Uitgebreide notities voor het vak Geschiedenis van Rusland van Ben Dhooge. Aangevuld met mogelijke examenvragen en duidelijke focus op belangrijke begrippen
,HOOFDSTUK 1: RUSLAND EN DE RUSSEN
Verschillende begrippen
- Kiev-Roes (9e-13e eeuw)
- Roes / Moskovskoje gosoedarstvo / Roesskaja zemlja (1240-16e eeuw)
- Rusland / Rossija (vanaf 16e eeuw)
- Russische rijk / Rossijskoje gosoedarstvo (vanaf 18 e eeuw)
- Sovjetunie (1917-1991)
- Russische Federatie (1991-heden)
- Termen veranderen en hebben belangrijke implicaties
- Evolutie ‘Roes’ naar ‘Rossija’ is puur etnisch
- Kiev-Roes Oekraïense of Russische geschiedenis? Gemeenschappelijk verleden, veel discussie
- Rusland is een multi-etnische staat met veel verschillende afkomsten, entiteiten en religies
- Koloniale mogendheid vanaf 16e-17e eeuw, vooral interne kolonisatie, weinig overzee
- Ook Russen buiten Rusland, in 1917 emigreerden 1-2 miljoen Russen maar ze bleven verwant
- Rusland naast staat ook een culturele eenheid, met vooral aandacht voor multi-etniciteit
- Grote wisselwerking met minderheden spelen een zeer grote rol in de geschiedenis
Rusland: het volk
- Oost-Slavisch volk
- Gedeelde afkomst voor Russen, Oekraïners en Belarussen
- Veel gemeenschappelijk qua taal, bestuur en historische ontwikkeling
- Vandaag onafhankelijke staten met etnische overlap
- Kiev-Roes als de twistappel: basis Rusland of basis Oekraïne?
Rusland: de geografie
- Kerngebied: West-Rusland (van Moskou tot Kiev)
- Grote Euraziatische vlakte
- Witte Zee, Barentzee en Kara Zee in het noorden
- Oeral in het Oosten
- Zwarte Zee en Kaspische Zee en Kaukasus in het zuiden
- Veel natuurlijke barrières, zuidoosten en noordwesten
Gevolgen gebrek aan natuurlijke barrières
- Grote vermengingen met andere volkeren aan de grens, multi-etniciteit
- Grotere kans op invallen aan de grens
- Zorgt voor toegenomen militarisering
- Leidt uiteindelijk tot imperialisme en koloniale politiek
- Makkelijkere expansie
- Positionering van de grenzen en centrum hangen af van de natuurlijke barrières
- Communicatieproblemen, hoe groter je land hoe moeilijker communiceren wordt
1
,Belang van rivieren
- Handelsverkeer via de vele rivieren en zijrivieren
- Makkelijker en veiliger
- Handel tussen Scandinavië en Byzantium liep door Rusland, konden zo tol eisen
- Via rivieren koloniseren is ook zeer handig
- Nadeel: rivieren monden uit in (half)gesloten zeeën, geen toegang tot open water
- Toegang tot open zee en ijsvrije havens is het hoofddoel van Russische leiders
- Leidde vaak tot ruzie met Ottomanen, Baltische staten en Oekraïne
Rusland: het klimaat
- Continentaal: warme zomers, koude winter, veel regen in lente en herfst
- Ongunstig voor landbouw, veel regen in korte tijd
- Wel veel mineralen aanwezig in de bodem
- Verschillende vegetatiezones
o tajga (pelzen)
o gemengd bos (honing, was, hout, makkelijk verdedigbaar)
o steppe (goede grond maar kwetsbaar)
2
,HOOFDSTUK 2: DE VROEGSTE TIJDEN
Nomadische fase: migraties
- Eerste migratie pre-Slavische volkeren: 3000-800 v.C.
- Vanuit uitgedroogde Aziatische steppe naar het westen via het noorden van de Kaukasus
- Snelle differentiatie van de andere Indo-Europese talen
- Tweede migratie 800 v.C. – 200 v.C.
- Pripjatmoerassen als oervaderland van de moderne slaven
- Vanuit het oervaderland 3 bewegingen
o Westslaven (Polen, Tsjechen)
o Zuidslaven (Bulgaren, Serviërs, Kroaten, Macedoniërs)
o Oostslaven (Russen, Oekraïners, Wit-Russen)
- Migratie naar het oosten had meeste expansiemogelijkheid
o geen geografische barrières
o dicht rivierennet
o Minder andere volkeren
Naam van de Slaven
- Wenden (Venedi, Venetae, Veneti) ‘Wit’ of ‘Blond’ in het Noorden
- Anten in het Zuid-Oosten
- Slaven (Slaveni, sloveni) in het Westen en Noorden
- Term Slaven komt van inwoners van het waterland
- Slaven zelf gebruiken specifiekere namen op basis van geografische ligging
- Bv. Poljani bewoner van een pole of veld
- Belangrijke bron Nestorkroniek
o Oud manuscript 1180 kopie van nog oudere manuscripten
o Veel informatie over eerste slaven, vorstendommen en onderlinge verhoudingen
o Niet betrouwbaar, wel belangrijke bron voor informatie en namen van volkeren
o Gaat over totstandkoming van de christelijke natie
Contacten met buurvolkeren
- Noorden: Balten en Finnen (riviernamen op -va waren Fins en vredevolle vermenging)
- Zuiden: steppevolkeren: Scythen, Sarmaten, Gothen, Hunnen, Avaren, Bulgaren, Chazaren
- Zeer primitieve militaristische staten, losse confederaties, handel-plundereconomie, veeteelt
- Militair superieur door ruiterij en boogschutters, worden steeds meer sedentair
- Vestigen zorgt voor vermenging en multi-etniciteit
- Effect op andere volkeren: uitgemoord, tribuutbetaling of dienen als huurleger
- Zeer verschillende achtergronden, Slaven leren hier zeer veel van
- Na de Slavische machtsexpansie krijgen volkeren het moeilijker met de Slaven
Scythen
- Perzisch-Iraans volk dat plunderingen ondernam tot in Polen
- Heel actieve rovers, zeer goed ontwikkeld met zeer efficiënte staatscultuur
- Groot contrast tussen Slaven en Scythen
- Landbouwers, kleine stammen, matriarchaat vs. militairen, aristocratie, patriarchaat
- Slaven nemen die patriarchaïsche structuur al snel over
3
, Sarmaten
- Iraans-Perzisch volk die de Scythen onderwerpen in 200 v.C.
- Minder ontwikkelde cultuur dan de Scythen
- Gelijkaardige staatsstructuur als de Scythen
Goten
- Scandinavisch volk die rond 200 de Sarmaten verdreven
- West- en Oost-Goten met als grens de rivier de Dnestjer
- Grote invloed op de Slavische taal
Hunnen
- Mongools volk met Turkse, Slavische vermengingen
- Verdreven de Goten in 370
- Verplaatsen zich naar Hongarije en doven daar uit na de dood van Attila de Hun
- Slaven krijgen meer macht door ontstane machtsvacuüm, gaan Byzantium plunderen
Avaren
- Turks volk met zeer goede connecties met het Byzantijnse Rijk
- Sluiten een pact met Byzantium tegen de agressieve Slaven
- Vestigen zich uiteindelijk in het huidige Roemenië, waar vermenging optrad
- Worden verslagen door Karel de Grote eind 8 e eeuw
Bulgaren
- Turks volk dat vanaf de 7e eeuw de Avaren verdreef naar het oosten
- Sommigen trekken naar de Balkan, anderen naar het noorden (Volgabulgaren)
Khazaren
- Joods volk, maar tolerant tav minderheden
Sedentaire fase: Economisch en sociaal
- Nomadische boeren en veetelers, matriarchale gemeenschap
- Slash and burn techniek
- Extended Family: één stamvader met verschillende zonen en aangetrouwde dochters
- Verschillen extended families vormen een clan (rod), geleid door de oudste
- Verschillende clans samen vormen een stam (plemja) geleid door raad van oudste of Vetsje
- Extended Family < Clan < Stam
- Geen staat!
- Wel territoriale eenheid, maar niet vastliggend
- In het zuiden meer neiging tot staatsvorming door dreiging van steppevolkeren
- Volost of machtsgebied als handels en verdedigingskonvooi, los van clangebieden
- Binnen zo’n Volost krijg je een verstedelijkt centrum Posad of nederzetting, bij waterweg
- Hoofd: vorst gesteund door vertrouwelingen in een Kremlin (ommuurde vestiging)
- Raad van vrijen in een Vetsje beslissen met unanimiteit
Religie
- Traditionele opvatting: Pantheon met 5-20 goden met eigen functie en menselijke kantjes
- Waarschijnlijk godenpaar Rod-Rozjanitsy, vergelijkbaar met Isis en Osiris
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller VitaleLori. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $11.93. You're not tied to anything after your purchase.
