Summary
Samenvatting Medische kennis 1.2b psychopathologie
- Course
- Institution
- Book
Samenvatting haperende hersenen hoofdstukken 3, 7 en 10.
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Followsouhaillabouss
Content preview
Haperende hersenen H3Wat is bipolaire stoornis?
Een bipolaire stoornis is een aandoening met twee gezichten: de depressie en de manie (of
hypomanie). Een depressie is iets anders dan een sombere bui en duurt minstens twee
weken, je hebt hier last van ernstige somberheid of juist helemaal geen gevoel,
uitzichtloosheid en gedachten over doodgaan, schuldig of minderwaardig zijn. Andere
klachten die bij depressie horen zijn slaapproblemen, traag bewegen, gebrek aan energie,
problemen met concentreren, slecht eten met gewichtsverlies tot gevolg. Depressie is
gevaarlijk want als je het inderdaad als ondraaglijk ervaart, is zelfmoord je enige uitweg. Van
alle mensen die zelfmoord plegen doet een meerderheid dat tijdens een depressie.
Een manie is het tegenovergestelde van een depressie maar dat maakt het niet iets leuks.
Een hypomanie (klein mani'tje) heeft lichtere symptomen en wordt als prettig ervaren.
Tijdens een hypomanie kun je bergen werk verzetten zonder moe te worden, heb je meer
zelfvertrouwen en veel meer lef (iets te veel wat tot pijnlijke en gênante momenten kan
leiden).
Een manie leidt altijd tot problemen. Je hebt twee vormen: de geprikkelde (dysfore) manie
en de uitgelaten (eufore) manie. Bij beide vormen is iemand ontzettend druk; kan niet
stilzitten, kan niet stoppen met praten en bedenkt elke minuut iets anders en alles is groot
en meeslepend. Slapen is niet nodig want er is energie voor tien. Iemand met prikkelbare
manie maakt ruzie, de eufore manische patiënt vindt alles prachtig maar toch nemen ze
allebei onverantwoordelijke risico's. Het toegenomen zelfvertrouwen kan prettig zijn maar
de rusteloosheid en dadendrang zijn dat zeker niet. Patiënten hebben tijdens een manie
nooit ziekte-inzicht, zelfs als ze al eerder een manie gehad hebben. Het hebben van geen
ziekte-inzicht is een belangrijke overeenkomst met psychose. Een manie kan lang
aanhouden maar ook stoppen na een dag of twee. Slapen is nauw verbonden met bipolaire
stoornis en tijdens beide fases, de depressieve en manische, is de slaap verstoord.
Gestoorde slaap is vaak het eerste teken dat het niet goed gaat.
Behalve manie en depressie bestaat er ook gemengde episode, waarin patiënten zowel
kenmerken van een manie als van een depressie vertonen (meestal opgewonden, geïrriteerd
gedrag, met tegelijkertijd forse somberheid). De gemengde episode is lastig te herkennen en
wordt vaak als depressie gediagnosticeerd.
De snelheid waarmee de episodes elkaar opvolgen zegt hoeveel last iemand van zijn stoornis
heeft. Iemand die eens in 4/5 jaar een fase hebben, functioneren goed, zeker als er geen
depressieve klachten blijven hangen (restsymptomen). 4 of meer fases in een jaar wordt
Rapid cycling genoemd en veroorzaakt veel last.
Bipolaire stoornis is meer dan alleen een stemmingsstoornis en ook het denken (de cognitie)
is aangedaan, de hormoonhuishouding (vooral stresshormonen en het schildklierhormoon),
,het immuunsysteem en het autonome zenuwstelsel dat de bloeddruk reguleert, de
ademhaling en het slaap-waakritme. Iemand die een bipolaire stoornis heeft zonder
depressieve of manische fases op dat moment, kan gemiddeld iets moeilijker de aandacht
vasthouden en lastiger iets nieuws leren dan iemand zonder die stoornis. Dat de cognitie is
aangedaan bij bipolaire stoornis, is pas de laatste jaren aangetoond omdat het om een
bescheiden verschil gaat. De mensen konden in hun kindertijd juist heel goed nadenken en
gemiddeld een tikje hoger functioneren dan hun klasgenoten die later geen bipolaire
stoornis ontwikkelden. De lichte afname van de cognitie op volwassen leeftijd komt deels
door de restsymptomen (niet helemaal). De hersenkamers zijn net iets groter bij mensen
met een bipolaire stoornis dan bij mensen zonder.
De hersenkamers
In de hersenen zijn 4 ventrikels (holtes) die via openingen met elkaar zijn verbonden. Het
midden van de hersenen bevatten vocht die ook door het ruggenmerg loopt. Als de met
vocht gevulde hersenkamers iets groter zijn, wijst dat op krimp van de rest van de hersenen.
Bij veel hersenaandoeningen waarbij de cognitie is aangedaan, zie je dat de hersenen een
klein beetje krimpen (atrofie).
Inderdaad zijn bij mensen met bipolaire stoornis bepaalde hersenstructuren, zoals de
hippocampus en de amygdala (kernen die belangrijk zijn voor geheugen en emoties), net een
tikkeltje kleiner dan bij mensen zonder de aandoening. Zulke verkleiningen hangen bijna
altijd samen met achteruitgang in het denken (Parkinson, Huntington, schizofrenie, multiple
sclerosis, bipolaire stoornis en alzheimer). Hoe meer episodes, hoe meer problemen met het
denken. Op het begin is er met het denken nog weinig aan de hand, daarom hebben mensen
gewoon hun studie af kunnen maken en hebben ze nu een betaalde baan (40-60%). Meestal
werken ze een baan waar er rekening wordt gehouden met de aandoening en waar ze
werken op een lager niveau.
Hoe stel je de diagnose?
Pas nadat iemand een (hypo)manie heeft doorgemaakt, wordt de bipolaire stoornis pas
herkend: dus wanneer iemand minstens een week eufoor (overdreven blij) dan wel dysfoor
(geprikkeld) is en daarbij nog minstens 3 andere klachten heeft: toegenomen activiteit,
risicovol gedrag, geen behoefte aan slaap, overdreven veel zelfvertrouwen, snel afgeleid of
zeer spraakzaam. Een hypomanie is hetzelfde als een manie maar alleen zijn ze milder. De
gemiddelde leeftijd voor de eerste manie is tussen de 17-24 jaar, zelden eerder maar later
kan wel. De eerste manie komt vaak voor tijdens een stressvolle periode: iemand overleden,
relatie voorbij et cetera. Ook kan het iets leuks zijn: slaaptekort door bijvoorbeeld een verre
reis of een meerdaags festival of een heftige verliefdheid.
, Als je eenmaal een manie hebt gehad, heeft de volgende minder aanleiding nodig en op
gegeven moment lijken ze wel spontaan te komen. Het moment dat je een manie gehad
hebt (ook al is het zonder depressie), heb je een bipolaire stoornis meegemaakt. Depressie is
geen punt wat moet zijn geweest om de diagnose te stellen maar de kans op depressie na
een bipolaire stoornis is toch wel iets groter.
Achteraf bezien begint bipolaire stoornis meestal met depressie, zo'n jaar of drie voor de
eerste manie. Soms was het een full-blown depressie (depressie met minstens 5
verschillende depressieve symptomen die minstens twee weken duurde). Soms was het
gewoon een slechte periode. Het typische beloop van bipolaire stoornis is dat van vage
klachten in de kindertijd die nog weinig met stemming te maken heeft, naar vage
stemmingsklachten in de jeugd, naar duidelijke depressie in de adolescentie en uiteindelijk
manie op jongvolwassenen leeftijd en pas dan wordt duidelijk dat iemand een bipolaire
stoornis heeft.
Net als bij suikerziekte zijn er twee vormen: bipolaire I-stoornis: een of meerdere manieën,
al of niet met depressie gepaard; en bipolaire II stoornis: combinatie van hypo manische
episodes en depressies. Bipolaire II stoornis begint vrijwel altijd met 1 of meerdere
depressieve periodes. De hypomanie komt pas rond het 40e jaar. Veel mensen hebben ook
een verkeerde diagnose gekregen (depressie) en waarschijnlijk ook een verkeerde
behandeling doordat ze pas op latere leeftijd een manie krijgen.
Bipolaire II stoornis lijkt misschien milder dan bipolaire I-stoornis omdat de manische fases
niet zo uit de hand lopen terwijl bij bipolaire II stoornis de depressieve periodes snel achter
elkaar gaan en er meer restverschijnselen zijn in de tussenliggende periodes. Ook komen bij
bipolaire II stoornis meer zelfmoordpogingen voor en zijn er geslaagde suïcides. Er bestaat
nog wel een 'light' versie van bipolaire stoornis: de cyclothyme stoornis en dat is iemand met
die aandoening die geen full-blown manie en ook geen full-blown depressies heeft maar wel
sombere periodes en drukke casu quo vrolijke periodes.
Wat kan het anders zijn?
Terugkerende depressies kunnen ook passen bij een persoonlijkheidsstoornis, bijvoorbeeld
borderlinepersoonlijkheid. Onderscheid tussen borderline en bipolaire stoornis is lastig
omdat beide stoornissen een snel wisselend beeld laten zien. Wanneer bij patiënten die
bipolaire stoornis hebben opnieuw gediagnosticeerd wordt, krijgt 10-20% alsnog de
diagnose borderline. Andersom is het hetzelfde van de mensen met borderline krijgt 20%
alsnog een uiteindelijke diagnose van bipolaire stoornis. Dat laat zien dat de twee
stoornissen sterk op elkaar lijken en overeenkomen.
Kenmerken bij bipolaire stoornis: manie met weinig slaap, razende gedachten en snelle
spraak die soms ontspoort.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller souhaillabouss. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.20. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
53068 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now