Class notes
Sanctierecht alle werkgroepen + uitgebreide antwoorden
- Course
- Institution
Sanctierecht alle werkgroepen met uitgebreide antwoorden. Goede voorbereiding voor het tentamen.
[Show more]
2 reviews
By: Ondernemingsrecht123 • 2 year ago
There are wrong answers in it. In addition, it is not extensive, but quite short. Also not quite up to date anymore
By: maarten1123 • 3 year ago
Seller
Followingridp
Reviews received
Content preview
1. Sanctiedoelen en straftheorieënLiteratuur
W.H.A. Jonkers, ‘De strafrechtelijke straf: inhoud, grondslag, doeleinden’, in: Y. Buruma, 100 jaar
strafrecht. Klassieke teksten van de twintigste eeuw, Amsterdam: Amsterdam University Press 1999,
p. 163-175. (via Canvas)
P.C. Vegter, Vormen van detentie (diss. KUN), Arnhem: Gouda Quint 1989, p. 158-171 (par. 6.3.3-
6.3.4). (via Canvas)
G. Knigge, Het irrationele van de straf, Arnhem Gouda Quint 1988 (via Canvas).
F.W. Bleichrodt en P.C. Vegter, Sanctierecht (tweede druk), Deventer: Kluwer 2016, p. 11-14
(paragraaf 1.5 Theoretische achtergronden) (via Canvas).
1. Beantwoord – bij voorkeur zonder iets van de stof te hebben gelezen – de volgende vraag:
waarom straffen wij?
Om maatschappelijk ongewenst gedrag af te leren en andere mensen af te schrikken om zich op een
dergelijke manier te gedragen.
2. Om de vraag te beantwoorden waarom wij straffen wordt in de literatuur onderscheid
gemaakt tussen een drietal clusters van strafrechttheorieën, te weten de retributieve
straftheorieën (ook wel: absolute vergeldingstheorieën), de relatieve (ook wel: doeltheorieën) en
de verenigingstheorieën. Licht ieder van deze theorieën toe. Geef daarbij aan wat deze theorieën
inhouden, wat daarbij als grondslag en als doel van de straf wordt gezien en wat thans de
heersende strafrechtstheorie is. Noem voorts de kenmerken van elke strafrechtstheorie en licht
toe in welke tijd deze theorie kan worden geplaatst.
De retributieve straftheorieën (absolute vergeldingstheorieën)
Absolute vergeldingstheorieën: Van oudsher zijn deze theorieën dominant. Hierbij worden de
grondslag van en de rechtvaardiging voor het straffen niet zozeer gezocht in het veronderstelde
toekomstige effect daarvan, maar in het vergelden van schuld. Er wordt gestraft omdat er misdaan is.
Representant: Immanuel Kant. Vergelding is een categorische imperatief. Daarmee wordt bedoeld
dat de straf als uitdrukking van de rechtvaardigheid op de misdaad dient te volgen, ongeacht het
effect ervan. De strafmaat dient in de visie van Kant te worden afgestemd op de ernst van de
misdaad en niet op eventuele gevolgen van de straf.
Deze opvatting is geworteld in het uitgangspunt van het van maatschappelijk verdrag en gaat uit van
rechtsbeginselen, zoals het legaliteitsbeginsel. Gelet op de nadruk op vergelding en dus het verleden,
worden deze theorieën ook wel retributivistisch genoemd. Straf wordt gezien als een morele of
noodzakelijke reactie op hetgeen is misdaan, los van een mogelijk toekomstig effect van de straf.
De relatieve straftheorieën (doeltheorieën)
Deze klassieke strafrechtstheorie welke door onder anderen Beccaria werd aangehangen staat in de
eerste plaats in het teken van de preventie. De grondslag van en de rechtvaardiging voor het straffen
wordt gezocht in het te verwachten toekomstig effect ervan. Dit klassieke denken over straffen is
gebaseerd op het uitgangspunt dat een straf een middel kan zijn tot beïnvloeding van burgers. De
maakt volgens deze opvatting een rationele afweging tussen de voordelen die een strafbaar feit
oplevert en het nadeel dat voortvloeit uit de bestraffing. Het nadeel van de straf dient groter te zijn
dan het voordeel dat het delict meebrengt. Jeremy Bentham is een representant van deze utilistische
,stroming. Dreiging met en oplegging van straf worden in de eerste plaats aangewend om strafbare
feiten te voorkomen. Volgens Beccaria mag de strafbedreiging niet hoger zijn dan noodzakelijk uit
een oogpunt van dit preventieve doel. Hierdoor dienen de strafbedreigingen niet alleen als
instrumenten met het oog op de veiligheid van de samenleving en haar burgers, maar ook als een
waarborg ter voorkoming van wrede, ongelijke en onvoorspelbare bestraffing.
De verenigingstheorieën
Hierbij wordt voortgebouwd op de gedachte dat de vergelding als grondslag van de straf geldt, maar
de theorie van het maatschappelijk contract als grondslag wordt losgelaten. Deze 19 e -eeuwse
denkrichting welke door Hegel werd aangehangen staat bekend als de neo-klassieke
strafrechtstheorie. De strafmaat wordt bepaald aan de hand van proportionele schuldvergelding. Er
is sprake van een bovengrens van de straf: niet meer leed mag worden toegevoegd dan verantwoord
is in het licht van de ernst van het feit en de schuld van de dader.
3. Jonkers definieert de straf als de vergelding van schuld. Aan die constatering verbindt hij ook
een heel duidelijke consequentie a. Welke consequentie is dat?
Dat de term vergelding niet die betekenis of eigenlijk niet die draagwijdte heeft welke de absolute
vergeldingstheorie eraan hecht. Volgens de absolute vergeldingstheorie is de vergelding een
onontwijkbaar postulaat ter gerechtigheidsrealisering. Ieder onrecht en iedere schuld dient
vergolden te worden en de zwaarte van de vergelding moet in overeenstemming zijn met de schuld.
Jonkers bedoelt met straf als schuldvergelding slechts dat het kwaad van de straf als ‘straf’ enkel en
alleen begrepen kan worden uit een daaraan voorafgaand in vrijheid begaan delict. Vanwege dat
delict heeft de dader straf verdiend. Wanneer die straf wordt gegeven wordt de
afkeurenswaardigheid van de misdraging voor de dader zelf en voor ieder die het vernemen wil
pijnlijk gedemonstreerd. De straf dient dus enkel om te demonstreren dat het wangedrag wordt
afgekeurd en niet om genoegdoening voor het slachtoffer of voor anderen te zoeken.
b. Wordt de door Jonkers gehuldigde opvatting door de Hoge Raad gedeeld? Licht toe waarom
dat het geval is.
Ja, de Hoge Raad ziet straf ook als een middel om het wangedrag af te keuren. Het zwarte
ruitersarrest.
c. Mag schuld in de ogen van Jonkers ook onvergolden blijven? Zo ja, welke bijkomende redenen
zijn dan nodig om tot strafoplegging over te gaan.
Ja, schuld mag onvergolden blijven en soms moet dit zelfs volgens Jonkers. Om wel tot strafoplegging
over te gaan moet hetgeen dat de straf nastreeft op zichzelf legitiem zijn, maar ook legitiem als
strafdoel zijn. Daarnaast moet de straf ook een geschikt middel zijn om dat doel te effectueren.
4. De absolute vergeldingstheorieën en de doeltheorieën kennen in hun meest zuivere vorm
zowel een beschermend aspect dat (veelal) in het voordeel van de dader uitpakt, of in ieder geval
kan uitpakken, als een duidelijke schaduwzijde die uiterst nadelig kan zijn voor de veroordeelde.
Licht toe waarom dat het geval is.
Schaduwzijde absolute vergeldingstheorie: er wordt altijd straf opgelegd, ook al is het zinloos. Er
moet gestraft worden, zelfs al vergaat de wereld morgen. Beschermend aspect: De straf mag nooit
hoger zijn dan de schuld. Minder ernstige feiten zullen dus niet heel veel zwaarder gestraft worden.
Het biedt zekerheid en beschermt tegen willekeur. De straf die wordt opgelegd door de overheid is
niet toegesneden op de persoon van de dader, maar meer objectief want het gaat om de daad.
Schaduwzijde doeltheorie: In het licht van beveiliging van de maatschappij kan een zware straf
worden opgelegd of zelf onschuldige mensen worden gestraft als dit noodzakelijk is. Er is weinig
, sprake van rechtszekerheid, minder objectief. Er wordt meer gekeken naar de persoon van de dader
in het licht van de maatschappelijke opvattingen. In zelfde situaties kunnen mensen verschillende
straffen krijgen dus opent het de deur naar ongelijkheid. Beschermend aspect is dat mensen niet
gestraft zullen worden als dat geen nut dient.
5. Het Nederlandse sanctiestelsel is een zogenoemd ‘tweesporenstelsel’.
a. Wat houdt het tweesporenstelsel in? Geef de belangrijkste verschillen aan tussen beide ‘sporen’
en geef aan welke kritiek op dit stelsel mogelijk is. [Voor het beantwoorden dient de student eigen
onderzoek te verrichten.
Het tweesporenstelsel houdt in dat er kan worden gekozen voor een straf of een maatregel. Bij de
straf is de verwijtbaarheid de grondslag en gaat het om intentionele leedtoevoeging. Bij de maatregel
gaat het om beëindiging van een ongewenste situatie. De straf moet proportioneel zijn aan het
strafbare feit, maar de maatregel hoeft dat niet perse te zijn. Het doel van de maatregel het veilig
terug laten keren in de samenleving heel lang kan duren via tbs terwijl het veilig terug laten keren in
de samenleving via een gevangenisstraf heel veel korter kan. Vroeger hadden we alleen maar
straffen en mensen die niet gestraft konden worden omdat ze ontoerekeningvatbaar waren vielen
daarom buiten de boot. Straffen werden eerst alleen maar geizne om te vergelden en met de
invoering kwam ineens aandacht voor herstel van de dader. Nu wordt de maatregel wel weer
opgelegd om herstel maar dat is dan om de samenleving veiliger te maken. Zo zijn de straf en de
maatregel weer dichter bij elkaar komen te liggen.
Kritiek: De maatregel kan ook als een bijkomende straf worden ervaren omdat bijvoorbeeld voor een
agressiecursus zelf betaald moet worden. Voor de dader zal een maatregel en een straf allebei als
straf voelen.
b. Stel dat de wetgever zich aan zou sluiten bij de bovengenoemde opvatting van Jonkers, welke
implicaties zou dat dan hebben voor de huidige vormgeving van het tweesporenstelsel?
Jonkers is van mening dat alleen wordt gestraft als er schuld is, de maatregel kan worden opgelegd
als er geen schuld is dus wordt het doel van de straf overstegen met oplegging van een maatregel.
Zou Jonkers dan een maatregel als straf zien? Een maatregel is geen straf maar zo wordt het wel
gevoeld door daders. Alle sancties hangen vast aan schuldvergelding, wat je ook doet het moet
vasthangen aan die proportionele schuldvergelding. Als de maatregel alleen wordt gedragen door
het nut voor de samenleving dan kom je in de problemen met Jonkers, dat hoort volgens hem niet
thuis in het strafrecht. Via het civielrecht kan ook worden geregeld dat mensen gedwongen worden
opgenomen. Als je dus boven het vergelden van schuld komt, dan mag je strafrecht niet meer
inzetten. Jonkers zou dus het tweesporenstelsel aanpassen naar een monistisch stelsel.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller ingridp. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $9.00. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
52510 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now