Een samenvatting van ALLE artikelen en primaire literatuur die je moet lezen voor de cursus Letterkunde van de 17e eeuw (voorheen Gouden Eeuw). Zie de eerste pagina voor de inhoud van het gehele document.
Samenvatting Artikelen Letterkunde van de 17e eeuw
Inhoud
- Week 1. Gouden Eeuw
o Granida – P.C. Hooft
o Herscheppinge – Joost van den Vondel
o ‘De hedendaagse Gouden Eeuw’ – Sipko Melissen
- Week 2. Vroegmodern Schrijverschap
o Hollantsche Parnas
o Vreugde en verdriet in kleine kring: het gezinsleven in proza en poëzie
o De Gouden Eeuw in gedichten van Joost van den Vondel – Agnes Sneller
o ‘Het vrouwelijk aandeel.’ – Marijke Spies
- Week 3. Woord en Beeld
o Minne- en zinnebeelden: een bloemlezing uit de Nederlandse emblematiek
o ‘Investing in your Relationship.’ – Arie Jan Gelderblom
o ‘De zusterkunsten.’ – Marijke Spies
- Week 4. Het pamflet
o Wat wonders, wat nieuws: de zeventiende eeuw in pamfletten
o ‘Gemengde berichten: nieuws als literatuur in de zeventiende eeuw.’
o ‘Hoofdstuk 3.’ – Roeland Harms
- Week 5. Liedcultuur
o Zingend door het leven – Natacha Veldhorst
o Een platina liedboek uit de Gouden Eeuw
- Week 6. Tragisch en komisch toneel
o ‘Klucht en blijspel.’ – René van Stipriaan
o ‘De ontwikkeling van Vondels dichterschap.’ – Eddy Grootes
o Lucifer – Joost van den Vondel
- Week 7. Reisliteratuur
o De Afrikaanse brieven – W.G. van Focquenbroch
o Wandelen onder de palmen – Bert Paasman
,Week 1. Gouden Eeuw
Granida – P.C. Hooft
Eerste bedrijf: speelt zich af op het Perzische platteland, waar de jonge herder Daifilo
tevergeefs de herderin Dorilea tot erotische genoegens probeert te verlokken. Zij wantrouwt
zijn vleierij want ze heeft al vaak gezien hoe gemakkelijk de herders een meisje weer in de
steek laten.
Dorilea's angst lijkt bewaarheid te worden als de van haar jachtgezelschap afgedwaalde
Granida verschijnt: Daifilo heeft nu alleen nog aandacht voor haar. Galant biedt hij de
prinses wat water aan. Deze prijst het eenvoudige, natuurlijke herdersbestaan, dat scherp
contrasteert met het luxueuze, onoprechte hofleven. Ook Granida's hofdames loven de
vrolijke zorgeloosheid van de herderinnen, die zij boven de schijnbare tevredenheid van het
paleis plaatsen. Geheel in de ban van Granida gaat Daifilo zijn ‘godin’ achterna, ondanks
Dorilea's waarschuwing voor de bedrieglijke hofwereld.
Tweede bedrijf: het blijkt dat Daifilo niet simpelweg de ene vrouw voor de andere
ingewisseld heeft. De eens zo losbandige flierefluiter wil nu enkel nog voor zijn beminde
Granida leven. Hij beseft echter dat het standsverschil een bruiloft in de weg staat. Via een
betrekking bij een van de huwelijkskandidaten, de Perzische edelman Tisiphernes, hoopt hij
haar toch te kunnen dienen. Tisiphernes' rivaal is een buitenlandse koningszoon, de plompe
Parth Ostrobas. Een duel tussen deze twee zal bepalen wie de troonopvolger en Granida's
bruidegom wordt.
De voorkeur van de prinses gaat intussen uit naar de herder Daifilo, die haar zo
vriendschappelijk bejegende. Maar Granida heeft geen keuze: wie het duel wint, zal haar
partner zijn. Ook de hofdames beseffen dat het lot zal beslissen over het huwelijk - idealiter
een harmonieuze, vriendschappelijke verbinding van geestelijke zielenliefde en erotische
min. Terwijl de nacht valt, betreurt Daifilo onder Granida's raam zijn onmogelijke liefde voor
de prinses, die heimelijk toeluistert.
Derde bedrijf: Ostrobas wordt bij het krieken van de dag overwonnen door een strijder met
gesloten helm - Daifilo. Deze wil door in Tisiphernes' plaats te vechten zowel zijn meester als
Granida dienen. De vorst roept de winnaar uit tot de toekomstige koning, een moeilijk en
verantwoordelijk ambt, zoals de hofdames uiteenzetten.
Daifilo heeft inmiddels met pijn in het hart zijn baas over de zege bericht; zelf wordt hij
onweerstaanbaar naar zijn godin toe gedreven. Als hij 's avonds opnieuw ronddwaalt bij
Granida's raam, vraagt ze hem wat hij daar doet. Tot Daifilo's verrassing volgt op zijn
liefdesverklaring aan haar die van de prinses aan hem. Zij is bereid haar koninklijke status op
te geven voor een teruggetrokken, sober bestaan en stelt voor samen naar het land te
trekken. Om haar verdwijning te verklaren, verzinnen ze een list.
,Vierde bedrijf: Tisiphernes maakt zich op voor zijn bruiloft, maar zijn vreugde wordt
verstoord door de in het complot betrokken voedster van Granida. Hevig ontdaan zet zij
Tisiphernes, Daifilo en de koning uiteen hoe 's nachts de godin Minerva, in gezelschap van de
negen muzen, Granida naar de hemel voerde om het huwelijk tussen de prinses en een god
te bewerkstelligen. Granida is inderdaad spoorloos, zodat het hof zich neer moet leggen bij
deze eervolle hemelse bestiering. Daifilo voorkomt nog net dat Tisiphernes de hand aan
zichzelf slaat, waarop de edelman besluit zijn leven verder als dolend ridder te slijten. Hij
draagt aan Daifilo zijn bezit en bevoegdheden over, omdat deze Ostrobas verslagen heeft.
De herder verklaart echter liever terug te gaan naar zijn geboortegrond nu er ook voor hem
geen reden meer is aan het hof te blijven; wel belooft hij Tisiphernes' zaken te zullen
waarnemen.
Vijfde bedrijf: Nauwelijks hebben Daifilo en Granida elkaar op het land ontmoet, of
Artabanus - een dienaar van Ostrobas die door hem tot wraak is aangezet - vindt het
gelukkige paar en neemt het gevangen. Daifilo dreigt in een gevecht het onderspit te delven,
maar dan verschijnt Tisiphernes. De gelieven moeten nu wel de ware toedracht van de zaak
onthullen. Ze willen elk de schuld op zich nemen, maar Tisiphernes meent dat hun liefde hen
vrijpleit van straf en ijvert zelfs bij de koning voor een officiële bekrachtiging van hun relatie.
Deze vergeeft Granida haar vlucht en benoemt Daifilo, omwille van getoonde kwaliteiten, tot
zijn opvolger. Daarmee is de weg vrij voor het huwelijk, dat tot slot door herderinnen en
hofdames bezongen wordt.
- Genre: drama uit de Renaissance en een pastorale (zuivere liefde die alles overwint)
- Thema: de kloof tussen eenvoudige platteland en luxueuze hof
- Granida: ‘grande idee’ (de liefde), Ida Quelkel (één van P.C. Hoofts geliefdes)
- Daifilo: ‘dai’ (anagram van Ida) + ‘filos’ (vriend) = ‘minnaar van Ida’
- Petrarkistisch: verliefdheid, verdriet door afwijzing, vurig verlangen, paradoxen
Vijf bedrijven
1. Ontmoeting Diafilo en Granida
2. Diafilo tegenover twee minnaars van Granida
3. Strijd tussen de mededingers
4. Schakeling van Granida
5. Ontknoping en blij end
Platonische ideeën
- Leven op aarde = afspiegeling van de ideeënwereld
- Onze ziel heeft ook vertoefd in ideeënwereld en leeft in heimwee naar het eeuwige
- Terugkeer mogelijk wanneer mens sterft en ziel het lichaam verlaat
- Voorbereiding daarop gebeurt door deugdzaam leven gesteund door Eros (liefde)
, P. Ovidius Herscheppinge: het eerste boek – J. van den Vondel.
Inhout
1. De Baiert wort in den beginne gescheiden in vier hooftstoffen, en de mensch uit aerde.
2. En water geschapen. Hier op volgen de vier eeuwen, uit welker leste de menschen uit het
3. Bloet der reuzen sprooten. Jupiter, toen deze zich godtloos aenstelden, Likaon te voren
4. In eenen wolf veranderende, verdaghvaerde den werreltvloet, en verdronk alle dingen in
5. Het water. Nu schooten Seukalion en Pirra alleen over. Deze beide, toen d’aerde weder
6. Droogh was, herstelden, met steenen achter zich te worpen, het menschdom: want uit
7. Vochtigheit en hitte quamen van zelf andere dieren voor den dagh, en onder deze Piton,
8. De Berghslang. Apollo verdelghde dezen draek, en brogt, ter gedachtenisse van deze
9. Overwinninge, de Pitische speelen op de baen. Men plagh d’overwinners op dit feest met
10. Eikenloof te bekranssen: want de laurier was niet in zwang, eer de maeght Dafne in eenen
11. Lauwerboom veranderde. Toen andere stroomen vergaderden om haeren vader Peneus
12. Te begroeten, ofte troosten, ontbrak ‘er Inachus alleen: dewijl zijne dochter Iö, van Jupijn
13. Aengezocht, na het schoffeeren in eene vaerze verkeert was. Deze werd van Argus gehoet,
14. En Merkuur, na het verhaelen hoe Sirinx in riet herschapen wiert, benam hem het leven,
15. Wiens oogen Juno in den staert van haere paeuwen zaeide. Iö, haere eerste gedaente
16. Weder aenschietende, brogt Epafus ter werrelt.
Vers 1-176 van het eerste boek
Blz. 603 r. 1-9 Ovidius vraagt de goden om hulp voor het vertellen van de schepping.
De Baiert (chaos) bestond uit aarde, zee, baren en hemel.
Blz. 604 r. 10-27 alles was nog een logge, zware, klomp. Niks was nog begonnen met de
vormvernieuwingen. De aarde was nog niet vast.
Blz. 605 r. 29-30 hemel en aarde worden gescheiden
Blz. 606 r. 30-51 de grote warboel werd ontward en daarna kreeg elk element een plek
toegewezen. Aarde en water gingen naar de grond. Ook de wind ging over het water waaien.
Blz. 607 r. 52-55 rotsen en gebergten ontstaan
Blz. 608 r. 56-74 de wereld is verdeeld in vijf repen. De middelste is niet bewoonbaar
door de hitte en de buitenste door de kou. Ook wordt er gesproken over onweer.
Blz. 609 r. 75 de oostenwind begaf zich naar een stam in Arabië
Blz. 610 r. 76-95 zuidenwind trok naar Perzië, de westenwind gaat naar een bergketen
waar de morgenzon rijst. De noordenwind trok naar Rusland. De sterren worden gezien als
levende dieren.
Blz. 611 r. 96 het heelal is goed geordend
Blz. 612 r. 97-119 Prometheus maakte met nieuwe klei de mens. Men leefde eerst
zonder zorgen en verdriet. (Prometheus: God uit Griekse mythologie, hij die vooruit denkt)
Blz. 613 r. 120 men hoefde nog niet bang te zijn voor de ondergang.
Blz. 614 r. 121-143 er was geen oorlog. Ze hadden onbeperkt gewassen. Jupyn maakte
de seizoenen lente, zomer, herfst en winter (zilveren eeuw, hiervoor: gouden eeuw = begin
van de schepping).
(Jupyn: Jupiter, Romeinse mythologie; oppergod, god van de hemel en het onweer)
Blz. 615 r. 144-146 er werden huizen gebouwd om te kunnen overleven in de
verschillende seizoenen.
Blz. 616 r. 147-171 koperen eeuw: er kwam meer haat en nijd. Mensen gingen per
schip op pad naar andere landen. Mensen werden hebberig en hierdoor ontstond oorlog.
Blz. 617 r. 172 de wereld werd slechter (ijzeren eeuw)
Blz. 618 r.173-176 de laatste goede Goden worden verdreven.
De hedendaagse Gouden Eeuw
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller romyvandermolen. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.98. You're not tied to anything after your purchase.
