Dit betreft het onderzoeksrapport van het vak Kritische Blik. Het onderwerp van dit onderzoeksrapport is: Moeten ouders die hun kinderen niet laten vaccineren tegen kinderziektes hiertoe verplicht worden? Dit onderzoeksrapport is beoordeeld met een 8,2.
1. Politicologische invalshoek.................................................................................................................................3
1.1 Wat zijn de gevolgen van het instellen van een vaccinatieplicht?..................................................................3
1.2 Wie zijn verantwoordelijk voor het RVP?.......................................................................................................5
1.3 Welke bezwaren kunnen het instellen van een vaccinatieplicht door de overheid bedreigen?......................9
Conclusie.............................................................................................................................................................14
2. Economische invalhoek.....................................................................................................................................15
2.1 Wat zijn de economische gevolgen voor de Nederlandse overheid bij het verplicht stellen van het
vaccineren van kinderen?...................................................................................................................................15
2.2 Wat zijn de economische gevolgen voor de farmaceutische industrie bij het verplicht stellen van het
vaccineren van kinderen?...................................................................................................................................19
2.3 Wat zijn de economische gevolgen voor de ouders bij het verplicht stellen van het vaccineren van
kinderen?.............................................................................................................................................................20
3. Sociologische invalshoek...................................................................................................................................23
3.1 Welke cultuur bestaat er in Nederland ten opzichte van vaccinaties en het verplicht stellen daarvan?......23
3.2 Welke invloed hebben sociale relaties op de denkwijze over vaccinaties en het verplicht stellen daarvan?
.............................................................................................................................................................................24
3.3 Op grond van welke omgevingsfactoren wordt over het algemeen de denkwijze over vaccinaties en het
verplicht stellen daarvan bepaald?.....................................................................................................................25
Conclusie.............................................................................................................................................................26
,Inleiding
In Nederland worden kinderen al sinds 1957 vanaf de leeftijd van 6 weken gevaccineerd
volgens het Rijksvaccinatieprogramma (RVP), dat onder leiding staat van het Rijksinstituut
voor Volksgezondheid en Milieu (Wikipedia, z.d.). Het voornaamste doel van de RVP is de
Nederlandse bevolking beschermen tegen ernstige infectieziekten en de verspreiding van
ziekteverwekkers te voorkomen (Conyn-van Spaendonck, Van Blankers-Zanders, & Van
Dijk, 2012).
De invoering van de RVP is al jarenlang een succes. Voor de invoering van het programma
en de later ontwikkelde vaccinaties, kwamen ziekten waar de huidige vaccinaties
bescherming tegen bieden, veelvuldig voor. Na de invoering daalde het aantal ziekte- en
sterfgevallen enorm. Ondanks dat het momenteel niet verplicht is gesteld in ons land om
deel te nemen aan het vaccinatieprogramma, is de vaccinatiegraad al jaren zeer hoog. In het
jaar 2012 lag de gerapporteerde deelname van zuigelingen aan de DKTP-vaccinatie (difterie,
kinkhoest, tetanus en polio) op 95,4 procent, aan de Hib haemophilus influenzae type b -
vaccinatie op 96,0 procent en aan de pneumokokkenvaccinatie op 94,8 procent. Dat is
boven de Nederlandse norm van 90 procent (Conyn-van Spaendonck, Van Blankers-
Zanders, & Van Dijk, 2012).
Echter blijkt uit het jaarverslag ‘Rijksvaccinatieprogramma Nederland 2017’ van het RIVM dat
de vaccinatiegraad in ons land de laatste jaren licht aan het dalen is. Met name de deelname
van meisjes aan het HPV-vaccin is aan het dalen. Het jaarverslag stelt dat de deelname aan
de HPV-vaccinatie met 8 procent is gedaald (RIVM, 2018). Verder blijkt uit recent
gepubliceerde cijfers van het RIVM dat vorig jaar nog maar 20,9 procent van de tweejarigen
in Nederland was gevaccineerd tegen alle ziekten die de overheid had uitgebannen. Dit zijn
ruim 1.720 peuters minder dan vorig jaar (RIVM, 2018a). De groep vaccinatie-twijfelaars lijkt
steeds groter te worden. Met name de verhalen die verspreid worden over vaccinaties op
sociale media, maken ouders met jonge kinderen sceptisch.
Verschillende partijen maken zich ernstig zorgen over de huidige ontwikkelingen. Volgens de
Wereldgezondheidsorganisatie moet 95 procent van de peuters in een regio zijn
gevaccineerd om groepsimmuniteit te kunnen garanderen. Is dat niet het geval, dan kunnen
met name niet-gevaccineerde kinderen aangestoken worden door andere niet-
gevaccineerde kinderen. Met name kinderartsen vrezen dat door het gebrek aan
groepsimmuniteit virussen steeds meer voet aan de grond kunnen krijgen. Sommige
kinderartsen willen dat het RVP door de overheid verplicht wordt gesteld (Weeda, 2018). Dit
kan tot gevolg hebben dat ouders ‘gedwongen’ worden hun kinderen te laten vaccineren, of
ze dit nu wel of niet willen. Echter zijn de meningen hierover verdeeld, gezien iedereen
volgens de wet zelf mag bepalen wat er met zijn of haar lichaam gebeurd. Maar is het
verplicht stellen van het Rijksvaccinatieprogramma wel zo’n slecht idee? Zo is het in
Frankrijk sinds 2017 verplicht om zuigelingen te vaccineren. Waarom doet de Nederlandse
overheid dit niet?
Op 30 mei 2018 plaatste de Volkskrant een opiniestuk van universitair hoofddocent Roland
Pierik en hoogleraar filosofie Marcel Verweij waarin zij de noodzaak van een vaccinatieplicht
op met name kinderdagverblijven bespreken. Pierik en Verweij stellen dat doordat het RVP
zo succesvol is, we daardoor al decennialang nauwelijks meer zijn geconfronteerd met de
gevolgen van ziektes als mazelen en polio. Dit zorgt ervoor dat bij veel critici en
vaccinatietwijfelaars de noodzaak en het nut om kinderen te laten vaccineren uit het zicht
verdwijnt. Daarnaast stellen ze dat dit gegeven een goede voedingsbodem is waarop de
anti-vaccinatiebeweging haar geloof kan verspreiden, waardoor de boodschap ook in
bredere kring twijfel kan zaaien.
1
, Pierik en Verweij zijn van mening dat daardoor de vrijwillige vaccinatie minder volstaat en dat
met name gekeken moet worden naar landen als Italië en Frankrijk, waar verplichtende
maatregelen zijn ingevoerd om grote uitbraken te voorkomen. Volgens Pierik en Verweij
heeft de Nederlandse overheid de plicht om kwetsbare burgers te beschermen, en dat
wanneer vrijwillige programma’s niet meer volstaan, ze over moet gaan op meer
verplichtende maatregelen. Pierik en Verweij stellen dan ook voor dat de overheid bepaalde
vaccinaties verplicht stelt als voorwaarde voor de toegang tot kinderdagverblijven. (Verweij &
Pierik, 2018)
Naar aanleiding van de berichtgeving over de dalende vaccinatiegraad, is het verplicht
stellen van het vaccineren van kinderen een populair onderwerp van discussie geworden.
Wij willen in ons verslag de sociologische, politicologische en economische perspectieven
uitlichten met betrekking tot deze discussie. Ons maatschappelijk vraagstuk wat in dit verslag
zal worden beantwoord is: moeten ouders die hun kinderen niet laten vaccineren tegen
kinderziektes hiertoe verplicht worden? Wij willen dit actuele, maatschappelijke vraagstuk
vanuit verschillende (sociaal)wetenschappelijke perspectieven kritisch bekijken en
verschillende deelvragen beantwoorden om een substantiële bijdrage te kunnen leveren aan
de maatschappelijke discussie omtrent het verplicht stellen van vaccinaties.
2
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller romyax. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $11.21. You're not tied to anything after your purchase.
