Aansprakelijkheidsrecht samenvatting Universiteit van Amsterdam, 2020-2021
Achtergrond en betekenis
Romeinse delictenrecht Uitgangspunt: ieder draagt zijn eigen schade, behoudens ‘onrecht’
(iniuria), waaronder tevens begrepen schuld (culpa) van een ander.
Het Romeinse delictenrecht was ondertussen vooral gericht op
bestraffing (‘boete’). Instituten 4.6.18 & 21 (Justinianus):
Romeinse delictenrecht kende aansprakelijkheid voor personen en
zaken, zoals bijv. slaven en dieren. De actie volgde de eigendom van
de slaaf of het dier en ‘verdween’ bij hun dood.
Sinds Hugo de Groot (1631) verschoof de nadruk van bestraffing naar
vergoeding.
Moderne recht Uitgangspunt: eenieder wordt geacht zijn/haar eigen schade te
dragen, tenzij aan een ander een verwijt kan worden gemaakt, dat die
ander verplicht tot compenseren (“corrective justice”).
Bestraffing primair voor overheden, in het publieke recht.
Privaatrecht ziet op herstel: focus op het slachtoffer i.p.v. de dader.
Kwalitatieve aansprakelijkheid: aansprakelijk in kwaliteit als ouder,
werkgever, eigenaar/bezitter in plaats van voor eigen gedrag.
Risicoaansprakelijkheid: aansprakelijkheid buiten schuld, op basis van
risicoverdeling en niet op basis van eigen schuld.
Grondslagen voor aansprakelijkheid in hoedanigheid (afdeling 6.3.2)
Voor personen Voor zaken & stoffen
Ouderlijk gezag – fout door kind (6:169 BW) Bezitter / roerende zaken (6:173 BW)
Werkgever – fout werknemer (6:170 BW) Bezitter / opstal – leiding – weg (6:174 BW)
Bedrijf – fout niet-ondergeschikte (6:171 BW) Houder gevaarlijke stoffen (6:175 BW)
Vertegenwoordiger (6:172 BW) Exploitant stortplaats (6:176-177 BW)
Bezitter van een dier (6:179 BW)
, ONRECHTMATIGE DAAD
Onrechtmatige daad op grond van art. 6:162 BW (aansprakelijkheid voor eigen gedrag)
1. Onrechtmatige daad (art. 6:162 lid 2 BW)
(1) Inbreuk op een recht
1e stroming: is er sprake van een directe, rechtstreekse of opzettelijke inbreuk? Dan is
deze per definitie onrechtmatig.
2e stroming: inbreuk beperkt tot gevallen van een ‘echte’ inbreuk
3e stroming: als inbreuk wordt aangenomen, wordt nader getoetst aan ongeschreven
(zorgvuldigheids-) criteria.
LETOP! Het gaat NIET op indien het NALATEN betreft.
(2) In strijd met wettelijke plicht
→ art. 450 Sr: een ander in levensgevaar zien en nalaten deze hulp te verlenen.
(Vangt uitdrukkelijk ook een nalaten, mits er een wettelijke plicht tot een doen is.)
(3) Volgens ongeschreven recht in maatschappelijk verkeer betaamt (Lindenbaum/Cohen)
De maatschappelijke onbetamelijkheid is tamelijk casuïstisch, voorbeelden:
→ Gevaarzetting = (HR Kelderluik, HR Jetblast)
→ Huis tuin keuken “ongelukkige samenloop omstandigheden” = (HR Verhuizende zusjes)
→ Sport en spel = terughoudend enkel grove overtreding, abnormale gedraging
→ Hinder = (HR Stankoverlast Pluimveebedrijf R.O. 3.3.2.)
Niet cumulatief, 1 vereiste is voldoende. Maar er kan ook aan meerdere vereisten voldaan zijn.
LETOP! Uitzondering: inbreuk is onrechtvaardig TENZIJ rechtvaardigingsgrond.
- Zaakwaarneming art. 6:198 BW jo. 6:200 BW kan wel worden toegerekend
2. Toerekenbaar (art. 6:162 lid 3 BW)
(1) OD is te wijten aan schuld dader;
(2) OD komt voor rekening dader
- krachtens de wet of;
- krachtens verkeersopvattingen
Art. 6:164 BW bepaalt dat onrechtmatige gedraging van kind onder 14 niet wordt toegerekend.
Art. 6:165 lid 1 BW benadrukt dat geestelijke of lichamelijke tekortkomingen vanaf 14+ niet in de
weg staan aan toerekening, mits het een “doen” betreft.
3. Causaal verband (art. 6:98 BW)
4. Schade
5. Relativiteit (art. 6:163 BW) (HR Tandarts & Schietincident Alphen a/d Rijn)
(1) Wordt dit slachtoffer beschermd?
(2) Wordt hij/zij tegen de geleden schade beschermd?
(3) Valt wijze waarop schade is geleden binnen beschermingsbereik geschonden norm?
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Heleenvanderveen. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $10.79. You're not tied to anything after your purchase.