GESCHIEDENIS VAN HET PUBLIEK RECHT
LES 3 & 4
05.10.2020 – 12.10.2020
Algemeen deel: De Engelse constitutionele traditie
Engelse, Britse of VK constitutionele traditie?
Citaat uit een vonnis van vorig jaar – the UK does not have any single document called a
constitution, and yet it has a constitution established over the course of our history by
common law, statutes, conventions and practice (bronnen van de niet geschreven constitutie
van de VK)
1. Engeland: politieke achtergrond
Engelse politieke geschiedenis:
- Gevoel van grote continuïteit
- Geen grote regimeveranderingen, maar wel bepaalde breuklijnen (vooral
zoeken in de sociaaleconomische verschuivingen, op een lange termijn, die
volgt niet dezelfde periodisering als constitutionele geschiedenis)
Wel grote sociaaleconomische en politieke verschuivingen, maar niet helemaal
volgens de algemene chronologie of volgens het patroon van de continentale
ontwikkeling
Begin Tweede Middeleeuwen: Engeland = politieke (en territoriale) eenheid
- Territoriale expansie: Britse eilanden (geostrategisch belang):
o Wales (ME, relatief sterke integratie)
o Schotland + Ierland (veel minder sterke integratie, stemde tegen brexit,
rechterlijke organisatie, common law, geldt enkel in Engeland en
Wales en niet Schotland en N. Ierland)
o Koloniaal imperium (handelscompagnieën, XIXde eeuw –
staatskolonialisme)
- Vanaf ME: parlementaire traditie en ontwikkeling van een eigen rechtstraditie
(common law) – uniforme rechtstraditie tegenover verscheidenheid (daarom
common law)
Nieuwe Tijd: absolutistische tendensen gefnuikt
- In Europa – absolutisme
- Stuart-dynastie (XVIIde eeuw): streven naar onverdeelde interne
soevereiniteit, strijd tussen Kroon en Parlement (oppositie:
1
, sociaaleconomische belangen in het Parlement vertegenwoordigd, common
law rechtsmachten)
- 1642-1649: burgeroorlog ‘royalisten’ contra ‘parlementsgezinden’ –
overwinning van die laatste, maar…
- 1653-1660: militaire dictatuur van Cromwell (eigenlijk dezelfde als de
koning)
- 1660-1688: Restauratie van de Stuart monarchie, tijdens ballingschap vooral
in Frankrijk – hoogtepunt macht Frankrijk + absolutisme - willen dezelfde
soort systeem toepassen (eindigt in 1689 – ‘Glorious Revolution’ – de koning
gaat vluchten, roepen de schoonzoon van de koning om te Troon te nemen)
- 1689: Bill of Rights (politiek compromis bij het aantreden van Mary Stuart en
William of Orange als vorsten na de vlucht van Jacobus II Stuart)
o Een van de belangrijkste documenten in de geschiedenis van
publiekrecht
o Term Bill of Rights kan meerdere betekenissen hebben
o Atypisch gebeurtenis in vergelijking met continentale Europa
o Garanties voor vrije verkiezingen van het Parlement en spreekvrijheid
in het Parlement
o Zie ook de Schotse Claim of Rights (1689)
o Structuur:
1. Aanhef
Van wie gaat de tekst uit: the lords Spiritual (kerk) and
Temporal (hoge adel) and Commons (Lagerhuis)
Te vroeg om over volkssoevereiniteit te spreken
Geschreven document, opgesteld door het Parlement
2. Grieven tegen Jacobus II
Specifieke voorbeelden waarmee het aangetoond wordt dat
de koning zich bezondig heeft aan slecht behoorlijk bestuur
(tirannie)
Koning handelde tegen de wetten
3. Nieuwe verkiezingen van een (Protestants) Parlement (hoogste
instantie – parliamentary sovereignty)
2
, 4. Verklaring van de ‘oude vrijheden en rechten’
Kern van de Bill of Rights
Vooral wat de koning niet mag doet
Conservatieve revolutie – revolutionaire (nieuwe)
absolutistisch regime afschaffen en terug naar de oude,
goede waarden gaan
5. Aanvaarding van de verklaring als voorwaarde voor de toewijzing
van het koningschap
6. Aanpassing van eedformules
7. Aanvaarding van de verklaring door W&M
Aanvaarding door William & Mary
Parlement beslist en niet de vorst
Parlement boven de koning – parliamentary sovereignity
8. Wettelijke bevestiging van de verklaring (+dynastieke opvolging +
uitsluiting van katholieken van de troonopvolging)
Authority of the Parliament
Conform aan de traditie
Verwijzing naar God, maar is het koningschap eigenlijk
niet van God maar van het Parlement
o Bespreking:
Vorst gebonden door de wetten (rechtsstaat door toepassing
van een ‘legaliteitsbeginsel’ waaraan de uitvoerende macht
onderworpen is)
Beperking van de Royal Prerogative: o.m. inzake fiscaliteit
(wet in formele zin vereist), leger in vredestrijd
XVIIIde eeuw: regeringspraktijk
- Bevordert de marginalisering van de vorst in de effectieve uitoefening van de
macht
- Bevordert de ontwikkeling van een kabinet onder leiding van een Eerste
Minister met collectieve verantwoordelijkheid ten opzichte het Parlement
3
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller inadonvil. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.93. You're not tied to anything after your purchase.