Class notes
Hoorcolleges Taalvaardigheidsontwikkeling
- Course
- Institution
- Book
Nederlandse aantekeningen van en bij de hoorcolleges van de cursus Taalvaardigheidsontwikkeling.
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
1 review
By: maheeftink • 9 months ago
Seller
Followromyvandermolen
Reviews received
Content preview
Aantekeningen Hoorcolleges TaalvaardigheidsontwikkelingHoorcollege 1
Het begrip taalvaardigheid
Metaforen (beeldspraak) over taal en taalgebruik
- Taal als systeem -> taalkunde, taal is een systematisch verschijnsel dat door regels
wordt bepaald
- Taalgebruiker als informatieverwerker (computer) -> psychologie / psycholinguïstiek,
- Taal als instrument (voor gezamenlijk handelen) -> sociologie / antropologie
Taal als systeem
- Regelsysteem, door en door regelmatig (woordenschat als rand, gebruik en context
als perifeer verschijnsel)
- Dominante opvatting binnen de theoretische taalkunde (taalkunde in engere zin)
- Taal als aangeboren vermogen, aanleren niet mogelijk (Chomsky, Pinker)
- Alternatieve opvatting: usage-based benaderingen, constructiegrammatica; taal
beetje bij beetje leren, als eilandjes die langzaam aan elkaar groeien (Tomasello)
- Uitgebreidheid (U) en regelmaat (R)
Taalgebruiker als informatieverwerker
- Computermetafoor
- Kenmerkende opvatting binnen psychologische / psycho-linguïstische benaderingen
- Fundamenteel onderscheid tussen procescomponenten en data of kennisbronnen
- Uiteenlopende modellen van productie en verwerking van gesproken en geschreven
taal (spreken / luisteren / lezen / schrijven)
- Procescomponenten
o Conceptualiseren: vormen van ideeën
o Formuleren / ontleden: ideeën omzetten in taal of andersom
o Articuleren / coderen: taal omzetten in spraak of schrift
o Monitoren: bewaking en strategische sturing
- Kennisbronnen
, o Taalkennis: kennis van woorden, uitdrukkingen en zinnen
o Genrekennis: kennis van prototypische vormen en functies van teksten en
gesprekken
o Situatiekennis: situatie waarin taal wordt gebruikt; doel van een gesprek,
doelen en belangen gespreksdeelnemers, wat er eerder gezegd is
o Wereldkennis
o Metacognitieve kennis / meta-linguïstisch bewustzijn: kennis over kennis,
heeft betrekking op wat we weten over onze eigen kennis
Taal als instrument
- Taalgebruik als gezamenlijk handelen (samen problemen oplossen)
- Kenmerkende opvatting binnen sociologische en antropologische benaderingen
- Taalgebruikers als deelnemers aan ‘communities of practice’ (gedeelde cultuur,
doelen, waarden en normen)
Taalfuncties, taalhandelingen, genres
- Aandacht voor taalfuncties (o.a. communicatief, conceptualiserend of epistemisch,
interpersoonlijk)
- Aandacht voor taalhandelingen (elementaire handelingen: beweerders, stuurders,
binders, uitdrukkers, verklaarders; complexe handelingen: vertellen, argumenteren)
- Aandacht voor genres, cultureel bepaalde manieren van doen (teksten: recepten,
overlijdensadvertenties; spreekvormen: spreekbeurt, huisartsconsult)
Tv of Tc?
- Taalvaardigheid ≠ taalcompetentie
- Competentie: algemeen, onderliggend vermogen (potentie) waarover ieder normaal
individu beschikt (bv. het vermogen om je moedertaal te leren spreken)
- Vaardigheid: specifiek, actueel niveau van bekwaam handelen of presteren waarin
mensen onderling verschillen (bv. leesvaardigheid)
, Perspectieven op taalvaardigheid
- Taalcompetentie staat centraal binnen systeembenadering (geen aandacht voor
individuele verschillen)
- Taalvaardigheid staat centraal binnen individueel-psychologische en sociologische /
antropologische benaderingen
- Individueel-psychologische benaderingen richten daarbij aandacht op individueel
repertoire en verschillen daarin
- Sociologische / antropologische benaderingen richten aandacht op groepsgebonden
verschillen in toegang tot praktijken
- Beide benaderingen zijn nodig voor de studie van taalvaardigheidsontwikkeling,
vullen elkaar aan
Bij/als taalvaardigheid tellen…
- Specifieke vormen van taalkennis en taalgebruik
o Schriftelijk > mondeling taalgebruik
o Tekst op zichzelf > context gebonden taal
o Schooltaal > dagelijkse taal
o Expliciet > beperkte taalgebruik
o Schoolse discours
o Academische taal
- Praktijken waaraan taalvaardigheid wordt afgemeten zijn sociaal/cultureel bepaald,
een selectie, en daarmee een evaluatie van het totale repertoire aan praktijken in de
samenleving
Taalvaardigheidsontwikkeling
- Ontwikkeling hangt af van sociale context, doelen, praktijken
- Ontwikkeling hangt af van individuele eigenschappen (leervermogen, motivatie,
‘beliefs’)
- Belang van thuis- en schoolomgeving en van de continuïteit daarvan:
taalvaardigheidsontwikkeling begint thuis en wordt op school (en daarbuiten)
voortgezet
- Taalvaardigheidsontwikkeling is een levenslang proces
Omvang en groei van verschillen
- Omvang van individuele verschillen in taalvaardigheid: groot en van alle tijden
- Verschillen sluiten groei niet uit, zijn geen reden om achterblijvers op te geven:
vergelijking met anderen laat vaak achterstand zien, vergelijking met jezelf
ontwikkeling
Gelijkenis van de talenten (Mattheus-effect): slimme kinderen worden slimmer en
achterlopers gaan steeds verder achterlopen
- Toename van individuele verschillen gedurende de schoolloopbaan? Bestaat het
Mattheuseffect? -> maatschappelijke consequenties
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller romyvandermolen. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.28. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
52355 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now