Samenvatting met alles wat je nodig hebt voor het tentamen. Uitgebreide college aantekeningen en extra informatie wat verder is benoemd tijdens college. Bevat alle colleges (7x). College aantekeningen worden gevolgd door de bijhorende literatuur bij dat college, dit zijn de artikelen uit de klapper...
College aantekeningen terrorisme en terrorismebestrijding
College 1 10 november 2020
Terrorisme als verschijnsel : wat is terrorisme? Wat zijn historische voorbeelden?
Docente : Mar,na Althoff
Terrorisme als verschijnsel - dia 3
- Wat is terrorisme?
- Historische voorbeelden
- Defini7es van terrorisme
- Typen terrorisme
- Oud en nieuw terrorisme
- Dimensies van onderscheiding
- Een criminologische bendering
- Wat terroristen willen
Wat is terrorisme? - dia 4
Wat terrorisme is is een moeilijke vraag.
- Terrorisme is een oud fenomeen, talloze historische voorbeelden, maar zeer diverse voorbeelden
- Kent een lange geschiedenis.
- De historische voorbeelden laten zien dat terrorisme een zeer complex probleem is.
- Terrorisme niet zo maar te verslaan (Richardson)
- We kunnen terrorisme als fenomeen niet verslaan door alle terroris,sche bewegingen te vernie,gen (bijv.
leiders doden)
- Hoofdstuk uit klapper
- Hedendaagse terrorisme een moderne vorm van terrorisme?
- De geschiedenis bepaald of hedendaagse terrorisme wordt gezien als terrorisme
- Met terrorisme als hedendaags verschijnsel bedoelen we vaak bepaalde vormen van poli,ek moslim
radicalisme.
- Nieuwe terrorisme als hyperterrorisme?
- Hedendaagse terrorisme wordt als nieuwe vorm van terrorisme beschouwd. Er wordt zelfs gesproken van
hyperterrorisme omdat het nieuwe terrorisme in een aantal opzichten lijkt te verschillen ten opzichte van het
terrorisme uit het verleden.
> Wat zijn dan de verschillen tussen de hedendaagse of nieuwe terrorisme en de oude bekende vorm van terrorisme?
Een duidelijk voorbeeld is het kenmerk van de huidige media samenleving. Als we dit toepassen op het nieuwe
terrorisme is een bekend voorbeeld dat IS bijvoorbeeld hun terroris,sche dreiging heeK verbreid door onthoofdingen te
filmen en op YouTube te zeOen en zo het world wide web in te sturen.
Tradi;oneel terrorisme - dia 5
Onderscheiding 3 vormen van het zogenaamde oude terrorisme :
1. Social revolu7onair
2. Na7onalis7sch / separa7s7sch
3. Repressief / vigilant
Deze indeling is wel enigszins arbitrair, namelijk discussie of het 3 of vier vormen zijn, anderen spreken zelfs van
‘waves’. Maar zeker is dat er wel onderscheidingen kunnen worden gemaakt in het oude terrorisme en dat dit een
kapstok geeK om terrorisme te onderscheiden.
In de klapper staan nadere beschrijvingen van deze vormen.
, Pagina 2 van 84
1. Sociaal revolu;onaire terrorisme - dia 6
- Doel : vernie7gen van het kapitalisme
- Doel aanslagen : volksopstand ontketenen (om maatschappelijke omwenteling tot stand te brengen)
- Kenmerk : minderheid bevolking sympathiseert met hun ideeën
- Voorbeeld : RAF (Duitsland) (de ac,efste naoorlogse links extremis,sche terreurgroep, vochten tegen kapitalisme en
sociale ongelijkheid)
- RAF heeK het poli,eke landschap in Europa veranderd en met name de bestrijding van RAF heeK tot
extreme uitbreiding en verruiming van rechten en bevoegdheden van vervolgingsinstan,es geleid.
Historisch bekeken vaak extreem links georiënteerd. En strek solidair met revolu,oneer vrijheidsbewegingen in derde
wereld. Vertegenwoordig vaak jonge mensen, studenten met radicale opvaXngen over democra,e en sociale
gelijkheid. Ontvoerde kapitale lijders.
2. Na;onalis;sch / separa;s;sch terrorisme - dia 7
- Doel : neerzeVen van een onaWankelijke (etnische) staat
- Doel aanslagen : onaWankelijkheid op basis van etnische en of na7onale iden7teit
- Kenmerk : steun en sympathie onder grote delen van de etnische bevolking; strijders vaak geen minderheid
- Voorbeelden : ETA, IRA, Zuid-Molukkers in Nederland (ontypisch voorbeeld)
Zuid-Molukse kapingen in Nederland - dia 8
- Doel : gijzelingsac7es in de jaren 1970
- De Nederlandse regering dwingen om eerder gedane toezeggingen over de terugkeer van de Zuid-Molukse
gemeenschap na te komen (terugkeer van Zuid-Molukse gemeenschap naar zelfstandig Indonesisch eiland)
- Is hier sprake van terrorisme? Defini7estrijd (ook wel discussie over deze vraag)
- Ja, ze vochten voor hun rechten en erkenning, ze vochten voor hun onaWankelijkheid in het eerder
uitgeroepen Republiek der Zuid-Molukken. Hun doel was dan ook uiteindelijk een ona[ankelijke Molukse
staat neer te zeOen.
Deze gemeenschap die ,jdlijk in nl verbleef kregen geen erkenning, geen rechten en hadden geen betekenis voor
Nederlandse samenleving. Ze werden verstopt en verbannen in kampen en daardoor van hun culturele iden,teit
beroofd. Dit was de aanleiding van protesten omdat de overheid hun toezegging niet nakwam.
Repressieve (vigilante) terrorisme - dia 9
- Doel : rechts-extremis7sche groeperingen die zich met geweld verzeVen tegen verworven belangen en rechten van
emancipa7ebewegingen
- Doel aanslagen : met geweld optreden als een soort burgerwacht (vigilanten) tegen deze groepen
- Kenmerk : heimelijke sympathie van leger en poli7e (beschermen hun handelingen en ideeën)
- Voorbeeld: Ku Klux Klan, Grijze wolven (in Turkije)
Vigilanten zijn burgerwachten. Hoe meer macht rechts-extremis,sche groepen krijgen, hoe gevaarlijker.
Terrorisme is dus een erg complex verschijnsel. Van alle ,jden geweest, dus ook in toekomst mogelijk. Dat maakt het
ook moeilijk om een defini,e te geven.
, Pagina 3 van 84
Nieuwe, moderne terrorisme - dia 10
- Sinds 9/11 religieus fundamentalisme belangrijke karakteris7ek
- Doel : doelen zijn erg amorf (zonder specifieke vorm) of diffuus (verspreid zonder bepaalde grens), ac7e perspec7ef
is op de lange termijn gericht, streven naar een andere wereldorde (gebaseerd op religieus fundamentalis7sche
levenshoudingen en de sharia (= naleving van religieuze weOen)
- Doel aanslagen: op een spectaculaire manier angst en paniek zaaien (met toenemende letaliteit)
- Wereldwijd!
Met de aanslagen van 9/11 heeK het terrorisme in westerse wereld nieuwe betekenis gekregen. De terrorisme rondom
Al Qaida kan worden beschouwd als nieuwe vorm van terrorisme, omdat dit toch in een aantal opzichten enorm
verschilt van de oude tot nu toe bekende vormen van terrorisme. De terroris,sche organisa,es die achter deze
aanlagen ziOen zijn te vinden in het religies extremisme en daarom belangrijk karakteris,ek.
Doel vaak niet duidelijk of veel omvaOend. Daarom heel moeilijk om rela,e te vinden tussen doel aanslag en de
middelen die worden ingezet. Dit kunnen we ook terug vinden in sociaal revolu,onaire terrorisme.
Religieus fundamentalisme als wortel van deze soort terrorisme en hierbij wordt vaak als voorbeeld het moslim
fundamentalisme aangehaald, maar er zijn ook andere groepen en vormen denkbaar die uit religie handelen, denk aan
religieuze sekten.
De aanslagen dienen zo veel mogelijk onschuldige burgers te vaOen. Dodelijke slachtoffers maken als doel op zich
(letaliteit is de mate van dodelijkheid) en dat op een spectaculaire manier.
Kenmerken nieuwe terrorisme sinds 9/11 - dia 11
1. Diffuse doelen
2. Wereldwijde angst
3. Zoveel mogelijk slachtoffers
4. Willekeurige slachtoffers
5. Religieus fundamentalisme
6. Interna7onaal - opereren interna,onaal en niet aan 1 land gebonden
7. Fluïde netwerk - terroristen maken deel uit van een wereldwijde netwerk in plaats van territoriale strakke
organisa,e
8. Fluïde financiering - terroris,sche aanslagen hebben financiering nodig en dit wordt vaak gehaald uit
georganiseerde misdaad als drugssmokkel, vrouwenhandel, witwassen
9. Tijd - doel van de aanslagen is op lange termijn gericht
Deze kenmerken komen uit het ar,kel van Muller (2012), Terrorisme als risico. De eerste 5 kenmerken kunnen worden
gebruik in de defini,e van het huidige terrorisme.
Het diffuse doel van het nieuwe terrorisme is een andere (religieuze) wereldorde te kunnen realiseren door wereldwijd
angst en paniek te zaaien en daarom zo veel mogelijk en daarbij willekeurige slachtoffers te maken. Hierbij worden
moderne middelen ingezet. Moderne middelen zijn ook zeker kenmerken voor de nieuwe vorm van terrorisme.
Mediamanagement en mediacommunica,e zijn de middelen die worden ingezet.
IS-terrorisme - dia 12
- Doel : oprichten kalifaat van de islami7sche staat
- Doel aanslagen : strijden tegen de onderdrukking van de islami7sche wereldgemeenschap, de Ummah
- Kenmerk : uitmeten van slachtofferschap en het uitventen van gruwelijk geweld tegen andersdenkenden
Dit is het meest recente verschijnsel betreK het nieuwe terrorisme. Ontstaan in de islamitsiche oorlog in 2011. I.S.
(Islami,sche Staat, voorheen ISIS (Islami,sche Staat in Irak en Syrië)), is een islami,sche terreurbeweging, die de
staatkundige grenzen van Irak en Syrië niet erkent en een eigen radicale staat wil maken. Samen met terreurgroep
Boko Haram willen ze een islami,sch kalifaat s,chten.
De slachtoffers van IS worden ten dele wel en ten dele niet willekeurig gekozen.
, Pagina 4 van 84
Onderscheidende kenmerken - dia 13
(Louise Richardson - boek : wat terroristen willen)
Er zijn twee centrale variabelen die terrorisme over te 7jd typeren en onderscheiden:
1. Doelen : temporeel of transforma7oneel (het doel dat terroristen na jagen)
2. Rela7e tot gemeenschap : nauwe banden of geïsoleerd (verhouding die terroristen innemen tot gemeenschap die
zij zeggen te vertegenwoordigen)
1. Temporele of transforma;onele doelen - dia 14
Temporele doelen -> zijn realiseerbare en meer concrete poli7eke doelen en ideeën (,jdelijk georiënteerd)
Voorbeeld: IRA -> want zij hadden concreet en realiseerbaar poli,ek idee namelijk de afscheiding van noord
Ierland van Groot-BriOannië die met hun aanslagen heeK vervolgt
Transforma7onele doelen -> zijn niet onderhandelbaar, realisa7e vereist complete vernie7ging van het systeem
(poli,ek niet concreet)
Voorbeeld: sociaal revolu,onair terrorisme -> hun doel was namelijk het kapitalisme in het westen te
vernie,gen, dit was geen concreet realiseerbaar doel, maar meer abstract doel.
Voorbeeld: IS -> met als doel middenoosten staten te vervangen door kalifaat
2. Rela;e terroris;sche beweging tot gemeenschap - dia 15
- Rela7e met gemeenschap is geïsoleerd -> Geïsoleerd impliceert ook geen of weinig steun -> wat impliceert om
toevlucht te nemen naar criminele ac,viteiten om hun opera,es te kunnen betalen
- Rela7e met gemeenschap is erg nauw : Nauwe banden -> juist veel empathie en steun vanuit gemeenschap en
daardoor kunnen dergelijke terreurbewegingen door de steun uit bevolking veranderen in poli,eke bewegingen/
rebellen en daardoor veel moeilijker te bestrijden zijn
IS zit op de grens van beide, met sommige groepen nauwe banden, maar ook geïsoleerd.
Wat is terrorisme? - dia 16
Louise Richardson onderscheid 7 kenmerken
1. Poli7ek of poli7ek-religieus geïnspireerd
2. Geweld of dreiging van geweld (tegen civiele burgerdoelen -> verbonden met punt 7)
3. Boodschap overbrengen
4. Symbolische betekenis aanslagen en slachtoffers (symbolische waarde slachtoffers verhoogd paniek en daarom
heirook voor gekozen)
5. Daders niet-na7onale groeperingen (en dus geen staten !)
6. Slachtoffers middel voor boodschap aan publiek (meestal regering)
7. OpzeVelijk geweldpleging tegen burgers (angst en paniek zaaien)
Defini;e - Beatrice de Graaf - dia 17
Beatrice de Graaf is een Nederlandse historica, hoogleraar interna,onale betrekkingen en terrorismedeskundige.
Terrorisme is (1) geweld of dreiging met geweld (2) gericht op de bevolking met (3) als doel de rest van de bevolking
angst aan te jagen en (4) de regering te dwingen iets te doen of na te laten.
Waarvoor helpt zo’n defini,e? Stel er is een verschijnsel gaande in samenleving, dan kan je aan de hand van deze
kenmerken toetsen of het verschijnsel een terroris,sche aanslag is. Ook voldoende als er dus sprake is van een drieling
van geweld (zie punt 1).
Defini;e - Noam Chomsky - dia 18
Terrorisme is geweld of dreiging met geweld uit berekening om ideologische, poli7eke of religieuze doelen te breien
door angstwekking, in7mida7e of dwang.
Een cruciaal punt dat anders in dan de defini,e van Beatrice. Dat is geweld uit berekening om ideologische, poli,eke of
religieuze doelen. Wat is dan een ideologisch mo,ef? Vanuit de ene idelogie wordt iets als terrorisme beschouwd, maar
vanuit een andere ideologie wordt dat zelfde niet als terrorisme beschouwd. Is een las,g aspect van deze defini,e,
maar wel een belangrijk kenmerk van wat terrorisme is.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller yulaschreuder. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $8.63. You're not tied to anything after your purchase.
