In deze samenvatting zijn de college's van het derdejaarsvak Ethiek samengevat. De informatie uit het boek is hierin verwerkt en bevat ook footnotes om het betreffende stuk terug te kunnen lezen. Achterin de samenvatting is een handige begrippenlijst te vinden.
Inhoudsopgave
Ethiek – Integrale Veiligheidskunde.......................................................................................................1
Boek: Ethiek en Veiligheid – Gerben Bakker...................................................................................1
College 1: Introductie.........................................................................................................................3
Wat is ethiek?.................................................................................................................................3
Waarom is ethiek van belang voor veiligheid?...............................................................................3
Normen en waarden.......................................................................................................................3
Morele problemen en dilemma’s...................................................................................................3
De tikkende tijdbom.......................................................................................................................4
Ethische theorie..............................................................................................................................4
College 2: Gevolgenethiek en het maatschappelijk belang................................................................6
De aardgasbaten en de -kosten......................................................................................................6
Het consequentialisme...................................................................................................................7
Kenmerken van het consequentialisme..........................................................................................7
Universele plichten vs Belangen en doelen....................................................................................7
Utilisme vs. Good practice principles..............................................................................................8
Het maatschappelijk nut.................................................................................................................8
Het utilisme....................................................................................................................................8
Koepelgevangenis...........................................................................................................................8
Bezwaren tegen het utilisme..........................................................................................................8
College 3: Plichtethiek........................................................................................................................9
Maatschappelijk nut, maar..?.........................................................................................................9
Wat is de zetel van de moraal?.....................................................................................................10
Kant’s opvatting over de vrije mens..............................................................................................10
Wat betekent de ‘rede’ volgens Kant...........................................................................................10
Werkelijke autonomie betekent dus…..........................................................................................10
De rechtstaat................................................................................................................................11
College 4: Deugdethiek.....................................................................................................................11
Wat is deugdethiek?.....................................................................................................................11
Aristoteles en de basis van de deugdethiek..................................................................................11
De deugdethiek en de normatieve theorie...................................................................................12
Waakzaam en Dienstbaar.............................................................................................................12
, Politie-kids....................................................................................................................................13
Communitarisme..........................................................................................................................13
De deugden van de IVK’er............................................................................................................14
Deugdethiek en positieve veiligheid.............................................................................................14
College 5: Veiligheid en Emotie........................................................................................................15
Vormen emoties een basis voor de moraal?................................................................................15
Casus: de aanrijding van Ize..........................................................................................................15
Casus: de Londense rellen: massa, media en morele paniek........................................................15
Morele emoties............................................................................................................................16
Angst.............................................................................................................................................16
Woede en de drang tot erkenning................................................................................................17
Subjectieve veiligheid...................................................................................................................17
College 6: Integriteit.........................................................................................................................18
Wat is integriteit in de huidige samenleving?...............................................................................18
De relatie tussen integriteit en veiligheid.....................................................................................18
Casus: Werknemersspionage........................................................................................................19
College 7: Veiligheidstechnologie en ethiek.....................................................................................20
Casus: de schietpartij in Alphen aan den Rijn...............................................................................20
Waarom is ethiek in relatie tot veiligheidstechnologie van belang?.............................................20
Is er regie over de techniek mogelijk?..........................................................................................21
De autonomie van drones............................................................................................................21
Begrippenlijst....................................................................................................................................22
, College 1: Introductie
Wat is ethiek?
Ethiek is de systematische bespiegeling op het menselijk handelen aan de hand van opvattingen over
goed en kwaad.1
- Menselijk gedrag en het handelen; het gaat niet om het denken maar om het doen, maar het
gaat ook wel weer om de intenties en motieven van het doen en de argumenten die gegeven
worden
- Systematisch: het onderzoeken waarom we iets doen op bepaalde gronden. Kan het beste
gebeuren door de motieven te ordenen en te categoriseren
Waarom is ethiek van belang voor veiligheid?
- Complexe bestuurlijke afwegingen ordenen
o Morele handelingsopties in kaart brengen <wat moeten we doen?>
- Verantwoording geven
o Denk aan de Onderzoeksraad voor Veiligheid
- Steeds grotere waardendiversiteit
o Denk aan sociale veiligheidsvraagstukken omtrent religie en gender (bijvoorbeeld
#metoo)
- De bescherming tegen bureaucratisch managementdenken (en private belangen)
o Afweging tussen resultaat of principe? Denk aan ASML en levering chipmachine
- De bescherming tegen technologisch exces
o Denk aan HTM gezichtsherkenningssoftware
- Het waarborgen van integriteit
o Ethiek dient als uitgangpunt bij het formuleren van gedragsregels
- Gedragspsychologische veiligheidsproblemen benaderen
o Ethiek als gedragspsychologisch onderwerp: <Waarom weten we wat het goede is
om te doen, maar doen we het toch niet?>
Normen en waarden 2
Norm: verkeersregels voor goed gedrag
Waarde: een (gedeelde) voorstelling die het ijkpunt vormt van wat wordt gezien als waardevol of als
kenmerkend voor goed gedrag
Moraal: de verzameling van gedragsopvattingen in een samenleving of individu
Morele problemen en dilemma’s
Morele problemen draaien om de vraag: ‘wat behoren we te doen?’
- Benaderingen volgen meestal uit conflicterende
waardenposities
Dilemma: ‘Een morele afweging tussen twee handelingsopties waarbij
beide opties in gelijkwaardige mate problematisch zijn of niet
verkiesbaar.’3
1
Ethiek en Veiligheid – bladzijde 22
2
Ethiek en Veiligheid – bladzijde 23
3
Ethiek en Veiligheid – bladzijde 37
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller ivkmeid. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.81. You're not tied to anything after your purchase.
