De Nederlandse Opstand, ofwel de Tachtigjarige Oorlog, was net als de meeste oorlogen in die tijd
een godsdienstoorlog. Er was grote ontevredenheid bij de burgers toen Filips II de troon van zijn
vader opvolgde en dat resulteerde uiteindelijk in een oorlog die over veel meer ging dan alleen
godsdienst. De opstandelingen wilden vrijheid van godsdienst en medezeggenschap, en waren bereid
om daar alles voor te doen. Deze Tachtigjarige Oorlog zou het begin zijn van een belangrijke
ontwikkeling voor de Nederlanden en haar burgers.
Aan het begin van de 16e eeuw bestonden de Nederlanden uit verschillende gewesten die allemaal
eigen regels en wetten hadden. De Nederlanden, Spanje, Duitsland en grote gebieden van Amerika
stonden onder leiding van de Habsburgse Karel V. Al op zijn zesde werd hij heerser van de
Nederlanden. Karel liet de wetten en regels bepalen door de Staten-Generaal. En hij stelde hoge
edelen aan als stadhouders. Hij wilde voor zijn machtsgebieden een centrale regering creëren in
Brussel. Hij benoemde burgers tot juristen, zodat hij minder afhankelijk werd van de adel. Karels
godsdienstpolitiek droeg ook bij aan de door hem gewenste centralisatie. Karel V wilde het
katholieke geloof beschermen tegen het protestantisme. Maar toen de Reformatie op gang kwam,
verloor de katholieke kerk veel aanhangers. Daarom stelde Karel V in 1522 een inquisitie in om
protestanten te vervolgen. Verder probeerde hij zijn machtsgebied steeds verder uit te breiden, en
dat lukte hem aardig. Hij erfde veel gebieden en overwon er ook een aantal.
In 1555 volgde Filips II zijn vader Karel V op. Filips II kreeg de leiding over Spanje, Portugal, een stukje
van Frankrijk, delen van Italië, Amerikaanse koloniën en de Nederlanden. De broer van Karel V kreeg
de leiding over het Habsburgse rijk (huidige Duitsland). Filips II was heel anders in de manier waarop
hij bestuurde. Hij wilde centralisatie, net als zijn vader, maar ging hierin ver. Hij wilde vaste
belastingen ontvangen op vaste tijden en hij wilde overal in zijn rijk dezelfde regels en wetten en dus
dezelfde straffen. Filips II was zwaar katholiek en hij wilde dat iedereen in zijn rijk ook katholiek werd.
In de Nederlanden was er voor die tijd godsdienstvrijheid en een groot deel van de mensen was
protestants. Daarnaast hadden de Staten-Generaal met Karel V de afspraak gemaakt om juist zelf
belasting te heffen, zelf wetten te maken en mensen niet te vervolgen om hun geloofsovertuiging.
Filips II gaf de Staten minder macht.
Het volk en de edelen waren niet bepaald blij met Filips II als nieuwe leider van de Nederlanden. Dit
had een aantal redenen. Toen de oorlog met Frankrijk in 1559 voorbij was, besloot Filips II te gaan
regeren vanuit Spanje. In de Nederlanden werd zijn halfzus Margaretha van Palma aangesteld als
landvoogdes. De burgers in de Nederlanden voelden hierdoor een afstand tot Filips II. De grote drang
voor centralisatie leidde tot opstanden van de gewesten en stadsbestuurders en ook van de adel.
Filips II wilde de adel vervangen door ambtenaren, zodat de adel dus minder macht kreeg.
Als tweede was de economische situatie van de Nederlanden erg slecht. Er waren veel armen die
leefden van het geld van de kerk en de armenzorg. Door de extra hoge belastingen van Filips II
zouden ook de mensen die nog net rondkwamen niks meer overhouden. Terwijl de kerk en de rijken
baadden in het geld. Dit leidde tot onvrede en jaloezie.
De derde en misschien wel belangrijkste oorzaak van de opstand is godsdienst. Zoals al eerder
benoemd was Filips II zeer katholiek en wilde hij het katholicisme als enige ware godsdienst. Na de
Reformatie waren de meeste mensen aanhanger van het protestantisme of het calvinisme. Zij
geloofden dat het zuivere christendom te vinden was door Bijbelstudie. Alle tierelantijntjes van het
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Lunakyara. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.28. You're not tied to anything after your purchase.