Aantekeningen van en bij de colleges van de cursus Klankleer, onder leiding van Dicky Gilbers. Bevat onder andere definities van belangrijke begrippen en uitleg van verschillende fonetische en fonologische processen.
Klankleer - Hoorcollege Aantekeningen
College 1
Classificatie van spraakklanken
- Fonetisch - spraak
o Articulatie (laryngale kenmerken, plaats, wijze)
o Akoestiek (spectrale kenmerken)
o Auditieve en visuele perceptie
- Fonologisch - taalsysteem
o Lexicaal contrast, natuurlijke klassen voor processen
- Articulatorische eigenschappen
o Initiatiekenmerken
Pulmonisch: vanuit longen
Egressief: lucht stroomt naar buiten
o Laryngale kenmerken
Stemhebbendheid, aspiratie, stemkwaliteit
o Supralaryngale kenmerken
Vocaal
Ronding: i // u
Lengte: lies // lease
Consonant
- IPA (ToBi – prosodie, SAMPA)
- Structural gaps -> onmogelijke combinaties
- Accidental gaps -> mogelijk maar niet opgenomen in IPA
o Aangegeven met diakritische tekens
- Consonanten NL -> wit, grijs = alofonen, lichtgrijs = individueel spraakbepaald
- U = oe, y = u
- (:) = verlengende klank
- Stemloze alviolaire fricatief = s
- Diftongen (tweeklanken)
o Nederlands: Ei, Ui, Au Engels: Here
o Geronde voorklinkers: ui, u (exceptioneel)
- Affricaten
o Duits: Pferd, Zeit Engels: Church
- Geprenasaliseerde klanken: Mbutu, Nkomo, Ndour
- Ons schrift is een compromisoplossing tussen fonologische principe en morfologische
principe van spelling
- Spelling ≠ uitspraak
- [uitspraak] / = pauze
- Assimilatie = aanpassingsproces naburige klanken verschillende kenmerken
- Coarticulatie = meer geleidelijk uitgevoerde strategie om energie te besparen,
articulatiebewegingen worden minder abrupt en minder groot
- Reductie = verkleining van articulatorische ruimte en tijd (sjwa)
, College 2
Fonologie
- Fonemen: betekenis onderscheidende klanken
- Allofonen: varianten van fonemen
Italiaan zegt /iek/ i.p.v. /ik/, hij weet niet hoe je het uitspreek {I} of {i}
- Insertie: melk (melek), harp (harep) vs. soms, hart
- Deletie: Utrecht, kastje, lichtje (-t)
- Assimilatie: inpakken (impakken), aanjagen, inkopen; articulatiegemak
- Dissimilatie: leren, leraar vs. kopen, koper; perceptiegemak
- Metathesis: wesp/weps; klanken verwisselen van positie
- Alternanties: letter, beat it; lenitie (slordiger), fortitie (sterker)
- Fusie: klank neemt plaats van ene klank over en wijze van de andere klank
- Compensatory Lengthening: kruis, kuis, lijf, blijf, vrouw, hou, jou
Generatieve taalkunde
- N. Chomsky & M. Halle: Verklaren wat verschijnsel menselijke taal inhoudt
- Grammatica: beschrijving van taalsysteem van individuele gebruiker; beschrijving van
wat sprekers van een taal van die taal weten
- Generatief: systeem van expliciete regels
Universele Grammatica
o Aangeboren + leerfase
Principes en Parameters
- Principes: eigenschappen die gemeenschappelijk zijn voor alle talen
o Syllabes zijn eenheden die bestaan uit consonanten/vocalen
- Parameters: taalspecifieke instellingen
o Nederlands staat clusters van medeklinkers toe, Japans niet
- Probleem: soms kan beschrijving van fonologisch proces op verschillende manieren
o Reis – reizen, een z wordt een s aan het eind van een lettergreep
- Beknoptheidseis: meest beknopte/best generaliserende beschrijving is UG-
beschrijving
o Argument: kind maakt generalisaties. Loopte i.p.v. liep, door data omgeving
o Niet na spreken maar regels ontdekken en toepassen
Fonologische regels
- A -> B / C __ D
o Hond: /d/ -> [t] / __ $
- A = foneem / /
- B = realisatie van dat foneem [ ]
- C __ D = omgeving; het foneem bevindt zich op een positie tussen C en D
o Hier: D = $ (syllabegrens)
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller romyvandermolen. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.34. You're not tied to anything after your purchase.
