Class notes
Lesmodule 2 - Bouwrecht
- Course
- Institution
Module 2 - Bouwrecht - uitgebreide samenvatting les
[Show more]
Seller
FollowACstudent2405
Content preview
MARB 11 – MANAGEMENT – LESMODULE 2Hoofdstuk II. Verbintenissen uit overeenkomst
Verbintenissen die ontstaan uit overeenkomsten
- de wijze van totstandkoming van overeenkomsten
- wat is een overeenkomst?
- welke soorten overeenkomsten bestaan er?
Afdeling 1. Begrip en grondbeginselen
I. Begrip en grondbeginselen (DIA 3)
Wat is een overeenkomst?
à Het is een meerzijdige handeling die gesteld wordt door twee of meer personen. Het is een
rechtshandeling die een wilsovereenstemming vereist tussen die twee of meer personen,
waarbij de partijen bij het contract beogen om bepaalde rechtsgevolgen te doen ontstaan.
Het idee is dat partijen met elkaar overeenkomen, een akkoord treffen met betrekking tot
gewilde rechtsgevolgen. Die rechtsgevolgen kunnen zijn: het doen ontstaan, het overdragen,
het wijzigen of het doen tenietgaan van zakelijke rechten of verbintenissen.
(Zakelijke rechten zijn rechten die men kan uitoefenen op een zaak of een ander goed. Een
zakelijk recht staat in tegenstelling tot een persoonlijk recht, waarbij aanspraak wordt
verleent op een prestatie)
Voorbeeld: Koopovereenkomst
Een koopovereenkomst is een overeenkomst die erin bestaat om het eigendomsrecht, met
betrekking tot een bepaalde zaak, over te dragen. Zo’n koop-verkoop strekt ertoe om het
eigendomsrecht over te dragen van de verkoper naar de koper.
Voorbeeld: Architectencontract
Het architectencontract doet verbintenissen ontstaan. Als een overeenkomst wordt gesloten,
ontstaan er tal van verbintenissen voor architect en bouwheer.
Het kan zijn dat een architectencontract in de loop van de uitvoering ervan gewijzigd wordt,
bijvoorbeeld doordat men extra opdrachten vraagt aan de architect. Ook het budget of
andere substantiële elementen kunnen worden gewijzigd in het architectencontract. Al deze
elementen kunnen de aanleiding geven tot een aanvullende of nieuwe overeenkomst waarbij
slechts de verbintenissen uit de eerste overeenkomst worden gewijzigd.
Het zou ook kunnen dat bijvoorbeeld op een gegeven moment de bouwheer en de architect
beslissen om, in onderlinge overleg, de samenwerking stop te zetten. In dat geval kunnen zij
,een overeenkomst sluiten waarbij de verbintenissen die ontstaan zijn door het sluiten van de
eerdere architectenovereenkomst worden beëindigd en waarbij de modaliteiten over worden
afgesproken.
Het basisidee van het Belgische contractenrecht is de wilsautonomie. Het gaat om de
wilsautonomie zoals men die van op het einde van de 18e eeuw, begin 19e eeuw als een
doorslaggevend idee gaan tegenkomen. Het idee dat iedereen zich vrij, autonoom en volgens
zijn eigen wil moet kunnen ontplooien en voor zichzelf beslissingen moet kunnen nemen.
Vertaald naar contracten leidt die wilsautonomie naar de contractsvrijheid, de vrijheid om te
contracteren. Het is de vrijheid om inhoud, werking en vorm van een overeenkomst te bepalen.
De contractsvrijheid kan ontleed worden in verschillende deelfacetten:
- Partij is vrij om te beslissen of deze een overeenkomst aangaat
à In de eerste plaats houdt dat in dat men de vrijheid heeft om al dan niet een
overeenkomst te sluiten. In principe kan niemand u dwingen om een overeenkomst
te sluiten, zelfs de rechter kan geen vonnis uitspreken waarin u verplicht wordt om
een bepaald contract af te sluiten.
Wat wel zou kunnen is dat de rechter vaststelt dat er tussen bepaalde partijen een
wilsovereenstemming is ontstaan en een overeenkomst tot stand is gekomen, maar
dan spreekt men over een declaratieve (= verklarend) vonnis. Een declaratief vonnis is
een vonnis dat vaststelt dat een overeenkomst bestaat tussen partijen. Het is dan geen
constitutieve (= vormend) vonnis dat een overeenkomst doet ontstaan.
- Partij is vrij om te beslissen met wie de overeenkomst wordt aangegaan
à Een tweede facet is de vrije keuze van de medecontractant. In principe bent u vrij
om te kiezen met wie u een overeenkomst wenst te sluiten.
- Partij is vrij om de inhoud van de overeenkomst te bepalen
à Ten slotte is er het idee, derde facet, dat u ook vrij bent om de inhoud van de
overeenkomst te bepalen.
Deze drie deel facetten zijn zeer mooie principes, zeker voor de periode (1804) waarin het
Burgerlijk Wetboek tot stand is gekomen. Maar in de 21e eeuw moeten we echter vaststellen
dat die contractsvrijheid de facto (= in feite) relatief is. Dat kunnen we aantonen door tal van
voorbeelden, zowel uit het dagdagelijkse leven als uit de bouwpraktijk.
Voorbeeld uit dagelijks leven: gsm
De meeste mensen hebben tegenwoordig een gsm of smartphone. Met dat object ben je
natuurlijk niets zonder dat er een overeenkomst wordt gesloten met een provider. Dus als
gebruik wil maken van een gsm of smartphone, dan zal u niets anders kunnen dan een
overeenkomst te sluiten. De vrijheid is relatief beperkt om een overeenkomst te sluiten: u
2
, hebt dan wel nog een keuze tussen een aantal providers, maar die keuze is niet onbeperkt.
Dus u zal op een gegeven moment één van die verschillende, beperkte aantal marktspelers
moeten benaderen om daarmee een contract te sluiten. Maar ook de inhoud van u contract
zal niet vrij door u kunnen worden bepaald: u zal wel tussen bepaalde tariefplannen kunnen
kiezen, maar voor het overige zal u weinig kunnen kiezen. De algemene contractvoorwaarden
worden opgelegd en die zijn te nemen of te laten. Deze kan u in geen enkel geval wijzigen.
Treffend voorbeeld: beroep van architect
Om het beroep van architect in België te mogen uitoefenen, moet u in principe een
beroepsaansprakelijkheidsverzekering aannemen en in sommige gevallen ook een
aansprakelijkheidsverzekering voor de tienjarige aansprakelijkheid. Als architect heeft u dus
geen keuze, geen vrijheid om al dan niet die verzekeringsovereenkomst af te sluiten. Wil u
het beroep van architect uitoefenen, dan bent u verplicht om die overeenkomst (in sommige
gevallen zelfs meerdere verzekeringsovereenkomsten) af te sluiten, zo niet dan bent u het
beroep op een onrechtmatige wijze aan het uitoefenen. De verzekering is dus een vereiste
om het beroep te mogen uitoefenen.
Maar ook daar heeft u geen eindeloos aantal mogelijke medecontractanten: het aantal
spelers op de markt is beperkt tot een viertal (voor wat de echte verzekeringsondernemingen
voor architecten en ontwerpers betreft): Protect – AR-CO – Euromaf – HDI. U zal als architect
dus uit één van die vier spelers moeten kiezen, uw keuze van medecontractanten is relatief
beperkt. Ook hier zal u niet kunnen negotiëren over de algemene voorwaarden. Elke
verzekeringsonderneming heeft zijn algemene voorwaarden die vast liggen en waarover er
niet kan wordt genegotieerd. U zou misschien wel nog kunnen negotiëren over de inhoud:
van wat er precies verzekerd wordt, de premie en dergelijke. Maar verder zijn er geen
onderhandelingen mogelijk.
Afdeling 2. Soorten overeenkomsten
Welke soorten overeenkomsten bestaan er? Hoe kan een architectenovereenkomst telkens
worden gekwalificeerd?
I. Consensuele, zakelijke, plechtige (DIA 5)
Een eerste onderscheid is dat tussen de consensuele, de zakelijke en de plechtige
overeenkomst. Het onderscheid heeft te maken met de wijze van totstandkoming.
Consensuele overeenkomsten zijn overeenkomsten waar de loutere toestemming volstaat
om een geldige overeenkomst tot stand te doen komen.
Het volstaat dus dat partijen het met elkaar eens zijn om tot een geldig contract te komen.
Dat is dan ook de algemene regel: de meeste overeenkomsten (zoals een koop-verkoop, een
aanneming van werk,…) zijn in de regel consensueel. Een voorbeeld van een consensuele
overeenkomst is de architectenovereenkomst. Deze komt namelijk tot stand door de loutere
wilsovereenstemming tussen partijen, de architect en de bouwheer.
3
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller ACstudent2405. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.85. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
67866 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now