Leren lezen en spellen (23)
23.1 Inleiding
Ongeveer 10 procent van alle Nederlanders tussen de 16 en 65 wordt gezien als functioneel
analfabeet; zij kunnen onvoldoende lezen of spellen om goed te functioneren in de maatschappij.
Lezen: technisch lezen, gedrukte codes kunnen verklanken
Schrijven: spellen, gesproken taal omzetten in geschreven taal
23.2 Een geschiedenis van geletterdheid
Monniken schreven tot de 15e eeuw alles met de hand letterlijk over. Eerst kon alleen de
geestelijkheid lezen en schrijven, later ook hoge adel. Door de uitvinding van de boekdrukkunst
konden steeds makkelijker teksten worden verspreid, waardoor steeds meer mensen leerden lezen en
schrijven. In de 17e eeuw lag dit aantal op de helft van de mensen.
M.B. Hoogeveen: leesplankje
Wundt en Cattell: wetenschappelijk onderzoek naar leessnelheid- 400 ms voor een
eenlettergrepig woord (1), 20 ms sneller korte woorden (2), sneller lezen eigen taal (3).
Kerr: woordblindheid (afasie was al bekend)
23.3 Lezen en spellen: onderzoek en onderwijs
Cognitie: processen als denken, spreken, waarnemen, geheugen (niet zichtbaar, alleen resultaat is)
Twee-routemodel: indirect/fonologisch (1) en direct/lexicaal (2)
Ockham’s scheermes: een theorie moet zo bondig en simpel mogelijk zijn
Opleestaak met reactietijd
De opleestaak leert ons dat woorden die veel voorkomen in een taal sneller worden gelezen dan
woorden die weinig voorkomen (1), bestaande woorden worden sneller gelezen dan niet bestaande
woorden (2) en regelmatig gespelde woorden worden sneller gelezen dan onregelmatig gespelde (3).
Lexicale decisietaak: bestaat het woord of niet? (incl. verkeerd gespelde bestaande woorden)
Netwerkmodel: neuronen zijn gespecialiseerd in herkennen letters, klanken en betekeniselementen.
Onderling verbonden
Tussen letters en klanken sterkste verbinding
Voordelen: verklaart problemen eenvoudig, spelling opgenomen in model
De relatie tussen intelligentie en lees- en spellingsprestaties is niet heel groot. Lage prestaties worden
ook niet veroorzaakt door een visueel probleem (woordblindheid). Het is wel een auditief probleem:
Verband met vermogen om klanken te herkennen en manipuleren
Hakken van woorden in losse klanken (fonoligische v.) = niet oorzakelijk, alleen voorspeller
Wederkerig verband leesvaardigheid en fonologische vaardigheden
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller marontheunis. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.27. You're not tied to anything after your purchase.