Class notes

Inleiding in de Sociologie - Hoorcolleges

1 purchase

Course
Inleiding in de Sociologie (PABAP039)

Institution
Rijksuniversiteit Groningen (RuG)

Dit zijn de college aantekeningen bij het vak "Inleiding in de Sociologie" uit het eerste jaar van de bachelor Pedagogische Wetenschappen. Dit bevat de colleges 1 t/m7.

[Show more]

Preview 4 out of 38 pages

View example

Uploaded on January 29, 2021
Number of pages 38
Written in 2018/2019
Type Class notes
Professor(s) Joanne muller
Contains All classes

college aantekeningen
hoorcolleges
inleiding in de sociologie
pedagogische wetenschappen

Institution
Rijksuniversiteit Groningen (RuG)
Education
Bachelor Pedagogische Wetenschappen
Course
Inleiding in de Sociologie (PABAP039)

karlijnvanesch1

Member since 5 year 33 documents sold

$4.31

Add to cart

Add to wishlist

100% satisfaction guarantee
Immediately available after payment
Both online and in PDF
No strings attached

Inleiding in de Sociologie –
Hoorcolleges
Hoorcollege 1
Alles is contingent, maar niet arbitrair -> de samenleving had zich anders kunnen
ontwikkelen, maar er is wel een goede reden waarom de samenleving is zoals die is. En hier
houden sociologen zich mee bezig.

Een definitie van sociologie
Sociologie is de studie van het menselijke, sociale leven, van menselijke groepen en
maatschappijen. Het is een overweldigende en dwingende onderneming, omdat het over
ons eigen handelen als sociale wezens gaat. De sociologie heeft een zeer breed
belangstellingsveld, van de analyse van kortstondige ontmoetingen van mensen op straat tot
onderzoek naar globale sociale processen

- ‘Het menselijke sociale leven’. Sociologie gaat over hoe mensen samenleven. De
mens is door en door sociaal. Vanaf dat mensen geboren zijn, hebben ze andere
mensen nodig en zijn mensen in contact met anderen. Ook zijn we in verbinding
tussen andere mensen doordat producten die wij gebruiken, gemaakt worden
gemaakt door andere mensen. Dus altijd verbonden en afhankelijk van anderen. En
dat onderzoeken sociologen -> de sociale processen.
- ‘Menselijke groepen en maatschappijen’. Tot welke sociale groep behoort iemand?
Sociologie gaat vaak over sociale positie, status in de maatschappij. Bijvoorbeeld
achtergrond, hoeveel verdient degene, ouders wel of niet gescheiden -> in- of
uitsluiting, hoort iemand wel of niet bij een groep? Sociologie bestudeert de
verschillende groepen en de ongelijkheid in deze groepen te beschrijven.
Bijvoorbeeld economisch of opleidingsniveau of inkomensniveau. Gender role
patronen zijn te zien in het feit dat er bijvoorbeeld meer meisjes zijn bij pedagogiek,
omdat meisjes door normen meer bij opvoeding geïnteresseerd zijn.
- ‘Ons eigen handelen als sociale wezens gaat’. Het gaat altijd over ons. dat maakt het
lastiger. Eigen waarnemingen worden altijd gekleurd door ons eigen perspectief,
daardoor wordt het lastiger om objectief te zijn.
- ‘Een zeer breed belangstellingsveld’
o Micro processen = interacties tussen individuen
 Bijvoorbeeld dit college, want wij zijn een groep specifieke momenten
op een specifieke locatie. Wij weten hier wat we van elkaar kunnen
verwachten -> er zijn ongeschreven regels.
o Macro processen = sociale systemen, groepen, instituties
Begrippen van belang voor onderwijssociologie
- Stratificatie = de wijze waarop de ongelijkheid in een bepaalde samenleving vorm
krijgt -> mensen indelen in groepen, waartussen een ongelijkheidsverhouding bestaat
-> er is ongelijkheid tussen groepen. En die groepen kan bijvoorbeeld SES zijn, maar
ook etniciteit of sekse.

, - Sociale klasse = strata (grootschalige groepen in de samenleving) waarvan de leden
een overeenkomstige economische positie hebben (SES). Grootschalige groep in de
samenleving van mensen die een vergelijkbare sociale positie hebben, bijvoorbeeld
inkomen en/of opleidingsniveau -> sociaal economische status
Onderwijssociologische thema’s:
- Stratificatie in relatie tot onderwijsuitkomsten (SES, sekse, etniciteit)
- Gelijkheid van kansen (leeftijd sortering, verwachtingen docent)
- Schooluitval en de oorzaken daarvan
- Straffen en belonen in het onderwijs

Problemen bij definiëring van de sociologie
Het is moeilijk om tot één definitie van de sociologie te komen.
- Het is een relatief jong vakgebied (circa 150 jaar) -> nog veel discussie gaande.
- Geen consensus onder sociologen, vaak over beste aanpak of methode
o Sommigen zeggen vaststellen van causaliteit het belangrijkste is
o Anderen zeggen dat de sociale verschijnsels samenhangen, maar dat het niet
per se causaal hoeft te zijn
- Een breed vakgebied: veel onderwerpen, methoden, subgebieden
- Definities vaak niet onderscheidend (van antropologie/filosofie/politicologie) -> er
bestaat vaak overlap tussen deze disciplines.
I.p.v. één definitie, focust Elchardus op:
- Een werkdefinitie: ‘de wetenschap van het samenleven’
- Een uitgangspunt: alles is contingent, maar niet arbitrair
- Het vraagstuk van de sociale orde
- Taken en houding van een socioloog

Het ontstaan van de sociologie
150 jaar geleden toenemende behoefte aan kennis in de maatschappij, vanwege grote
maatschappelijke revoluties:
- Industriële revolutie -> overgang naar de industriële samenleving -> van
huisnijverheid naar fabrieken. Ook grote verstedelijking. Arbeidersklasse ontstond.
- Van middeleeuwse standenmaatschappij naar de klassenmaatschappij
o In standenmaatschappij lag maatschappelijke orde vast. De standen waren
adel, geestelijkheid en de boeren en die standen zorgden voor strikte
scheidingslijnen in de samenleving.
o In klassenmaatschappij is gebaseerd op SES, en dat gaat veel meer over wat
kun jij als mens. Doordat steeds meer mensen onderwijs konden volgen,
konden mensen hoger op komen en trouwen met iemand van andere SES.
- Deze twee veranderingen hoorden bij modernisering -> overgang naar de moderne
samenleving. Er kwam daardoor steeds meer behoefte naar kennis over de
samenleving. Er ontstonden nieuwe slechte omstandigheden -> armoede, slechte
leefomstandigheden, kinderarbeid in fabrieken. Hier werd eerst vooral naar gekeken.
Bijvoorbeeld Kinderwetje van Van Houten -> eerste vorm van sociaal beleid ->
verboden dat kinderen tot 12 jaar in fabrieken mochten werken.
Eerste empirische waarneming is de armoede kaart in Londen. Onderzoeksteam is langs elk
huis gegaan om te kijken naar arm of rijke gezinnen en dat hebben ze in kaart gebracht.
Hierop kon dan beleid gemaakt worden.

,De belangrijkste les van de sociologie
Alles is contingent, maar daarmee nog niet arbitrair
Alles is contingent, betekent:
- Er zijn denkbare alternatieven
- De sociale orde had ook anders kunnen zijn
(gewoonten/handelingswijzen/opvattingen/instituten)
- -> voorbeeld: hoger onderwijssysteem in de VS en Nederland
o Hoger collegegeld
Maar daarmee nog niet arbitrair, betekent:
- Hoewel het anders had kunnen zijn, zijn er goede redenen waarom het gevormd is
zoals het is
- Instellingen en handelingswijzen niet toevallige geordend
- -> voorbeeld: hoger onderwijssystemen in de VS en Nederland
o Gelijke kansen in Nederland -> dus lager collegegeld
Sociologie wil het contingente onderzoeken, waarom is het op de ene plek zo, maar ergens
anders niet.
Dit inzicht van contingentie komt voort uit de Verlichting en het idee van contingentie is
revolutionair.

Het probleem van de sociale orde
- Sociale orde = datgene wat het leven een zeker mate van voorspelbaarheid geeft, en
op die manier leefbaar maakt. Bijvoorbeeld het geheel van machtsverhoudingen,
wetten, regels, gewoonten en instellingen.
o Het doet er niet toe of we links of rechts rijden. Het is wel van belang dat we
allemaal hetzelfde doen -> behoud van de mogelijkheid om tot nageleefde
regels te komen (behoud van sociale orde). We hebben vertrouwen in de
sociale orde. Bijvoorbeeld als we een trein in stappen, vertrouwen we er op
dat het de goede kant op rijdt.
- Het probleem van de sociale orde = hoe worden voorspelbaarheid en een mate van
orde gerealiseerd?
o Hoe kan het dat mensen de sociale orde accepteren?
o Waarom vertrouwen we op de trein/de arts/voedsel in de AH?
Rousseau schreef: ‘Hoe kan men de mensen ertoe brengen de wet te eerbiedigen, hoe zijn
de rechtstaat en de sociale orde mogelijk als iedereen zich ervan bewust is dat het allemaal
conventies en constructies zijn?’ Hij leefde in de tijd dat standenmaatschappij werden
vervangen door het verlichtingsdenken. Rousseau vroeg zich af waar dit allemaal naar toe
ging. Hij vond dat er een goede autoriteit moest zijn.

Comte -> antwoord op contingentie is positivisme
Verlichting: opmars van de wetenschap
Positivisme:
- Kennis baseren op waarneembare feiten (empirie)
- Sociale wetenschap aanpakken als de natuurwetenschap
- Taak van de socioloog is de sociale wetmatigheden onderzoeken
- Deductief -> begint bij theorie, hypothesen en dan empirische waarnemingen.

, - Baseren op de rede -> oplossing was dan de redelijkheid van de mens en de
positivistische wetenschap
Kritiek op positivisme
- Samenleving is veranderlijk
- Context van belang (bijvoorbeeld land)
- Sociologen zijn zelf mensen (beïnvloeding/niet objectief)
- Sociaal onderzoek politiek gevoelig -> uitspraken van sociologen hebben gevolgen
voor samenleving

Habermans en Luhman (in 20e eeuw)
- Habermans (1928-) -> verlichtingsdenker, pro-rationalisering
o Wetenschap leert ons nu hoe we efficiënt en doeltreffend handelen (verrijkt
kennis), maar niet wat we moeten doen (geen richting)
o De wetenschap reikt ons een methode om met elkaar te leren communiceren
-> eerlijke en redelijke mensen worden het eens over beleidsprioriteiten
- Luhmann (1927-1998) -> tegenverlichting, anti-rationalisering
o We worden het nooit eens (zelfs redelijke en eerlijk mensen niet)
o Met het arbitraire leren leven -> het arbitraire verdwijnt nooit
o Hoe worden we het eens?
 Meerderheidsregels -> de meerderheid weet het niet per se goed,
maar dan nemen we ten minste een beslissing in plaats van geen
beslissing, want dat leidt tot chaos
 Rechtspositivisme -> een wet verdient respect ongeacht inhoud en
doelen van de wet, zolang het volgens de juiste procedure tot stand is
gekomen -> regels zijn regels.
o Chaos vermijden door mensen te laten geloven in een bestaande orde, zoals
godsdienst, ‘het is natuurlijk’ of traditie
Het probleem van de niet-arbitraire contingentie
Het probleem van de niet-arbitraire contingentie = Welke regels/sociale fenomenen zijn
niet-arbitrair?
3 bronnen voor niet-arbitraire contingentie -> die bestaande orde legitimeren, maar alle drie
toch beperkt in hun verklaringskracht
- De natuur -> bijvoorbeeld natuur/fysiek kunnen we niet omheen (lengte van mensen,
zuurstof nodig hebben) op onze fysieke behoeften of beperkingen. Maar wat is dan
natuurlijk, want door medicijnen leven we langer.
- De geschiedenis -> een samenleving leeft noodgedwongen met zijn verleden. De
keuzes die samenlevingen of culturen maken, die beperken latere
ontwikkelmogelijkheden. Bijvoorbeeld een westerse samenleving is niet meer te zien
zonder technologie.
- De samenhang -> instituties (elementen van de samenleving) kunnen verschillende
vormen aannemen, maar die moeten wel passend zijn bij andere elementen van de
samenleving. Bijvoorbeeld het economische systeem en vorm van gezinnen zijn op
elkaar aangepast en er zit samenhang in.

De taken van de socioloog
1. De empirisch-analytische taak (de cijferaar)
a. Socioloog moet empirische kennis verzamelen over een sociaal verschijnsel.

The benefits of buying summaries with Stuvia:

Guaranteed quality through customer reviews

Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.

Quick and easy check-out

You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.

Focus on what matters

Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!

Frequently asked questions

What do I get when I buy this document?

You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.

Satisfaction guarantee: how does it work?

Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.

Who am I buying these notes from?

Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller karlijnvanesch1. Stuvia facilitates payment to the seller.

Will I be stuck with a subscription?

No, you only buy these notes for $4.31. You're not tied to anything after your purchase.

Can Stuvia be trusted?

4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)

68175 documents were sold in the last 30 days

Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 15 years now

Start selling

Class notes

Inleiding in de Sociologie - Hoorcolleges

Document information

Subjects

Written for

Seller

Reviews received

Content preview