Samenvatting Duurzaamheid
Reader: verzuim, re-integratie, arbeidsomstandigheden en vitaliteit
Hoofdstuk 1 Verzuim
1.1 Beïnvloeding verzuim
Het is in eerste instantie aan de medewerker om te beoordelen of hij zich ziekmeldt, dus of
hij verzuimt. Bij het besluit om te verzuimen zal er sprake zijn van ziekte of letsel met
klachten. Er is elke keer sprake van een
afweging om wel of niet te verzuimen. De
besluitvorming kan worden beïnvloed door de
werkgever.
Verzuimdrempel
Er is sprake van een drempel bij de
besluitvorming om wel of niet te verzuimen.
De drempel om te verzuimen kan hoog zijn, bijvoorbeeld door collega’s die het werk moeten
overnemen, of laag zijn bijvoorbeeld door een ongeïnteresseerde leidinggevende. Over een
lage drempel stap je makkelijk heen. Een hoge drempel daarentegen voorkomt dat
medewerkers zich ziekmelden.
3 aspecten bepalen de hoogte van de verzuimdrempel:
- De verzuimnoodzaak: betreft de mate waarin de medewerker fysiek of psychisch in
staat is om te werken
- De verzuimgelegenheid: de leidinggevende die ongeïnteresseerd is in de medewerker
en/of zijn verzuim, biedt de gelegenheid om te verzuimen. Ook per mail ziekmelden
en niemand reageert erop, er is veel gelegenheid voor ziekmelding. Dit leidt tot een
lage drempel. Veel gelegenheid betekent eerder ziekmelden, dus een lage drempel.
- De verzuimbehoefte: dit betreft de wil of wens om te werken. Collega’s die worden
belast met extra werk wanneer jij je ziekmeldt in combinatie met een goede relatie,
zorgen dat de verzuimbehoefte laag is: liever blijf je werken. Een hoge
verzuimbehoefte betekent dat de medewerker eerder geneigd is zich ziek te melden
en dat is dus een lage verzuimdrempel. Werkgevers moeten streven naar een
verzuimdrempel die precies de juiste hoogte heeft.
Hervattingsdrempel
Kijkend naar het beslissingsmodel kan worden gesteld dat wanneer een medewerker over de
verzuimdrempel stapt, hij zich ziekmeldt. De werkgever kan alleen het moment dat hij zich
weer beter meldt beïnvloeden. Ook bij de hervatting van het werk is sprake van een drempel
(hervattingsdrempel). De werkgever heeft ook hierbij invloed op de hoogte van de
hervattingsdrempel.
Bijvoorbeeld: de werkgever heeft contact gehouden met de medewerkers op een
ondersteunende manier dan zal de medewerker eerder geneigd zijn te starten met werk. Dit
is net zo goed het geval als zijn collega’s extra werk hebben overgenomen, de drempel is dan
laag.
,Kenmerken van de functie van de verzuimende medewerker kunnen, net als de
verzuimdrempel, ook de hervattingsdrempel beïnvloeden. Voorbeeld: bij fysiek zwaar werk
zal een medewerker eerder geneigd zijn ‘helemaal uit te zieken’ alvorens te hervatten.
Werkfactoren die niet direct met het verzuim te maken hebben, hebben ook invloed op de
hervattingsdrempel: een goede sfeer leidt tot een lage drempel, een slechte sfeer tot een
hoge drempel.
Privé-factoren kunnen ook een rol spelen. Zoals een partner die vindt dat je nog niet
hersteld bent en nog niet naar je werk zou moeten gaan.
Alle genoemde factoren die de werkhervattingsdrempel beïnvloeden, betreffen de
hervattingsbehoefte of de hervattingsgelegenheid. Hierbij gaat het bij de
hervattingsbehoefte om de behoefte van de medewerker (bijv. Zwaar werk, lastige klanten)
en de hervattingsgelegenheid die de werkgever biedt (bijv. Geen contact met de
medewerker).
Verhogen en verlagen van de drempels
Een hoog verzuim betekent dat veel medewerkers zich in een bepaalde periode ziek hebben
gemeld of dat medewerkers langdurig hebben verzuimd.
Om medewerkers zich minder snel ziek te laten melden en daarmee een hoge
verzuimdrempel te creëren kan de werkgever de volgende maatregelen nemen:
1. Een verzuimprocedure invoeren waarin is opgenomen dat de medewerkers zich ziek
moeten melden bij de leidinggevende. Dit is direct, persoonlijk contact met de
leidinggevende en medewerkers zullen zich minder makkelijk ziekmelden.
Ziekmelden bij een HR-afdeling of niet-persoonlijk zal de medewerker geneigd zijn
zich sneller ziek te melden.
2. Naar medewerkers communiceren dat verzuim de werkgever geld kost. Het helpt om
hen bewust te maken van de gevolgen van een ziekmelding als hij mogelijk wel of
gedeeltelijk had kunnen werken. Dit moet gebeuren wanneer er nog geen sprake is
van verzuim (bespreken tijdens werkoverleg).
3. Met een medewerker, die zich ziek wil melden, bespreken of er alternatieven zijn. Het
is van belang dat de leidinggevende ook vragen stelt die gaan over het verzuim in
relatie tot het werk. Dit benadrukt het belang om snel weer aan het werk te gaan,
informatie voor re-integratietraject en mogelijkheden naar aangepast werk.
Voorbeeld vragen zijn:
a. Wat zijn je mogelijkheden (wat kan nog wel)? Bij deze vraag wordt gekeken naar
mogelijkheden naar aangepast werk. Thuiswerken kan een alternatief zijn of een
taxi aanbieden. De bedrijfsarts stelt vast waar de medewerker wel en niet toe in
staat is.
b. Wat is de verwachte verzuimduur? Deze vraag geeft de leidinggevende inzicht
hoe lang hij voor vervanging moet zorgen.
c. Zijn er werkzaamheden op het werk die door anderen moeten worden opgepakt?
Puur praktische vraag om te zorgen dat klanten van het bedrijf bediend worden.
4. Een wachtdag invoeren. Wachtdag is een term om aan te geven dat er voor die dag
geen loon wordt betaald aan de medewerker. Het moet van tevoren zijn vastgelegd
in de arbeidsovereenkomst of via een afspraak in de cao. Indien een medewerker na
werkhervatting binnen vier weken wederom ziek wordt, mogen de wachtdagen
overigens niet nog een keer worden ingehouden. Daarnaast maken de meeste cao’s
uitzondering voor verzuim ten gevolge van een arbeidsongeval aangezien de oorzaak
, hier bij het werk ligt. Het maximaal aantal wachtdagen bedraagt, op basis van
wetgeving, maximaal twee dagen per verzuimmelding. Het verzuim kan hierdoor ook
toenemen, doordat de werknemer de gedachte heeft dat hij dan toch maar beter
helemaal kan uitzieken.
Voor beïnvloeding van de hervattingsdrempel zijn er ook mogelijkheden. Dit zijn onder
andere:
1. Regelmatig contact opnemen door de leidinggevende van de medewerker. Het
contact is onder andere bedoeld boor zakelijke kant van het verzuim (verwachte
verzuimduur). Maar het vormt ook een kans om interesse te tonen in de
medewerkers, laten weten dat hij gemist wordt.
2. Het werk tijdelijk aanpassen aan de medewerkers. Soms verdwijnen de medische
beperkingen van de medewerker niet in één keer. Afhankelijk van wat de
medewerker al wel kan, kunnen de werkzaamheden hierop worden aangepast. Ook
kunnen de werktijden tijdelijk worden aangepast. In overleg met de medewerker kan
de werkgever hiervoor een opbouwschema vaststellen. Bij langdurig verzuim is dit
vooral wenselijk. Hierbij is de bedrijfsarts ook in beeld. Het werk aanpassen is niet
alleen maar een middel om de hervattingsdrempel te verlagen, maar het is ook
wettelijk verplicht om het verzuim van de medewerkers te verkorten.
3. Stimuleren dat collega’s contact onderhouden met de verzuimende medewerker.
Vooral bij langdurig verzuim kunnen collega’s steeds minder interesse hebben in de
medewerker die afwezig is. De verzuimende medewerker heeft dan meer het gevoel
gemist te worden en de 1e werkdag wordt makkelijker.
Het is mogelijk dat binnen een organisatie sprake is van een te hoge verzuimdrempel en te
lage hervattingsdrempel. Dit betekent dat medewerkers niet (lang) verzuimen terwijl ze
medisch gezien niet zouden moeten werken. Een zeer ongezonde en dus ongewenste
situatie.
1.2 Verschillende visies
De keuze voor de maatregelen die worden gekozen om de verzuim- en hervattingsdrempel
te beïnvloeden, wordt bepaald door de visie die een organisatie heeft op verzuim.
Op basis van de Arbeidsomstandighedenwet heeft de Ondernemersraad van een organisatie
instemmingsrecht op het te voeren verzuimbeleid. Er moet een visie komen die door zowel
de leidinggevenden als de OR wordt gedeeld.
Veel voorkomende visies zijn:
- Verzuim is medisch: uit deze visie klinkt dat je er niets aan kunt doen wanneer je ziek
bent. Verzuim is mogelijk allen te beïnvloeden door de gezondheid van medewerkers
te bevorderen. De visie (ziek is ziek) ontkent het bestaan van een verzuim- en
hervattingsdrempel. Van veel maatregelen zullen leidinggevende het nut niet inzien.
- Verzuim is een keuze: deze visie stelt dat bij iedere ziekmelding de medewerker de
keuze had om zich niet ziek te melden. Het strikt volgen van deze visie betekent dat
de organisatie 0 ziekmeldingen per jaar haalbaar acht. De verzuimdrempel moet zo
hoog mogelijk liggen. Leidinggevenden zullen alle mogelijke maatregelen inzetten.
Deze visie gaat eraan voorbij dat er medische aandoeningen bestaan die het werken,
onmogelijk maken.
, Sommige bedrijven maken onderscheid in wit, grijs en zwart verzuim in de visie ‘verzuim is
een keuze’.
Wit verzuim: medewerkers die door letsel of ziekte daadwerkelijk niet in staat zijn om te
werken.
Zwart verzuim: verzuimgevallen die onterecht zijn: er is geen sprake van een fysieke of
mentale beperking. De medewerker maakt gebruik van de mogelijkheid om zich ziek te
melden.
Grijs verzuim: er is sprake van klachten maar dit zou niet meteen hoeven te leiden tot een
ziekmelding of langer thuis te blijven dan noodzakelijk. Grijs verzuim is beïnvloedbaar door
de verzuim- en hervattingsdrempel.
De meeste organisaties hanteren een visie die een mix vormt van beide visies. Dit houdt in
dat ervanuit gegaan wordt dat nul ziekmeldingen niet haalbaar is, maar het betekent ook dat
verzuim beïnvloed kan worden en ook beheerst zou moeten worden. De HR-manager kan
een grote bijdrage leveren aan het beheersen van het verzuim door leidinggevenden te
helpen hun visie op verzuim expliciet te maken en deze mogelijk verder te ontwikkelen.
1.3 Berekenen van verzuimcijfers
Het is belangrijk voor de re-integratie van een medewerker om te weten op welke datum de
medewerker zich heeft ziekgemeld. Door registratie kan ook worden berekend hoeveel
dagen de medewerkers hebben verzuimd, hoe vaak ze zich hebben ziekgemeld en ook hoe
lang ze gemiddeld verzuimden. Dit worden verzuimvariabelen of verzuimmaten genoemd.
Aan de hand van de hoogte van de variabelen kan worden beoordeeld of er binnen een
organisatie sprake is van een hoog verzuim of een normaal verzuim.
Het voordeel is dat een systeem zoals SAP of Youforce de verzuimcijfers automatisch
berekent. Het systeem bevat al informatie over het dienstverband van de medewerkers,
zoals het aantal contracturen per week.
Op verzoek van de overheid heeft het College Bescherming Persoonsgegevens, op basis van
onder andere de Wet Bescherming Persoonsgegevens, vastgesteld wat een werkgever wel
en niet mag registreren over een ziekmelding. Er mag veel worden genoteerd, behalve
aandoeningen of medische klachten. Dit mag niet worden vastgelegd, maar de werkgever
moet wel een inschatting hebben of hij wel of niet vervanging moet regelen.
Verzuimpercentage
Het verzuimpercentage geeft weer hoeveel procent van het totale aantal kalenderdagen van
een jaar (365) de medewerkers van een organisatie hebben verzuimd.
In deze formule wordt
uitgegaan van
kalenderdagen dus van 365
dagen per jaar. Er wordt dus
geen rekening gehouden
met de dagen waarop mensen wel of niet zouden moeten werken. Verzuim loopt daardoor
automatisch door op de dagen waarop een medewerker eigenlijk vrij is (meestal de
weekenden).
Verder wordt er rekening gehouden met parttimers: het aantal verzuimdagen wordt voor
hen vermenigvuldigd met hun deeltijdpercentage en voor het aantal beschikbare dagen
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller reneereinders. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.75. You're not tied to anything after your purchase.