Hoorcollege 7
Apoptose
• Geprogrammeerde celdood
• De cel krimpt, gaat blebben (fragmenteren)
o Deze fragmenten worden opgenomen door immuuncellen zoals macrofagen
• Verwijdert abnormale cellen
• Caspases zijn belangrijk voor apoptose
o Knipt na Asp (asparagine zuur, D), bevat cysteïne in zijn active site
§ Vaak zit serine, glycine en alanine naast Asp, dit zijn kleine aminozuren
o Protease, knipt een eiwit
o Knippen veel substraten
§ Meestal 1x of 2x
o Inactivatie door knippen
o Activatie door knippen van inactief eiwit
§ Caspase-activated DNase dat inactief is in de cel
en wordt pas actief als het geknipt wordt
§ Knipt DNA in fragmenten van +/- 150/180
nucleotiden, dit is precies de omvang van het DNA
om de nucleosomen, precies er tussen knippen
zorgt voor zulke fragmenten
• Bcl-familie is ook belangrijk bij apoptose
Caspase activatie
• Caspases zijn eerst inactief, ze moeten dus geactiveerd worden
• Initiator caspases ® activeren werk caspases
o Pro-caspase 8 ® extrinsic pathway, signaal van buitenaf
o Pro-caspase 9 ® intrinsic pathway, signaal van binnenuit
• Effector caspases ®
o Pro-caspase 3, 6 en 7
• Pro-caspase ® vormt een complex met andere caspases die dan zo dicht bij elkaar zitten dat
ze elkaar kunnen knippen en activeren
• Apoptosoom ® bestaat uit 7 subunits,
Apaf-1, caspase-9, cytochroom c en
actieve caspases
Extrinsic pathway
• CD95-ligand (= Fas-ligand) bindt aan CD95
(= Fas), de death receptor
• Adaptor eiwitten in het cytosol binden aan
de cytosolstaart van CD95, hieraan bindt
pro-caspase 8 weer
• Caspase 8 wordt geactiveerd
The death-receptor pathway (left pathway in the
figure) is triggered by members of the death-
receptor superfamily (such as CD95 and tumour
necrosis factor receptor I). Binding of CD95 ligand
to CD95 induces receptor clustering and formation
of a death- inducing signalling complex. This
, complex recruits, via the adaptor molecule FADD (Fas-associated death domain protein), multiple
procaspase-8 molecules, resulting in caspase-8 activation through induced proximity. Caspase-8
activation can be blocked by recruitment of the degenerate caspase homologue c-FLIP.
Intrinsic pathway
• In de cel ontstaat een signaal dat het caspase pathway activeert
o DNA-schade
• In een gezonde cel zijn … in balans
• Als de balans verstoord wordt, wordt het mitochondrium permeabel
o Smac/DIABLO komt vrij
§ Bindt aan IAPs waardoor de caspases niet meer geremd worden
§ IAP ® inhibitor of apoptosis
o Cytochroom c komt vrij
§ Asocieert met Apaf-1, binding van 7 moleculen pro-caspase 9 ® vorming
van apoptosoom
o AIF komt vrij
§ Zorgt voor DNA-fragmentatie
§ Zorgt voor chromatine condensatie
• Bij aanhoudende externe signalen voor apoptose wordt Bid geknipt en kan geactiveerd Bid
de intrensic pathway activeren door mitochondriën permeabel te maken en zo komen
eiwitten naar buiten
Bcl2-familie
• Meerdere groepen, hebben allemaal een transmembraan domein
o Zitten in het membraan van
mitochondriën
• Pro- en anti-apoptotische soorten
o Anti ® Bcl2
o Pro ® Bax, Bak
• Gezonde cel ® meer anti-apoptotische
moleculen en signalen dan pro-
apoptotische
• Precieze werking is onbekend maar ze
denken dat er poriën gevormd worden
waardoor de mitochondriën lek worden
en de eiwitten naar buiten komen
Cytochroom c
• Cytochroom c heeft twee functies
o 1. Apoptose
o 2. Elektronen drager van respiration chain
• Bcl2 soorten lijken op toxines
o Maakt waarschijnlijk een gat in het kanaal
• Trekt andere eiwitten aan die voor porie/kanaal vorming zorgen
• VDAC ® voltage dependen anion kanaal
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lotjeb. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor $3.25. Je zit daarna nergens aan vast.