Class notes
Aantekeningen van alle hoorcolleges diagnostiek UU
- Course
- Institution
Alle hoorcollege aantekeningen in één document!
[Show more]
1 review
By: christallyc • 2 year ago
Seller
Follow
aswwatkunjeermee
Reviews received
Content preview
Diagnostiek van opvoedings- en ontwikkelingsproblemenInleiding – Anneloes van Baar – 10/11/20
Diagnostiek:
De kunst van het ‘doorkennen’ (dia-gnostiek) van de mechanismen, die bij een bepaald
individu, gegeven zijn/haar omgeving en aanleg, onder de huidige omstandigheden, leiden tot
klachten of disfunctioneren (van der Gaag, 2004).
Nu: Het hele proces van het onderzoeken van een probleem of situatie met het oog op het
verkrijgen van een uniek, gedetailleerd en voldoende compleet klinisch beeld, teneinde de
problemen van de hulpvrager en zijn/haar/hun situatie te begrijpen en verklaren met het oog
op gefundeerde advisering en probleemoplossing.
Kunst of leer?
o Als je meer ervaring hebt, wordt je beter en sneller, maar gaan je vooroordelen ook
meer een rol spelen.
o Kan je het aanleren en stappen volgen? Ja, ook.
Diagnostiek: wat is het?
Het gehele proces van informatieverwerving en -verwerking ten behoeve van de
hulpverlening bij gedrags- of leerproblemen deze definitie hanteren wij!
Meestal naar aanleiding van klachten, of in geval van risicofactoren of eerdere problemen om
het ontwikkelingsverloop te volgen; ook nodig bij wetenschappelijk onderzoek
Screening, assessment en classificatie met betrekking tot ontwikkeling, gedrag en functioneren
worden geïntegreerd tot een (klinisch) beeld om:
1. De problemen te begrijpen = onderkennen en verklaren
2. Een advies te geven met betrekking tot verdere begeleiding of behandeling
3. Om ontwikkeling te volgen
Orthopedagogische diagnostiek
Kind als opvoedeling; kind of jeugdige in relatie tot zijn (beroeps) opvoeders.
Dus een (cliënt) systeem met een pedagogische relatie, maar ook een werksetting kan een rol
spelen.
Bij aanmelding kind is de context (ouders en leerkracht/groepsleider) en de wederzijdse
beïnvloeding (relatie) tussen kind en context vaak onderwerp van onderzoek (transactioneel
uitgangspunt): een systeemperspectief.
Een ontwikkelingsperspectief is daarbij van groot belang: in welke ontwikkelingsfase is het
kind? Je gebruikt andere middelen/tests bij een baby dan bij een adolescent.
Doel van orthopedagogische diagnostiek
Bijdrage tot het verminderen van een probleem of het oplossen van een probleem.
Niet alleen letten op risicofactoren, maar ook op protectieve factoren (beschermende
factoren: wat gaat goed, hierop aansluiten en versterken).
Empowerment (mogelijkheden om om te gaan met problemen) van cliëntsysteem (bijv. het
gezin) vergroten.
Hoe voeren we diagnostiek uit?
1. Op basis van onze theoretische kennis over de factoren die van belang zijn voor opvoeding
en ontwikkeling.
2. Met behulp van een systematische aanpak: door gebruik van het hypothese toetsend model
en de diagnostische cyclus.
3. Diagnoses worden gesteld aan de hand van classificatiesystemen, zoals het DSM.
Diagnose
Een gedetailleerd en omvattend beeld met een verklaring voor de problemen van de cliënt en
zijn/haar situatie, uitmondend in een advies.
Meestal aan de hand van een classificatie bijv. volgens het Diagnostic and Statistical Manual
of Mental Disorders (DSM) of International Classification of Diseases (ICD)
,Diagnostiek van opvoedings- en ontwikkelingsproblemen
Inleiding – Anneloes van Baar – 10/11/20
Niet altijd is classificatie mogelijk, dan kan handelingsgerichte diagnostiek toch
aanknopingspunten geven
Belangrijkste DSM-5 classificatie categorieën voor kinderen
Neurobiologische ontwikkelingsstoornissen
o Verstandelijke beperking
o Autismespectrum stoornissen
o Communicatie / Taalstoornissen
o ADHD
o Motorische stoornissen, TICs
o Leerstoornissen: dyslexie, dyscalculie
Disruptieve, impulsbeheersings- en andere gedragsproblemen
o Conduct Disorder (ernstige gedragsproblemen)
o ODD (oppositioneel gedrag)
Angststoornissen
Depressie
Psychotrauma en stressor gerelateerd
o Reactieve hechtingsstoornis
o PTSS
Voedings- en eetstoornissen
Stoornissen in de zindelijkheid
Slaap waakstoornissen
Andere problemen (V codes): relatieproblemen, opvoedingsproblemen, mishandeling,
problemen met onderwijs, werk, economische omstandigheden, huisvesting, acculturatie
Voor- en nadelen van diagnoses en classificaties
Voordelen: betere communicatie met professionals en ouders; systematisch onderzoek naar
aard, voorkomen, oorzaak en gevolg; duidelijke koppeling met prognoses; en met
behandelingsmogelijkheden
Nadelen: stigmatiserend (ADHD’ers); te simplificerend (mensen reduceren tot hun diagnose),
gaat voorbij aan omstandigheden die een rol spelen en relaties die van belang zijn bij de
ontwikkeling van psychopathologie; zet aan tot onjuist gebruik (denk aan dyslexieverklaring
of vergoeding voor bepaalde zorg).
Betrouwbaarheid? diagnoses verschijnen en verdwijnen, maar de huidige diagnosen gaan al
best een tijdje mee dus zijn grotendeels betrouwbaar.
Systematische aanpak → 5 Vragen / kapstokken
1. Over wie gaat het?
Verschillende doelgroepen (Gezin, Individu, Leeftijd, Chronische aandoening,
Setting)
2. Wat is er aan de hand? (wat zijn de klachten en problemen?)
Onderkenning; verschillende probleemgebieden (bijv. probleemgedrag of
leerproblemen)
3. Waardoor komt dat probleem, of waardoor wordt het in stand gehouden?
Verklaring; biologisch -, cognitief-affectief -, gedragsniveau
4. Wat is er aan te doen?
Verschillende behandelingen
5. Wat is mijn advies?
Advies afhankelijk van behandelmogelijkheden en wensen van hulpvragers
Systematische aanpak De Bruyn et al. (2003) - Diagnostische cyclus
Aanmelding over wie gaat het?
Klachtanalyse wat zijn de klachten en problemen?
,Diagnostiek van opvoedings- en ontwikkelingsproblemen
Inleiding – Anneloes van Baar – 10/11/20
Probleemanalyse wat zijn de klachten en problemen?
Verklaringsanalyse waardoor komt dat?
Indicatieanalyse wat is er aan te doen?
Advisering wat is mijn advies?
Rapportage wat is mijn advies?
De Diagnostische cyclus is gebaseerd op:
Empirische cyclus van De Groot: focus op wetenschappelijk onderzoek
o Hypotheses die getoetst worden met behulp van empirische gegevensverzameling
Regulatieve cyclus van Van Strien: focus op de praktijk van de zorgverlening
o Het zorgverleningsproces is systematisch en in fases ingedeeld; sommige fases
worden herhaald indien nodig (vandaar een cyclus).
Theoretische achtergrond: Empirische cyclus De Groot (1961)
1. Observatie/oriëntatie op een theorie (agressief gedrag)
2. Hypothese/predictie vanuit de theorie (dit gedrag is niet normaal voor een kind van 5)
3. Hypothese toetsing (hoeveel kinderen van 5 vertonen dit gedrag?)
4. Conclusie geldigheid van de theorie
Essentie is: toetsing van de juistheid van beschrijvingen van de werkelijkheid
Regulatieve cyclus Van Strien (1975, 1984)
1. Probleemherkenning
2. Probleemdefiniëring / Diagnose
3. Kiezen van een behandeling
4. Plannen van de behandeling
5. Uitvoeren van de behandeling
6. Evaluatie
Essentie is: evaluatie van het effect van geboden hulp
De regulatieve cyclus vertaald naar de praktijk
Fase van aanmelding en intake = het eerste contact
Teamoverleg met fase van voorlopige indicatiestelling (voorlopig denkschema, oriënterend
beeld)
Fase van gericht onderzoek
Integratiefase
Fase van planning van behandeling
Behandelingsfase
Evaluatiefase (heeft het geholpen?)
Diagnostische cyclus is gebaseerd op het Hypothese Toetsend Model (HTM)
Hypothese: Er is sprake van…
o a) optie A (druk gedrag)
o b) optie B (impulsiviteit)
o Indicaties (wiebelen en opstaan) en contra-indicaties (rustig werken aan opdracht)
Aard van de hypotheses:
o Onderkennende hypotheses (wat is er aan de hand?)
o Verklarende hypothese (waardoor komt dat?)
1. Wie betreft het? Wie zijn betrokken in deze casus? Is er sprake van een specifieke doelgroep?
Aanmelding: Personalia
o Naam/initialen
o Geboortedatum
o Leeftijd
, Diagnostiek van opvoedings- en ontwikkelingsproblemen
Inleiding – Anneloes van Baar – 10/11/20
o Schooltype/groep
o Gezinssamenstelling
o Woonomstandigheden
o Culturele achtergrond
o Ouderlijk gezag
o Risicofactoren
o Bijzonderheden
2. Wat zijn de klachten? Klachtanalyse
Aanmeldings- en/of verwijzingsredenen
Screening: eerste informatie ten aanzien van de problemen die duidelijk worden uit de eerste
vragenlijsten (en/of observaties) en eventueel eerder verzamelde gegevens (dossieronderzoek)
Klachtanalyse op grond van de uitspraken van de cliënt en de hulpvraag die bij het eerste
gesprek naar voren gebracht wordt
Verschil tussen klacht en probleem
Klacht = ‘Uitspraak van de cliënt, waaruit blijkt dat bepaalde ervaringen als zorgwekkend of
negatief worden beleefd’
o “Hij zit nooit stil, heeft nooit rust in zijn lijf”
Probleem = ‘Er is in psychologisch en opvoedkundig opzicht sprake van een bedreigende
situatie’ (de Bruyn et al., 2003)
o “De jongen is beweeglijk en onrustig, in een mate die niet past bij de omstandigheden
en bij de leeftijd van het kind”
Klachten hoeven niet altijd problemen te zijn, bijv. omdat het gedrag past bij de leeftijd van
het kind.
Probleemanalyse
Probleembeschrijving in vaktermen
Probleemordening en benoeming
o Ordenen in bijv. categorieën van de CBCL of DSM-5
o Thematische ordening
o Chronologische ordening
o Taxatie van ernst:
Past het gedrag bij de leeftijd?
Hoe vaak treedt het probleem gedrag op?
Is het situatiegebonden?
Is het specifiek voor psychopathologie (passend bij beelden van de DSM)?
Onderkennende diagnose mogelijk?
Belang van hypothesen?
Voor keuze en richting van diagnostisch scenario en behandeling
Oog hebben voor alternatieve verklaringen!
Inzichtelijkheid diagnostisch proces (stap voor stap beschreven als leidraad)
Theorie als basis
Doelgericht onderzoeken richtlijn voor behandeling
Probleemanalyse
Onderkennende hypothese bevat een stelling dat er sprake is van een syndroom of classificatie
o “De ernst van de rekenproblemen duidt op dyscalculie.”
o “Er is sprake van een angststoornis.”
Waar ligt het belangrijkste probleem? thematische ordening van de problemen
1. Cognitief functioneren
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller aswwatkunjeermee. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.70. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
48298 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 15 years now