notes
Complete verzameling aantekeningen Vaderlandse Geschiedenis
- Course
- Institution
Complete verzameling aantekeningen van de hoorcolleges Vaderlandse Geschiedenis, inclusief een aantal werkcolleges.
[Show more]
Seller
Follow
cbrijer
Reviews received
Content preview
InhoudHoorcollege 1; ‘Vaderlandse Geschiedenis’............................................................................................2
Werkcollege 1.........................................................................................................................................5
Hoorcollege 2; oorlog en de staat..........................................................................................................6
Hoorcollege 3; de ‘Gouden Eeuw’........................................................................................................10
Werkcollege 3.......................................................................................................................................13
Hoorcollege 4; de ‘Ware Vrijheid’ en politieke onrust..........................................................................14
Hoorcollege 5; Patriotten, Bataven & Fransen.....................................................................................19
Hoorcollege 6; de Republiek wereldwijd..............................................................................................23
Hoorcollege 7; worden van de constitutionele monarchie (1813-1848)..............................................28
Hoorcollege 8; ondergang van het liberalisme 1848-1918...................................................................32
Hoorcollege 9; modernisering en versplintering van de politiek (1870-1918)......................................38
Hoorcollege 10; Verzuild Nederland (1918-1965)................................................................................41
Hoorcollege 11; Nederland sinds de jaren zestig..................................................................................44
Hoorcollege 12: Het koninkrijk in Oost en West (1800-2000)..............................................................48
1
,Hoorcollege 1; ‘Vaderlandse Geschiedenis’
In academische zin
Vaderlandse geschiedenis is vooral een verwijzing naar het Leidse verleden
Niet bedoeld om liefde, trots of schaamte te wekken
Doel van het vak:
- begrijpen hoe en waarom Nederland is geworden wat het is
- via hoofdlijnen zoals historici die in 2020 zien en belangrijk vinden
De Nederlanden Verenigd?
15e eeuw: hertogen van Bourgondië erven en veroveren steeds meer Nederlandse gewesten
1500-1543: Karel V van Habsburg erft Nederlanden, verwerft Utrecht, Gelre, Noordoosten
1548-49: ‘Pragmatieke Sanctie’: legt vast dat de Nederlandse gewesten een eenheid zijn en zullen
blijven (een Kreits)
Zeventien vaderlanden
17+ gewesten
Ieder met een eigen verleden (o.a. van oorlog onderling)
Verbonden via (nieuwe) dynastie (personele unie met Habsburgse keizer)
Maar hechten aan onderlinge verschillen, bijv. in rechtspraak
Drie talen: Nederlands, Frans, varianten
Verschillen West / Oost
Ieder gebied heeft eigen wetten
Gemeenschappen, steden en groepen hebben eigen rechten: ‘privileges’, en hechten daaraan
Pogingen tot integratie v/h bestuur
Recht wordt gecodificeerd
Centrale rechtbank in Mechelen (Grote Raad)
1531: Collaterale raden
1) Raad van State (adel & juristen – politiek advies)
2) Geheime raad (juristen & ambtenaren – bestuur)
3) Raad van financiën (adel & juristen)
Karel verwerft een wereldrijk
1516: Karel ook koning van Spaanse koninkrijken, delen van Italië, en Nieuwe Wereld
1519: Karel Keizer van het Heilige Roomse Rijk (Duitsland en deel centraal Europa)
Veel macht, prestige en middelen, maar ook veel kopzorgen
Wat betekent dit voor de burger?
Men profiteert van economische samenwerking en goed rechtssysteem
Men heeft geen stem, maar wordt vertegenwoordigd in de Staten Generaal
Men voelt zich wel onderdaan, maar geen ‘Nederlander’
De landsheer is vaak afwezig en vraagt geld voor verre oorlogen
Karel V doet troonsafstand
Splitsing van het rijk
Zoon Filips: Spaanse bezittingen, Nieuwe Wereld, Italië, Nederlanden
Broer Ferdinand: Heilige Roomse Rijk
2
,Problemen in de Nederlanden
Volk voelt Filips II als vreemde vorst
Loyale hoge adel ontevreden over zijn invloed op het landsbestuur en zijn bang buiten spel gezet te
worden door anderen die hun carrière te danken hebben aan de gratie van Karel V en Filips II
Ongenoegen met het religiebeleid; nieuwe interpretatie van christendom
- Afscheidende stroming; protestanten
Opvattingen
Is de opstand een burgeroorlog?
-> Nederlanders vs. Nederlanders
Eindresultaat is door niemand bedacht of gewenst
-> Ontstaan van een Noord-Nederlandse staat
Idee van Nederlands ‘vaderland’ is in eerste instantie oplossing voor propagandaprobleem
Het wonderjaar 1566
April: Verbond der Edelen biedt smeekschrift aan bij Margareta van Parma
Ketterijwetgeving opgeschort
Gueux of geuzen worden ongekend populair, maar gaan uiteindelijk veel geweld gebruiken
De tijdelijke vrijheden leidden in hetzelfde jaar tot de Beeldenstorm.
Twee perspectieven op 1566
Het perspectief van de koning: hoge adel en stadsbesturen hebben dit laten gebeuren
Het perspectief van de hoge adel: wij hebben het land gered van een burgeroorlog
Besluit Filips: ‘bad cop, good cop’ strategie eerst straf, dan genade
Hertog van Alva wordt naar de Nederlanden gestuurd (1567-1573)
De strafexpeditie van de Hertog van Alva
Raad van Beroerten (Bloedraad) veroordeelt ca. 13.0000 mensen, ca. 11.000 executies
Oranje werft in ballingschap troepen, maar boekt aanvankelijk weinig succes
In 1570 zijn de Nederlanden gepacificeerd
De uitvinding van het Nederlandse vaderland
Propaganda door Willem van Oranje waarin hij de Nederlanden presenteert als een
gemeenschappelijk ‘vaderland’ tegenover de indringende Spanjaarden
Oranje als ‘Vader des Vaderlands’
Let op: Anti-Alva maar niet tegen Filips II; Anti-Spaans maar niet anti-katholiek
Het probleem van Alva
Geldtekort
Nederlanden moeten zelf gaan betalen aan belastingen
-> Poging tot invoeren 10e penning
Filips II beheert een wereldrijk, en de Nederlanden zijn niet steeds prioriteit
1572
Muitende soldaten
Bloederigere oorlogvoering door Alva
- Bloedbad Naarden
Dit werkt contraproductief en de andere steden zijn meer bereid door te vechten
3
, Tactiek van Alva (1572-1576)
Gewelddadige strategie verzandt in dure en langzame oorlog die de koning eigenlijk niet meer kan of
wil betalen (imperial overstretch)
Muiterijen leiden tot eisenvertrek Spaanse troepen in de Zuidelijke Nederlanden
Pacificatie van Gent
Willem van Oranje presenteert zich ook in het Zuiden als patriot en verwerft grote aanhang
Hij vindt geen oplossing voor de godsdienstpolitiek terwijl de steden in het Zuiden radicaliseren
(waardoor o.a. katholieken in het Zuiden afkeer krijgen van de calvinisten en opstandelingen).
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller cbrijer. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $11.15. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
51662 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 15 years now