Summary
Samenvatting Aansprakelijkheidsrecht hoorcolleges
- Course
- Institution
Alle hoorcollege aantekeningen uitgewerkt inclusief jurisprudentie
[Show more]
Seller
Followbentevandenbosch
Reviews received
Content preview
Aansprakelijkheidsrecht hoorcollegesInhoudsopgave
Week 1 Hoorcollege 1..................................................................................................... 2
Week 1 Hoorcollege 2: kwalitatieve aansprakelijkheid.................................................... 8
Week 2 Hoorcollege 3: verkeersaansprakelijkheid & aansprakelijkheidsregeling o.g.v.
Europese richtlijnen ........................................................................................................ 15
Week 2 Hoorcollege 4: Causaliteit - voorwaarde voor vestiging aansprakelijkheid ........ 22
Week 3 Hoorcollege 5: Causale toerekening (6:98) en Schade ....................................... 27
, Aansprakelijkheidsrecht hoorcolleges
Week 1 Hoorcollege 1
(I) Positie in het systeem
(II) Achtergrond en betekenis
(III) Aansprakelijkheid voor eigen gedrag
(IV) Criteria van artikel 6:162
- Onrechtmatigheid
- Relativiteit
- Toerekening
- (causaal verband .. college 4)
- (schade .. college 5)
(I) Positie in het systeem
Aansprakelijkheid is ons taalgebruik
Hoge Raad 26 april 2016, NJ 2016/375:
“De Hoge Raad zal daarom hierna, mede aan de hand van zijn eerdere rechtspraak, enkele
opmerkingen maken over de strafrechtelijke aansprakelijkheid voor het ‘feitelijke leidinggeven’ aan
een door een rechtspersoon verrichte verboden gedraging ...”
Asser/Sieburgh 6-I 2016/388:
“Dat de beslissing in strijd is met het wettelijke stelsel blijkt ook uit HR 20 september 2002, NJ
2004/458 (Caribbean Bistros/ Club Caraibeen), beslissende dat indien op grond van het ontbreken van
een ingebrekestelling aansprakelijkheid uit wanprestatie niet is gegeven, niet naar de
ongerechtvaardigde verrijking mag worden uitgeweken”
Privaatrecht
• Verhouding burgers onderling
• Deelgebieden (althans: vakken)
o Personen- en familierecht (boek 1)
Erfrecht (boek 4)
o Rechtspersonenrecht (boek 2)
o Vermogensrecht (boek 3,5,6,7)
Goederenrecht
Contractenrecht
Aansprakelijkheidsrecht
Contractenrecht + aansprakelijkheidsrecht =
verbintenissenrecht (boek 6)
Verbintenissen ontstaan uit:
• Overeenkomst (afspraak)
• Wet
o O.D (in beginsel verwijtbaar)
o Rechtmatige daad (in beginsel verwijtloos) (bijv. zaakwaarneming)
o Overige verbintenissen uit de wet
Aansprakelijkheidsrecht o.g.v. onrechtmatige daad
• O.D. in brede zin: eigen handelen, maar ook kwalitatieve en risico-aansprakelijkheden
• Verkeersaansprakelijkheid en aansprakelijkheid o.g.v. Europese regelingen
• Schadevergoeding (boek 6), verjaring (boek 3) en collectief actierecht
• Maar niet: rechtmatige daad, onverschuldigde betaling, zaakwaarneming,
ongerechtvaardigde verrijking
, Aansprakelijkheidsrecht hoorcolleges
(II) Achtergrond en betekenis
De oorsprong van het West-Europese civiele recht (incl. het aansprakelijkheidsrecht) is Romeins.
• Uitgangspunt in het Romeinse ‘delictenrecht’ was dat ieder zijn eigen schade draagt,
behoudens ‘onrecht’ (iniura), waaronder tevens begrepen schuld (culpa) van een ander.
• Het Romeinse delictenrecht was ondertussen vooral gericht op bestraffing (‘boete’).
Grotius (1583 – 1645)
• In 16e – 17e eeuw kwam de notie dat burgers elkaar d.m.v. private acties bestraffen, onder
druk te staan (‘onschriftelijk’).
• Het privaatrecht zou zich moeten richten op herstel van het rechtsevenwicht (‘weder-
evening’; ‘compensatie’
• Zie Inleidinge tot de Hollandse Rechtsgeleerdheid (1631): “Voorts het recht om te straffen
komt toe de Overheden; maer tot de weder-evening hebben regt die verkort zijn.”
De herstelfunctie (ook wel: het compensatoire karakter) staat daarom nu in het Nederlandse
aansprakelijkheidsrecht voorop.
• Uitgangspunt blijft dat eenieder wordt geacht zijn/haar eigen schade te dragen, tenzij aan
een ander een verwijt kan worden gemaakt, dat die ander verplicht tot compenseren
(corrective justice).
• Niettemin is met de verschuiving van de focus van het gedrag van de dader naar
compensatie voor gedupeerden, ruimte ontstaan voor theorieën over rechtvaardige
risicoverdeling (distributive justice)
De (oude)kern van ons aansprakelijkheidsrecht kan begrepen worden vanuit het beginsel van
corrigerende rechtvaardigheid.
Dat is lastiger waar het risicoaansprakelijkheden en kwalitatieve aansprakelijkheden betreft.
Het Coase theorema
• Ronalds Coase’s The Problem of Social Cost (1960) is het meest geciteerde artikel in de
Amerikaanse rechtswetenschap
• De kernstelling van Coase was dat in een situatie van verwaarloosbare transactiekosten,
private partijen d.m.v. onderhandeling steeds het optimale resultaat zullen behalen
ongeacht de verdeling van rechten en verplichtingen.
• Guido Calabresi, auteur van The Costs of Accidents (1970), benadrukt echter dat het
theorema van Coase alleen werkt in een ideaalsituatie die in praktijk zelden bestaat.
• Zijn in werkelijkheid – “in the real world”- transactiekosten verwaarloosbaar.
(III) Aansprakelijkheid voor eigen gedrag
Aansprakelijkheid voor eigen OD – art. 6:162
, Aansprakelijkheidsrecht hoorcolleges
5 criteria voor O.D.: (lid 1)
1. Onrechtmatigheid (lid 2)
a. Inbreuk recht (subjectieve recht, echte inbreuk op dat recht zelf)
b. wettelijke plicht (maatschappelijke onzorgvuldigheid)
c. zorgvuldigheid (maatschappelijke onbetamelijk: omstandigheden van
omstandigheden van het geval)
Kelderluik, Jetblast Verhuizende Zusjes, Zutphense Waterleiding, Struikelende
broodbezorger
2. Relativiteit (6:163)
a. Personele relativiteit
b. Geleden schade
c. Wijze waarop de schade is geleden
Duwbak Linda, Tandarts, Schietincident Alphen a/d Rijn
3. Toerekening: toerekenbaarheid aan de dader (lid 3)
a. OD is te wijten aan schuld dader
b. OD komt voor rekening dader
Krachtens de wet of krachtens verkeersopvattingen
4. Causaal verband = oorzakelijk verband
5. Schade
Eis 1: onrechtmatigheid
Arrest Zutphense Waterleiding over gesprongen waterleiding in de nacht van 4 op 5 januari 1909.
Bewoonster bovenwoning weigerde hoofdkraan te (laten) sluiten.
• Onrechtmatig waren naar oordeel Rechtbank Zutphen ook “daden of nalatigheden, ...
waarbij de nodige eerbied voor een anders persoon, goederen of arbeid uit het oog wordt
verloren”.
• Hoge Raad oordeelde anders (HR 10 juni 1910, W 9038):“O. daaromtrent, dat door zodanige
daden en nalatigheden, als de Rechtbank hierbij op het oog heeft, wel in strijd met hetgeen
zakelijk en maatschappelijk betaamt, kan zijn gehandeld; dat echter de toepasselijkheid van
de artikelen 1401 en 1402 BW (oud) niet daardoor wordt bepaald, maar afhangt van
de bevinding of hetzij de daad, hetzij het verzuim al dan niet in strijd is met des daders
rechtsplicht of inbreuk maakt op eens anders recht, (…).”
Arrest Lindenbaum/Cohen
• Casus van bedrijfsspionage tussen de Amsterdamse drukkerijen van Cohen en Lindenbaum.
Bedrijfsspionnage was niet in strijd met de wet.
• Hoge Raad ‘ging om’ (HR 31 januari 1919, W 10 635, NJ 1919, p. 161):“dat onder
onrechtmatige daad is te verstaan een handelen of nalaten, dat òf inbreuk maakt op eens
anders recht, òf in strijd is met des daders rechtsplicht òf indruischt, hetzij tegen de goede
zeden, hetzij tegen de zorgvuldigheid, welke in het maatschappelijke verkeer betaamt ten
aanzien van eens anders persoon of goed (…).”
• Annotator Molengraaff: “Er is door ons hoogste rechtscollege zelden een arrest gewezen,
waarvan zoo heilzame invloed op ons rechtsleven mag worden verwacht.”
• De derde onrechtmatigheid ingevoerd in dit arrest: onbetamelijk gedrag/onzorgvuldigheid
Drie gronden voor onrechtmatigheid (6:162 lid 2):
• Belang van de juiste categorisering is dat men bij ‘inbreuk op een recht’ of ‘strijd met
wettelijke plicht’ in beginsel onrechtmatigheid kan aannemen, zonder nadere
zorgvuldigheidstoets.
• Bij de ‘maatschappelijke betamelijkheid’, daarentegen, is de vraag of wel of niet zorgvuldig is
gehandeld, juist heel relevant.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller bentevandenbosch. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.03. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
53068 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now