Samenvatting gebaseerd op de complete afspeellijst van Jortgeschiedenis over dit onderwerp (Vwo historische context Koude Oorlog). Goed en duidelijk voor voorbereiding op toetsen/examens
3.1 - Waardoor raakte Europa verdeeld in twee ideologische blokken en waardoor groeide
de spanning tussen deze blokken, 1945-1955?
1. Communisme in de Sovjetunie
~ Rusland tijdens WO1:
Zware verliezen in de strijd
Voedseltekorten
Feb 1917: Russische revolutie -> afzetten van de tsaar, instellen voorlopige regering
Okt 1917: communisten zetten voorlopige regering af
Rusland o.l.v. Lenin
Communistische partij streeft naar klasseloze samenleving:
Kapitalistische samenleving (Groot verschil rijk/arm & steeds grotere ongelijkheid)
-> klasseloze samenleving met gemeenschappelijk bezit van productiemiddelen
Communistische partij streeft naar communistische wereldrevolutie.
1919: oprichting Komintern (Russische organisatie)
-> Bevordering van wereldrevolutie door steun aan communistische partijen in andere landen.
Stalin volgt Lenin op als leider.
Onder Stalin wordt de Sovjet-Unie een totalitaire staat (1 partij).
~ Communistische dictatuur:
Censuur van de media
Grootschalig gebruik van propaganda
Onderdrukking van politieke tegenstanders
~ Economische staatscontrole:
Collectivisatie van de landbouw van de invoering van vijfjarenplannen
Grote verschillen:
Sovjetunie Westerse landen
Weinig individuele vrijheid Veel individuele vrijheid
Klasseloze samenleving Gelaagde samenleving op basis van inkomen en
bezit
Dictatuur van 1 partij Parlementaire democratie
Door de staat geleide (plan)economie Kapitalistische vrije markteconomie
2. Wantrouwen in de Tweede Wereldoorlog
~ Vijandbeeld van de Sovjetunie over de Verenigde Staten:
Westers imperialisme:
Vernietiging communisme
Hele wereld economisch afhankelijk maken van VS
~ Vijandbeeld van de VS over de SU:
Communistische Wereldrevolutie
-> beide landen bang voor elkaar en bang voor systeem van de ander. Toch moeten 2 grootmachten
gaan samenwerken in WO2
, Vanaf 1941:
Ondanks wederzijds wantrouwen samenwerking VS en SU tegen de asmogendheden (DU, Japan,
Italië) in de Tweede Wereldoorlog.
Geallieerden winnen steeds meer terrein op de asmogendheden, maar de spanning tussen VS en SU
loopt op.
Vredesregeling met Duitsland
Nieuwe machtsverhouding in Europa
Mei 1945: Einde WO2 in Europa
Juli 1945: conferentie van Potsdam
Tijdelijke besluiten:
Verdeling van Duitsland en Berlijn in vier bezettingszones
Bezettingszones vormen economische eenheid
Vervolging nazi's
Duits grondgebied afstaan aan Polen
Duitse herstelbetalingen, vooral aan SU
Onenigheid over:
Economische eenheid ->
VS: vrije markt en economisch herstel & SU: planeconomie en herstelbetalingen
Machtsverdeling in Europa ->
VS: vrije verkiezingen in heel Europa & SU: geen vrije verkiezingen in de landen die door de SU waren
bevrijd
Duits-Poolse grens
3. Invloedsferen in Europa
Europa raakt in twee invloedsferen.
VS bevrijdt West-Europa -> EU <- SU bevrijdt Oost-Europa
Parlementaire democratie met vrije Volksdemocratie met communistische partij
verkiezingen zonder toezicht van SU
Vrije markteconomie Planeconomie
~ Het streven naar invloedsferen bevestigt de vijandbeelden die de VS en SU van elkaar hebben.
1947: Amerikaanse president Truman wil uitbreiding van het communisme voorkomen
Stimuleren van de Europese eenwording
Trumandoctrine: economische en militaire steun aan landen die bedreigd worden door het
communisme (containmentpolitiek)
~ Angst van Truman:
Door armoede in Europa zal het communisme meer aanhang krijgen
🔽 Oplossing
1948: Marshallplan
-> economische steun van de VS aan alle Europese landen (in de hoop dat die landen niet
communistisch worden & internationale handel VS en EU op gang laten komen)
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller charlottejanssenn. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.82. You're not tied to anything after your purchase.
