Class notes
College aantekeningen Privacy & Gegevensbeschermingsrecht
- Course
- Institution
Alle hoorcolleges
[Show more]
Seller
Follow
dcNinablauw
Content preview
Hoorcollege 1:Brandeis: erkenning van emoties is er een erkenning gekomen dat je niet alleen maar fysiek
kan leiden, maar ook geestelijk. Het is belangrijk dat mensen een plek hebben om zich terug
te trekken (1890). Stel je voor hoe zij zich nu zouden voelen in een samenleving zoals wij die
kennen.
Epicurus: filosoof van het geluk: drie ingrediënten: je eigen eten verbouwen, leven in
gemeenschap met vrienden en een plek om je terug te trekken.
Intimiteit: iets wat mensen altijd associëren met de romantische liefde, maar ook iets wat je
hebt met familieleden of vrienden/collega’s. Het is wel een afgezonderde sfeer, ookal kun je
ook hand in hand lopen in een park.
Huidige maatschappij: Communicatietechnologie heeft het eigenlijk makkelijker gemaakt om
relaties aan te gaan. Maar enerzijds kun je het ook over internet delen die intimiteit, het
maakt het makkelijker voor lange afstandsrelaties, maar aan de andere kant is het niet
hetzelfde als fysiek samenzijn.
anonimiteit: in een grote mensen massa ben je over het algemeen anoniem. Internet had
een grote belofte van anonimiteit, maar met die belofte is gebroken. Er zijn wel manieren om
anoniem te zijn op het internet. Anonimiteit in de publieke ruimte: er is een opkomst van wifi
tracking in opkomst. Smartphone maakt het mogelijk om mensen te tracken in publieke
ruimte. Ook camera’s met gezichtsherkenning.
Emotional reserve: mogelijkheid om niet aan andere mensen te laten zien wat er allemaal
in je omgaat (voorbeeld van pokerface). Dat is een kwaliteit die je in het dagelijkse leven heel
veel gebruikt. Privacy is eigenlijk onze defaultmode (standaard modus). Onze standaard
modus is privacy, maar we laten soms wat los over ons persoonlijke leven. We hebben een
soort overblijfselen van fysieke signalen, zoals blozen. Misschien heeft blozen wel als functie
dat je aan de groep laat zien dat je fout zit, soort mechanisme om hierarchie vast te stellen.
Deze vorm van mentale afstand, een variant van het concept van sociale afstand, heeft
plaats in elke vorm van relaties.
Westin heeft een boek geschreven over privacy: allerlei invalshoeken.
Privacy is ook een cultureel fenomeen: het is onderhevig aan de cultuur waarin je leeft.
Mark Zuckerberg probeert daar op te kapitaliseren: privacy is no longer a social norm, want
kijk eens wat ze allemaal online plaatsen
Usa common law: right to life, right to enjoy life, right to be let alone → general right to
privacy
Warren Brandeis: opkomst van het recht op privacy hangt samen met fotopers die veel foto’s
ging maken (roddelpers). Heeft altijd samen gehangen met nieuwe manieren van
technologie. Hoe kunnen we hetgeen wat nu wordt bedreigd beschermen?
Dus je ziet dat het ook samenhangt van de erkenning van het emotionele leven in mensen.
Erkenning van waardigheid van een persoon.
Recht op privacy is ook aangenomen in het vierde amendement in the USA.
Verhouding recht op privacy en democratische rechtsstaat.
De democratische rechtsstaat houdt in dat de overheid zich moet houden aan heldere,
kenbare en vooraf, door democratisch gelegitimeerde organen, vastgestelde regels.
,Hierin schuilt de legaliteitseis: dit houdt in dat de overheid slechts die bevoegdheden heeft,
die haar bij of krachtens de GW zijn toegekend. Haar optreden is bovendien gebonden aan
de grenzen die het recht stelt. De verdeling van machten brengt mee dat de wetgevende,
uitvoerende en rechtsprekende macht tot op zekere hoogte zijn gespreid over onderscheiden
overheidsinstellingen (machtenscheiding) dus elkaar controleren en in evenwicht houden
(Evenwicht van machten: checks and balances) met als doel absolute machten en
willekeurige machtsuitoefening tegen te gaan.
Toeslagenaffaire laat heel goed zien wat er gebeurt als er iets fout gaat in de verdeling van
die trias politica. Je hebt de wetgevende macht en als die onrechtvaardige wetten maakt, die
de overheid in staat stellen om bij een hele kleine fout, hele grote sancties op te leggen.
Waarbij disproporitonaliteit zit ingebakken. Dan heb je een uitvoerende tak die probeert met
wilde vernieuwingen en soort datacowboys datanalyse-eenheden van huurlingen die opzoek
zijn naar buit. Fraude wordt een business case en mensen worden behandeld op basis van
risicoprofielen, niet eens op basis van wat ze hebben gedaan. Mensen krijgen brieven van
de belastingdienst niet op basis van wat ze hadden gedaan, maar op basis van
risicoanalyse. ‘We zijn op basis van de door u verstrekte gegevens tot de conclusie gekomen
dat..’.
Rechterlijke macht heeft het vervolgens niet goed er tegen opgetreden, zich opgesteld als
een vriendje van de uitvoerende en wetgevende macht.
Is het recht de burger aan het beschermen of de macht?
Je zou toegang moeten hebben tot een onafhankelijke en onpartijdige rechter.
Het element van democratie houdt onder meer in dat burgers of de instellingen die hen
vertegenwoordigen betrokken zijn bij de vaststelling van de belangrijkste wettelijke regels.
Er wordt macht uitgeoefend, je hebt het over acceptatie van die macht: legitieme macht. De
macht wordt erkend en is afkomstig van die autoriteit → dan werkt het.
Maar zodra die macht niet meer wordt erkend, dan faalt ook de autoriteit en dan krijg je
kwesties zoals het boerenprotest.
Functie van het recht is niet onbelangrijk, die rechtsbescherming: dat wij als individuen
worden beschermd: rechten van burgers die een halt kunnen toeroepen aan de uitoefening
van macht kunnen ervoor zorgen dat iets tot stilstand kan komen.
Kan dat niet dan vallen er slachtoffers: zie toeslagen affaire.
Door raad van Europa is UVRM aangenomen: angst voor totalitarisme.
,Communisme stond niet bekend om zijn mensenrechten. Wat interessant is aan het
totalitarisme en privacy is dat privacy een moeilijk begrip is om te onderzoeken, maar als je
privacy wil bekijken moet je samenlevingen bekijken waar privacy afwezig is. Dat is een
totalitaire samenleving: want daar wordt je niet geacht om privacy te hebben : geen
scheiding tussen publieke en privé sfeer. Alles wat je doet in privésfeer wordt onderworpen
aan de macht van de partij waarbij je niet wordt geacht een eigen persoon te zijn.
Zygmunt Bauman: de ontkenning van de autoriteit van het privé geweten: iedereen heeft een
geweten, die stem in jou is je hoogste autoriteit.
Elektrische schok experiment. Er is een strijd tussen luisteren naar je eigen stem en wat jou
van buitenaf wordt opgedragen. Deze uitspraak is mooi omdat het aangeeft: autoriteit van
het privegeweten: wat in jou omgaat is privé, maar als jij in een samenleving opgroeit waar je
gedwongen wordt om keuzes te maken die ingaan tegen je eigen menselijkheid, dan zit je in
een samenleving dat wat je zelf vindt of wil er niet meer doet. Gaat om dominantie en macht
van een cultuur om je een wil op te leggen, waardoor je dingen doet waarvan je denkt: dit wil
ik helemaal niet.
Ruth gavison: privacy is ook essentieel voor een democratische samenleving omdat het de
morele autonomiteit van de burgers bevordert en aanmoedigt, een centraal vereist in een
democratie.
Als wat jij zegt ook wordt opgeslagen en eventueel gebruikt: het chilling effect. Als je continu
onder surveillance staat krijg je een chilling effect omdat je niet precies weet wat er gebeurt
met hetgene wat je doet.
Terzijde stelling van morele autonomie. Recht op privacy wordt ook vaak geassocieerd met
andere rechten. Het recht op vrije meningsuiting is ook veel makkelijker uit te oefenen als je
anoniem bent.
Zelfde voor recht op demonstratie en als er bijvoorbeeld camera’s met gezichtsherkenning
worden ingezet.
Tegen wie beschermt het?
Privacy belichaamt in andere woorden een hedendaags instrument voor het in de liberale
politieke theorie terecht noodzakelijke geacht tegengewicht voor maatschappelijke actoren,
bijv, de staat of het bedrijf die in staat zijn het individu te verpletteren.
Wat zijn de waarden die het recht op privacy beogen te beschermen:
-autonomie (positief)
-vrijheid
-waardigheid
-emotional release
-relaties aangaan
-bescherming tegen de macht van de overheid
Kenmerk van het grondrecht op privacy is, dat de werking ervan onderwerp van publiek
debat is en blijft. Privacy is geen rustig bezit, maar lokt uit tot polemiek. Het is recht in
beweging.
Het recht op privacy:
-de reikwijdte van het recht (grondwet, evrm, handvest)
-ernst van de inbreuk
-de vereisten om een ‘inbreuk’ te legitimeren= inmenging
Als een inbreuk niet kan worden gelegitimeerd is het een inmenging op artikel 8 evrm.
, Recht op privacy kwam pas op in 1948.
Artikel 8: een ieder heeft recht op respect voor zijn privéleven, zijn familie- en gezinsleven,
zijn woning en zijn correspondentie.
Er is veel opgehangen aan het recht op een privéleven. Moet dat dan een apart categorie
worden, of scharen onder familieleven of correspondentie? Daar was veel discussie over. Er
is een aparte categorie gekomen.
Privacy wordt vaak gezien als een negatief afweerrecht: een recht dat je kunt inzetten om de
overheid af te weren, maar hier werd een positieve plicht geformuleerd: overheid is verplicht
om wetgeving te maken om burgers te beschermen tegen dit soort acties.
Private life is not susceptible for exhaustive definition. Priveleven is een openterm en dat kan
oneindig uitgeput worden.
Grondwet en internationale verdragen stellen randvoorwaarden vast voor regelgeving, maar
laten ruimte aan de wetgever om regels te stellen op basis waarvan inmengingen met een
grondrecht zijn toegestaan.
Hoe is dat onderscheid tussen private en publieke sfeer.
Wat is de persoonlijke levenssfeer?
Individuele burger met al zijn hoedanigheden, gedragingen en andere kenmerken, welke zijn
persoon en leven vormen.
Hieruit kun je afleiden dat het privéleven kan zich dus ook afspelen in de publieke ruimte.
Kijk bijvoorbeeld naar wat mensen posten in facebook. Bepaalde dingen mag jij doen en
zeggen in je huis die je niet in de publieke sfeer mag. Het recht houdt daar rekening mee.
Maar hoe verhoudt zich dit tot gedragingen die plaatsvinden op het internet? Is dat een privé
of een publieke ruimte. Wanneer houdt zoiets op om privé te zijn.
Reikwijdte van artikel 8: zelfs in de publieke ruimte heb jij een privéleven dat op zekere
hoogte moet worden gerespecteerd.
Gegevensbescherming is wel een aparte categorie in de mensenrechten jurisprudentie.
The protection of personal data is of fundamental importance to the enjoyment of right of the
respect for private life.
Er is een apart recht in artikel 7, maar je ziet dat het hof deze rechten soms ook met elkaar
mengt.
In onze grondwet is het integriteit van het lichaam wel belichaamd.
Peter Blok: er was voornemen van biomedisch onderzoek bij delinquenten, er kwam de
vraag om het recht op aantastbaarheid op het lichaam vast te leggen in de grondwet.
We kunnen in NL niet toetsen aan de grondwet. Maar de rechter kan wel toetsen aan artikel
8 EVRM.
Een ieder heeft recht op respect voor zijn woning.
EHRM vraagt hierbij wel om een minimumniveau van de ernst van de inmenging.
Dus als er een fabriek staat met schadelijke dampen dan voldoet dat daar wel aan, maar
windmolens is bijvoorbeeld niet voldoende (enkel het zicht wat wordt ontnomen is
onvoldoende voor een inmenging).
Art. 13: briefgeheim.
Als artikel 8 EVRM voor de rechter komt.
1. Is er een inmenging met artikel 8 EVRM en wat is de ernst van de inmenging?
a. Nee geen inmenging. Einde oefening
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller dcNinablauw. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.79. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
75323 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now