Summary
Samenvatting biologie H15 waarnemen VWO6
- Course
- Level
Samenvatting biologie H15 waarnemen VWO6
[Show more]
Seller
Follow
MaureenJette
Reviews received
Content preview
Hoofdstuk 15 Waarnemen15.1 Zintuigcellen (SE)
Evenwichtszintuig
Evenwichtsorganen registreren hoe de stand van je hoofd is t.o.v. de richting van de
zwaartekracht en welke bewegingen je maakt.
Bestaat uit: (Bron 1, BINAS 87D)
- Centraal deel; vestibulum, gevuld met vloeistof; endolymfe
- Drie halfcirkelvormige kanalen met vloeistof; endolymfe.
De drie kanalen zorgen voor de informatie over draaibewegingen:
- Ja-knikken; bovenkanaal
- Hoofd van links naar rechts naar de schouder laten zakken; achterkanaal
- Nee-schudden; zijkanaal
Over rechtlijnige bewegingen krijg je informatie uit je beide maculae. Deze kleine
zintuigorgaantjes bevinden zich in het vestibulum.
Elk kanaal heeft aan de basis een knobbel met daarin zintuigcellen met lange zintuigharen.
Die haren steken in een geleiachtige massa (Cupula) die vrij heen en weer kan bewegen met
de endolymfe. Bij elke draaiing van je hoofd bewegen de wanden van de kanalen met daarin
de zintuigcellen en hun zintuigharen mee. De endolymfe blijft even staan en daarmee ook de
cupula. Deze beweegt als een klapdeur in de endolymfe t.o.v. de wand van het kanaal. De
zintuigharen buigen en de zintuigcellen sturen impulsen naar het evenwichtscentrum in de
hersenstam (BINAS 88C).
Verwerking zintuiglijke informatie
Het evenwichtscentrum in de hersenstam ontvangt informatie uit ogen, gewrichten, pezen,
spieren en huid (Bron 4).
Zintuigcellen
Zintuigcellen zijn receptorcellen die input van informatie mogelijk maken. Ze ontvangen
prikkels zoals druk en beweging, licht, geur en temperatuurverandering.
Adequate prikkel = Elk type receptor cel is gevoelig voor zijn eigen type prikkel (Bron 5).
Receptorcellen hebben over hun membraan een rustpotentiaal, een adequate prikkel leidt in
de cel tot een verandering van de membraanpotentiaal. Bij de membraanpotentiaal van
receptorcellen is een prikkeldrempel. Als deze is bereikt, dan vindt een volledige
depolarisatie van het membraan plaats (opent calciumpoorten) Calcium stroomt naar
binnen en de receptorcellen lozen een exciterend neurotransmitter in een synaps met een
sensorisch neuron.
Hoe sterker de prikkel bij de receptorcel, hoe meer neurotransmitter vrijkomt. Dus een
hogere frequentie van impulsen in het sensorisch neuron.
Verdoofd
Adaptatie = Gewenning.
Door langdurig prikkelen boven de prikkeldrempel kan de prikkeldrempel van een receptor
cel omhoog gaan. De receptor cel reageert dan minder op de adequate prikkel. In het ene
type receptor cel zal dit sneller optreden dan in de andere receptor cel.
, 15.2 Het gehoorzintuig (SE)
Buitenoor en middenoor
De oorschelp vangt geluidstrillingen op en geleidt ze via de gehoorgang het oor in.
Buitenoor = Oorschelp + gehoorgang (Bron 6, BINAS 87D)
Bij zachte geluiden draai je de oorschelp naar de geluidsbron toe, mensen met een slecht
gehoor brengen hun hand achter de oorschelp voor beter 'ontvangst'.
De trillingen bereiken aan het einde van de gehoorgang het trommelvlies (=sluit gehoorgang
af van het middenoor). Het trommelvlies trilt mee met de lichttrillingen. Dat gaat goed als de
luchtdruk aan beide kanten van het trommelvlies gelijk is.
(In vliegtuig is dit niet het geval) Het trommelvlies kan onder spanning komen te staan. De
drukverschillen tussen buitenoor en middenoor los je op via de buis van Eustachius (= loopt
van middenoor naar keelholte). Door te slikken gaat het klepje van de buis in de keel even
open en de over- of onderdruk in het middenoor verdwijnt.
Verkoudheid en oorontsteking hebben nadelig effect op transport Een deel van het geluid
verplaatst zich via de beenderen naar de schedel. Dat deel hoor je nog steeds als je heel
verkouden bent.
In het middenoor zijn drie gehoorbeentjes verbonden met het trommelvlies:
- Hamer
- Aambeeld
- Stijgbeugel
Deze beetjes versterken de trillingen van het trommelvlies. Na deze mechanische
versterking gaan de trillingen naar het binnenoor.
Binnenoor
De trillingen van de stijgbeugel brengen via het ovale venster (=membraan in de wand van
het slakkenhuis) de vloeistof in het slakkenhuis in trilling. Het ovale venster is kleiner dan het
trommelvlies, wat tot extra versterking van trillingen leidt.
Een doorsnede van het slakkenhuis laat zien dat het drie opgerolde kanalen bevat (Bron
6/7).
- Twee grootste kanalen: Voorhoftrap Vormen één doorlopend kanaal
dat
Trommelholtrap van het membraan van het ovale
venster naar het midden van het
slakkenhuis loopt en terug naar een
andere plek: het membraan van
het ronde venster.
De membranen aan het begin en eind van het kanaal werken als drukventielen die het
mogelijk maken dat de vloeistof beweegt en trillingen zich kunnen verplaatsen.
- Kleine kanaal: Slakkenhuisgang Bevat endolymfe. Deze vloeistof
bevat K+ ionen, verantwoordelijk
voor het depolariseren van de
zintuigcellen.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller MaureenJette. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.17. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
53022 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now